پنهان‌کاری آماری توسط دولت بیداد می‌کند

در تازه‌ترین برنامه «توقف ممنوع» عادل آذر، رئیس مرکز آمار ایران و مرتضی طلایی، نائب رئیس شورای شهر تهران مهمان این برنامه بودند و در رابطه با تعمیم نادرست و خطای در تشخیص، روبروی محمد دلاوری نشستند و بحث کردند.

برخی اتفاق‌ها در جامعه ثبت رسمی نمی‌شوند

آذر در ابتدای سخنان خود با تاکید بر اینکه در ایران نظامی تحت عنوان نظام‌های آماری کشور وجود دارد، توضیح داد: در قانون ایران به شکل مشخص اشاره شده که تنها آمارهایی مبنای تحلیل هستند که مرکز آمار ایران تهیه، تولید، اعلام و انتشار بدهد.

رئیس مرکز آمار ایران در پاسخ به این پرسش که چرا آمارهای متفاوتی درباره مسائل مختلف جامعه وجود دارد، بیان کرد: ابتدا باید بگویم در آمارهای رسمی کشور که مراجع مشخصی هم برای اجرای آن‌ها وجود دارد، هیچ تعارضی وجود ندارد، رشد اقتصادی، تورم و نرخ بیکاری از مسايلی هستند که نبض اقتصادی کشور را دارند و آماری که در ارتباط با آن ها ارائه می‌شود، دقیقا همانی است که وجود دارد.

او در ادامه با اشاره به اینکه آمارهای اجتماعی مانند، ایدز، طلاق، اعتیاد جز آمارهای تخصصی حساب می‌شوند، اظهار کرد: درباره آمارهای تخصصی که متولی مشخصی ندارند، به دلیل نبود نظامی برای ثبت دقیق آمارها که همه امور را رصد کند، آمار دقیقی هم وجود ندارد. در مرکز آمار هم آمارهای رسمی را خود مرکز منتشر می‌کند و در کار آن با انتشار سالنامه آماری کشور از آمارهای دستگاه‌های تخصصی استفاده می‌شود که نظام آماری دقیقی ندارند.
آذر همچنین با بیان اینکه برخی اتفاق‌ها در جامعه ثبت نمی‌شوند، اضافه کرد: در جامعه ازدواج‌ها و طلاق های وجود دارد که ثبت رسمی نمی‌شوند، از این جهت می‌توان گفت که نظام آماری هم نمی‌تواند غیب بگوید. در عین حال در مواجه با پدیده‌های نوظهور حتی مامورین آماری هم نمی توانند کاری از پیش ببرند. نکته دیگری هم وجود دارد که به خود مردم برمی‌گردد، در ایران و فرهنگ ما پنهان‌کاری بیداد می‌کند، چیزی در دنیا به این شدت وجود ندارد؛ برای مثال وقتی درباره ایدز آمارگیری انجام می‌شود، خیلی‌ها این موضوع را پنهان می‌کنند و با اینکه در علم آمار برای این ضرایب پنهان درصدی را در نظر می‌گیریم، اما این میزان در کشور ما خیلی بیشتر است.

رئیس آمار همچنین تاکید می‌کند که در خیلی از موارد مردم جامعه و حتی برخی از مسئولین حس‌های درونی و برداشت‌های شخصی خودشان را به آمارهای ثبتی و رسمی کشور راه می‌دهند و کسی این موضوع را در نظر نمی‌گیرد که اعداد اعلام شده باید در مقیاس‌ها و جزئیات مختلف جامعه آماری مورد بررسی قرار بگیرند.

خودسانسوری و مصلحت‌اندیشی نکنیم

طلایی در پاسخ به این پرسش که چرا آمار رسمی و آمار واقعی در کشور با یکدیگر فرق می‌کند و تحلیل‌گران هم از دو آمار متفاوت برای این کارشان استفاده می‌کنند، یادآور شد: برای پاسخ به این سوال باید کمی به عقب برگردیم و ببینیم اساسا مشکل ما کجاست که جامعه آماری با چنین چالش‌هایی روبرو می‌شود. ما یک بحران در کشور داریم و آن هم بحران مدیریت است که آدم‌های ما در جای خودشان قرار نگرفته‌اند، ما نیروهای کارآمدی در کشور داریم، اما نباید فراموش کنیم که «هرکسی را بهر کاری ساخته‌اند». اگر هرکسی سرجای خودش باشد، با طی کردن مسیری به آمارهای مشخصی برای بررسی یک موضوع می‌رسد، اما چون این اتفاق نمی‌افتد و در جایگاه خودشان نیستند، دیگران وارد کار می‌شوند و اظهار نظرهایی می‌کنند یا خود فرد بر اساس تعریف‌های خودش کار را پیش می‌برد.

او در ادامه با اشاره به اینکه برخی معتقد هستند نباید همه حقایق را رسانه‌ای کنیم، چون ممکن است بیگانگان سوءاستفاده کنند، تاکید کرد: چرا ما باید به این دلیل که بیگانگان ممکن است از برخی مشکلات داخلی کشور سوء استفاده کنند، حقایق را پنهان کنیم؟ اتفاقا باید بگوئیم که مردم خبر داشته باشند و بتوانند در تصمیم‌گیری‌ها آگاهانه برخورد کنند.

طلایی با تاکید بر اینکه آمار ثبت در کشور کاملا صحیح هستند، اضافه کرد: ما برای نتیجه گیری درباره عوامل مختلف نباید تنها به آمار رسمی استناد کنیم و این آمار تنها یک پایه از تحقیقات هستند، چون به هر حال در جامعه مواردی هم وجود دارد که ثبت نمی‌شوند و در لایه‌های زیرین جامعه پنهان می‌شوند.

وی همچنین با اعتقاد به اینکه اعتماد در جامعه وجود ندارد، تاکید کرد: ما باید به آماری که مرکز آمار کشور منتشر می‌کند، استناد کنیم، اما من حاضر هستم تمامی این آمار را با واقعیت‌های جامعه تطبیق دهم و نتیجه را هم اعلام کنم. از همین رو است که من آمارهایی که به دستم می‌رسد را بر اساس روش‌های خودم و چیزهایی در جامعه و از نگاه کارشناسان می‌بینم، تغییر می‌دهم.

وی ادامه داد: مدیران باید در حوزه هایی که تخصصی دارند به کار گرفته شوند تا وارد حواشی نشوند. آمار باید بر اساس فرآیند علمی بدست آید. وقتی آمار را به مردم می‌گوییم، باید نتیجه را با آن نیز همراه کنیم، تحلیل‌ها و پیوست‌ها را همراه کنیم تا مردم بدانند و آگاه بشوند. باید این فرهنگ را در کشور گسترش دهیم که همه با هم حرف بزنیم و بحث‌های چالشی هم داشته باشیم و حرف‌هایمان را بزنیم و خودسانسوری و مصلحت‌اندیشی نکنیم.

مرجع : جهان
184/