نحوه محاسبه فقر غذایی

با توجه به اينكه تعداد اعضاي خانوارهاي شهري ايران غالبا به چهار نفر مي‌رسد، برآوردها حاكي از آن است كه هر خانوار چهار نفره در حدود ٩٠٠ هزار تومان در ماه هزينه غذايي دارد. اين رقم بر اساس متوسط قيمت اعلامي از سوي بانك مركزي و در نظر گرفتن قيمت‌هاي سطح شهر برآورد شده است، از اين رو امكان كاهش اين رقم در صورت خريد از ميادين ميوه و تربار شهرداري تا حدود ٢١٨ هزار تومان براي هر نفر امكان‌پذير است كه در اين صورت هزينه غذاي خانوار چهار‌نفره حدود ٩٠٠ هزار تومان در ماه مي‌شود. بايد در نظر داشت اين رقم به منزله خط فقر نيست و بر اساس جدولي كه وزارت كار، تعاون و رفاه اجتماعي، آن را ملاك برآورد خط فقر مي‌كند، محاسبه شده است.

در نظر گرفتن هزينه مسكن و ساير هزينه‌ها، آن هم به ميزاني كه براي حداقل تعيين شده است نشان مي‌دهد خط فقر در ايران چه ميزان است. دولت‌ها غالبا تمايلي به اعلام خط فقر ندارند چرا كه فاصله حداقل دستمزد با اين خط فقر همواره مشكل ساز بوده است. برآوردهاي بانك مركزي نيز نشان مي‌دهد خانوار ايراني همواره با كسري بودجه روبه‌روست. اين بدان معناست كه درآمدهاي خانوار كفاف تامين هزينه‌ها را نمي‌دهد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد بخش عمده‌اي از درآمد خانوار ايراني صرف تامين هزينه مسكن و خوراك مي‌شود و هزينه ساير بخش‌ها مانند تفريح و آموزش فرهنگ و… جايگاه چنداني در ميان خانوار ايراني ندارد.

بر اساس اين گزارش خط مذكور خط فقر غذايي است كه در ايران برآورد شده است. به اين ترتيب با توجه به نرخ حداقل دستمزد، بسياري از سرپرستان خانوار براي تامين حداقل‌هاي زندگي و تامين حداقل‌هاي غذايي خانوار مجبور به كار كردن بيش از يك نوبت هستند كه اين امر نه تنها در كاهش كيفيت زندگي تاثيرگذار است بلكه در دراز مدت سبب بروز اختلالات ناشي از خستگي و كار زياد مي‌شود. كاهش كيفيت زندگي نيز سبب مي‌شود خانوارها با مشكلات فراواني براي تامين نيازهاي اوليه پرورشي و عاطفي روبه‌رو شوند چرا كه ساعات طولاني كار مانع شكل‌گيري روابط درست ميان فرزندان و والدين مي‌شود.

برآوردهاي بانك مركزي نشان مي‌دهد ٧٥ درصد بودجه خانوار در سال گذشته به طور متوسط صرف تامين هزينه‌هاي غير خوراكي مانند مسكن، حمل و نقل و آب و برق و سوخت و بهداشت و درمان و تحصيل شده است. بالاترين سهم در اين بخش به مسكن، آب و برق و گاز و ساير سوخت‌ها با ٣٣ درصد سهم از كل هزينه‌ها اختصاص دارد. هزينه زير با توجه به برآوردهاي صورت گرفته از سوي وزارت كار، تعاون و رفاه اجتماعي در خصوص سبد غذايي و قيمت‌هايي كه از سوي بانك مركزي به طور هفتگي استخراج مي‌شود، برآورد شده است.

176/