فاجعه «کوی دانشگاه» به روایت معین

مصطفی معین، وزیر علوم دولت اصلاحات روز گذشته در همایش «احیای هویت دانشجویی، چالش‌ها و راهکارها» که از سوی انجمن اسلامی دانشجويان دانشگاه تبریز، برگزار شد، با بیان اینکه خوشحالم که پس از ١٠ سال، امکان حضور مجدد بنده در دانشگاه تبریز فراهم شد، گفت: «از عجایب روزگار این است که وزیر علوم این مملکت در دولت‌های نهم و دهم اجازه حضور در دانشگاه را نداشت که چنین اتفاقی در هیچ کجای جهان رخ نمی‌دهد». معین در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه حضور در تبریز، شهر اولین‌ها و حضور در خطه آذربایجان افتخار است، تصریح کرد: «آذربایجان و تبریز، کهکشانی از مجاهدان دانشمندی چون شهریار و علامه طباطبایی را در خود پرورانده است».

خسارت‌های آن ٨ سال

وزیر علوم دولت اصلاحات با ابراز خوشحالی از اینکه دوره دولت‌های نهم و دهم گذشته است، ادامه داد: «خسارت‌های مادی آن دوران، سال‌ها می‌گذرد که آثارش از بین برود، اما جبران خسارت‌های علمی و فرهنگی این هشت‌ساله چندین دهه و حتی نسل تا بهبود فاصله دارد».
معین در ادامه سخنانش با اشاره به دو پیمایش انجام‌شده در دولت اصلاحات که نتایج آنها نشان‌دهنده نبود اعتماد عمومی ٨٠‌درصدی در جامعه بود، افزود: «با شعار و گزافه‌گویی کشور به پیشرفت نمی‌رسد». معین با اشاره به اینکه شعارش در انتخابات ریاست‌جمهوری نهم در سال ٨٤ «توسعه علمی» بود، گفت: «فضای علمی نیاز به شعار و مرده‌باد و زنده‌باد ندارد، سیاست ١٠ درصد مسائل ماست، ٩٠ درصد مسائل ما ریشه در اخلاق و فرهنگ دارد». وزیر علوم دولت اصلاحات با بیان اینکه جامعه آسیب دیده است و نشاط در آن دیده نمی‌شود و سرمایه اجتماعی آن اندک است، خاطرنشان کرد: «در مواقعی که دانشجویان فعال بوده‌‌اند، جامعه نیز به امور حساسیت بیشتری نشان داده است».

معین یکی از راهبردهای خود برای فعالیت دانشجویان را حفظ وحدت و انسجام دانست و تأکید کرد: «دانشجو، استاد و دانشگاه گروه‌های مرجع در دانشگاه هستند و برخورد احساسی و افراط و تفریط در فضای دانشگاه جامعه را از دانشگاه دور می‌کند». او همچنین با تأکید بر «اخلاق»، به عنوان یکی دیگر از راهبردهای خود برای فعالیت‌های دانشجویی، گفت: «مخالفت‌ها نباید با توهین همراه باشد». سازماندهی و ایجاد تشکیلات از دیگر راهبردهایی بود که این فعال سیاسی به آن اشاره کرد و گفت: «دانشجویان در دانشگاه باید تمرین مدیریت بکنند». معین دیگر راهبرد خود برای فعالیت‌های دانشجویی را حفظ معیار‌بودن دانشجویان خواند و گفت: «دانشجویان منتظر احزاب و گروه‌های سیاسی نباشید و در انتخابات پیش‌ِرو حتی جلوتر از احزاب نقش‌آفرینی کنید».

کوی دانشگاه به روایت وزیر وقت

در ادامه این جلسه، معین در پاسخ به سؤالی درباره وقایع ١٨ تیر ٧٨ گفت: «١٨ تیر یک فاجعه بود، حمله وحشیانه‌ای به کوی دانشگاه انجام گرفت و هیچ‌کس نفهمید ریشه‌اش از کجاست». وزیر علوم دولت اصلاحات بحران‌سازی برای دولت و در نهایت ساقط‌کردن آن و زهرچشم‌گرفتن از دانشگاه را از دلایل وقوع ١٨ تیر ٧٨ دانست و تصریح کرد: «در غیاب احزاب و مطبوعات، دانشگاه از وظیفه اصلی خود، یعنی تولید علم بازمی‌ماند. دانشگاه نباید باشگاه احزاب سیاسی شود که هر جناحی از دانشگاه سرباز‌گیری کند». معین با بیان اینکه در یک جامعه توسعه‌یافته استقلال دانشگاه امری بدیهی است، ادامه داد: «قصد ما در دولت اصلاحات این بود که عملا دانشگاه‌ها را مستقل کنیم». او اعتراض خود در زمان تیر ٧٨ را اعتراض به این حمله دانست که به بیان او مؤثر بود و آرامش را به دانشگاه بازگرداند. وزیر علوم دولت اصلاحات در ادامه با بازخوانی خاطرات خود از ١٨ تیر ٧٨ به هم‌زمانی آن روز با بازی پرسپولیس و استقلال اشاره کرد و گفت: «برای حفظ آرامش با حضور در میان دانشجویان، از عصر تا پاسی از شب سعی کردم جلوی خروج دانشجویان از کوی دانشگاه را بگیرم».

