وام «یکم» برای خانه‌ دومی ها

شعب بانک مسکن در پی ابلاغیه‌ای که ستاد این بانک با استناد به موافقت بانک مرکزی برای تسهیل شرایط پرداخت وام مسکن «یکم» ارائه کرده است، از این هفته مجاز هستند سخت‌گیری‌های 4 ماه قبلی بابت حائز شرایط بودن متقاضیان را کنار بگذارند و تقریبا از همه افراد متقاضی این وام از جمله «مجردها و خانوارهای دارای سابقه مالکیت و حتی استفاده‌کننده از زمین و امکانات دولتی» نیز برای سپرده‌گذاری در صندوق پس‌انداز مسکن «یکم» ثبت‌نام به عمل آورند.

صندوق «یکم» اواسط خرداد امسال برای پرداخت تسهیلات خرید مسکن در سه سقف 80 میلیون، 60 میلیون و 40 میلیون تومان به ترتیب در تهران، شهرهای بزرگ و کوچک، توسط بانک مسکن راه‌اندازی شد و مطابق مصوبه شورای پول و اعتبار، مقرر شد این تسهیلات چون دارای نرخ سود حمایتی 14 درصد است- و مابه‌التفاوت آن تا سود 21 درصدی را دولت از محل یارانه‌های بخش مسکن تامین می‌کند- فقط به گروه اقشار هدف یعنی «خانه‌اولی»‌ها یا همان «زوج‌های فاقد سابقه مالکیت و دارای فرم جیم سبزرنگ» پرداخت شود.

علاوه بر دو شرط «تاهل» و «نداشتن سابقه مالکیت»، شرطی سوم نیز با هدف تحریک بازار ساخت‌و‌ساز به عرضه بیشتر مسکن، در صندوق یکم لحاظ شد و آن، مجاز بودن پرداخت وام خرید مسکن یکم صرفا به آپارتمان‌های نوساز زیر 7 سال ساخت بود.

اما در حال حاضر، بانک مسکن هم به مجردها، هم به فردی که همسرش دارای فرم جیم قرمز رنگ است و هم برای واحدهای مسکونی 7 تا 15 سال ساخت، تسهیلات خرید مسکن صندوق یکم پرداخت می‌کند؛ به این معنا که خانه‌دومی‌ها و حتی خانه‌چندمی‌ها نیز می‌توانند در این صندوق سپرده‌گذاری یکساله انجام دهند. همچنین همسر سرپرست خانواری که پیش‌تر صاحب مسکن‌مهر شده و فرم جیم او قرمز شده است نیز می‌تواند از این وام بهره ببرد.

در شعب بانک مسکن، طبق ابلاغیه جدید فقط از فرد متقاضی سپرده‌‌گذاری در صندوق پس‌انداز یکم، هنگام دریافت وام خرید، استعلام فرم جیم به عمل می‌آید و از همسر او این استعلام انجام نمی‌شود، بنابراین صاحب مسکن‌مهر چنانچه متقاضی خرید مسکن جدید به کمک وام مسکن یکم باشد، چنانچه خانه دوم خود را به‌نام همسرش خریداری کند، با استفاده از نام همسر خود می‌تواند متقاضی استفاده از تسهیلات مسکن یکم شود.

در شعب بانک مسکن، بابت سابقه مالکیت غیر مسکن‌مهر، از هیچ یک از متقاضیان تسهیلات یکم – چه سرپرست خانوار و چه همسر او- استعلام نمی‌شود، بلکه صرفا سابقه دریافت وام مسکن از شبکه بانکی کشور، برای افراد استعلام می‌شود بنابراین کسانی که در حال حاضر سابقه مالکیت مسکن در تهران و شهرهای دیگر را دارند، در صورتی که واحدهای مسکونی خود را بدون استفاده از وام مسکن بانکی در گذشته، صاحب شده باشند، می‌توانند برای خرید خانه دیگر، از وام یکم استفاده کنند.

خبر حذف برخی شرایط از مسیر پرداخت تسهیلات مسکن یکم را روز گذشته پایگاه خبری وزارت راه‌وشهرسازی منتشر کرد؛ اما این خبر از طریق پرس‌وجوهای بعدی «دنیای‌اقتصاد» تایید شد.

به نظر می‌رسد متولیان وام مسکن با تصور اینکه تقاضا از طرف خانه‌اولی‌ها برای وام مسکن یکم در حد مورد انتظار نبوده، دست به پاک کردن خطوط قرمز زده‌اند؛ در حالی که، با توجه به آمارهای رسمی درباره نرخ ازدواج و حجم تقاضای مصرفی در گروه اقشار هدف – فاقدان مسکن- می‌توان گفت ظرفیت فعلی صندوق پس‌انداز مسکن «یکم» که کمتر از 90 هزار فقره وام در سال تعریف شده است، به مراتب کمتر از جامعه هدف است.

با این حال آنچه در حال حاضر باعث عدم استقبال از سپرده‌گذاری در این صندوق از سمت خانه‌اولی‌ها شده، جو رکودی بازار است که پیش‌بینی می‌شود در سال آینده، با برطرف شدن این فضای روانی، نرخ ثبت‌نام بیشتر شود؛ در این صورت، بازشدن دروازه ورود به این صندوق با حذف شرایط «تاهل و عدم سابقه مالکیت و نوساز بودن آپارتمان»، چنانچه با افزایش ظرفیت وام‌دهی صندوق همراه نشود، باعث سفته‌بازی در بازار وام ارزان قیمت مسکن و بروز رانت و احیانا دلال‌بازی امتیازها در این بازار خواهد شد.

176/