شرح انتخابات ٨٤ را در شکلی مکتوب ارائه خواهم کرد

معین در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات احمدی‌نژاد در مناظرات انتخاباتی ٨٨ که وی را مسئول اصلی ستاره‌دارکردن دانشجویان معرفی کرده بود، گفت: «پس از این ادعا با معاونت‌های سابق وزارت علوم جلسه‌ای داشتیم و پاسخ خود را به صورت مکتوب به صداوسیما ارائه کردیم که متأسفانه پخش نشد و نظرم این است که بیشتر مسائلی که در سال ٨٨ رخ داد ریشه‌اش از اتهاماتی بود که در مناظرات انتخاباتی مطرح شد و امکان پاسخ‌گویی غایبان فراهم نیامد».

او همچنین در پاسخ به سؤالی درباره انتخابات ریاست‌جمهوری ٨٤ و حضور چند کاندیدای اصلاح‌طلب در آن زمان گفت: «به نظر من افرادی باید رئیس‌جمهور شوند که در بالاترین حد علمی و تخصصی قرار دارند و من این ویژگی را در خود می‌دیدم. از سوی دیگر به عقیده من، رئیس‌جمهور باید با حمایت احزاب وارد گود انتخابات شود و تنها کاندیدایی بودم که مورد اجماع احزاب اصلاح‌طلب بودم. در آن زمان در جبهه اصلاحات مدیریتی وجود نداشت و رئیس دولت اصلاحات هم نمی‌توانست این جبهه را مدیریت کند و اگر هم مداخله می‌کرد شاید برخی سخنانش را گوش نمی‌کردند».

معین با بیان اینکه «گرایش شخصی رئیس دولت اصلاحات در آن دوره بنده بودم نه کاندیدای هم‌لباس خود»، ادامه داد: «مدیریت رئیس دولت اصلاحات در سال ٩٢ در شکل آشکار سبب شد با کناررفتن دکتر عارف، حسن روحانی، پیروز انتخابات شود». وزیر علوم دولت اصلاحات با اشاره به اینکه در آن انتخابات براساس اصول اخلاقی علمی و وجدانی خود عمل کرده است، افزود: «اگر عمر باشد شرح انتخابات ٨٤ را در شکلی مکتوب ارائه خواهم کرد».

محکم‌ترین وزیر علوم در دادن آزادی‌های قانونی بودم

این فعال سیاسی در پاسخ به سؤالی درباره کاندیداتوری‌اش در انتخابات پیش‌رو؛ گفت: «از تهران و شیراز و اصفهان دعوت کرده‌‌اند؛ اما در پاسخ به همه آنها گفته‌ام در انتخابات مجلس شرکت نخواهم کرد». او در پاسخ به سؤال دانشجویی در زمینه حقوق اقوام و متهم‌کردن او به نادیده‌گرفتن حقوق اقوام، گفت: «اگر اخلاقی رفتار می‌کنید باید شرح اتفاقات را از خود من بپرسید، محکم‌ترین وزیر علومی هستم که در دادن آزادی‌های قانونی رفتار کرده‌ام؛ در دهه اول انقلاب که حضور مدیران بومی به سبب ملاحظات امنیتی مخالفان جدی داشت، همواره بر به‌کارگیری نیروهای بومی در مناطق قومی تأکید کرده‌ام». معین ایجاد جبهه دموکراسی و حقوق بشر را دیگر نشانه خود برای احترام به حقوق اقوام دانست و گفت: «رفتار ما باید به گونه‌ای باشد که در دام نقشه خاورمیانه بزرگ آمریکا و اسرائیل نیفتیم. باید قدر نعمت‌ها را بدانیم، قدر دولت اصلاحات را ندانستیم و به مصیبت دولت نهم و دهم گرفتار آمدیم، باید قدر دولت تدبیر و امید را بدانیم».

حاشیه

از چهره‌های سیاسی و علمی حاضر در این جلسه می‌توان به غفار فرزدی، محمدباقر بهشتی و جعفر تقوی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، فرهودی‌نیا رئیس کانون وکلای استان، پورشرفی رئیس شورای هماهنگی احزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب استان، شکور اکبرنژاد نماینده ادوار مجلس، اشاره کرد.

پورمحمدی، رئیس دانشگاه تبریز که در دوره وزارت معین، رئیس دانشگاه تبریز بود در این مراسم مانند دیگر جلسات سیاسی دانشجویی حضور نداشت.

176/