فاجعه منا به روایت شاهدان عینی

بی‌نظمی و سوءمدیریت سعودی‌ها در برگزاری مراسم حج امسال فاجعه آفریده و منجر به کشته شدن ۱۳۰۰ تن از حجاج شده است. حادثه‌ای که پس از سقوط جرثقیل و پنکه سقفی و همچنین  آتش‌سوزی در هتل، به مرگبارترین واقعه امسال مکه، تبدیل شده است؛ اما موضع مقامات سعودی در برابر این اقدام، بسیار وقیحانه بوده و بی‌نظمی حجاج و به‌خصوص حجاج آفریقایی را دلیل اصلی این اتفاق عنوان کرده‌اند؛ اما روایت شاهدان عینی منا که در شبکه‌های مجازی به سرعت در حال پخش شدن هستند، خلاف این ادعاها را ثابت می‌کنند.

هیچ نظارتی بر منا صورت نگرفت

«مرتضی باقری» یکی از حجاجی است که از نزدیک این ازدحام جمعیت را احساس کرده است: «علیرغم اینکه امسال تعداد حاجیان کمتر از سنوات گذشته است؛ ولی طبق تجربه بیش از ۳۰سفر حضور در حج احساس کردم شرایط غیر عادی است و ازدحام کاملا غیر طبیعی است. در مسیر جمرات در چند نقطه بخاطر ازدحام متوقف شدیم.» او با غیرعادی خواندن این ازدحام، باتوجه به تجربه چندین ساله خود در هدایت کاروان حجاج نوشت: «در خیابانی که عمدتا ایرانی‌ها ،افریقایی‌ها، هندی ها و پاکستانی ها به سمت جمرات حرکت می‌کنند کاملا وضعیت غیر عادی محسوس بوده و بهم خوردن حال حجاج از ازدحام، ترافیک، نبود آب اشامیدنی و بسته بودن راه‌های خروجی خیابان بسمت جمرات شرایط ایجاد اتفاق وحشتناک کشتار حجاج را رقم زد.

علیرغم انکه عربستان از نیروی هوایی و هلیکوپتر برای خدمات رسانی به حج بهره میبرد هیچگونه نظارتی بر این بخش که مهمترین و شلوغ ترین بخش مناسک حج است صورت نگرفت.» وی همچنین یکی از دلایل این فاجعه را عدم پختگی نیروهای سعودی خواند؛ تا جایی که برخی از مجروحین به دلیل همین اهمال‌کاری و عدم رسیدگی، بین اجساد دیگر حجاج، جان سپردند!

پلیس عربستان هیچ کمکی نمی‌‌کند

«علی ضیا» مجری رسانه ملی هم از کسانی است که در منا حضور داشته و موفق شده از این معرکه جان سالم به در ببرد. او دیشب در گفت‌وگوی تلفنی با برنامه «مهر باران» شبکه پنج سیما،  با بیان این نکته پلیس عربستان هیچ کمکی انجام نمی‌دهد، گفت: «حدود هفت الی هشت تیم به سرپرستی مسئولان ما تشکیل شده است که هر یک از این تیم ها شامل ۲۰ نفر می شوند و به مسلمانان سایر کشورها کمک می کنند.» البته ضیا گفته که وضعیت حجاج ایرانی نسبت به سایر کشورها بهتر است؛ چرا که «حجاج بعضی از کشورها از تشنگی جان خود را از دست داده اند و ما با تیم های مختلف برای این حجاج آب معدنی و سایر امکانات را ارایه می کنیم.»

حاج داوود هم قربانی شد

یکی از قربانیان حادثه دیروز منا، «داوود موسوی» جانباز ایرانی بود. درگذشت این جانباز ایرانی، واکنش‌های زیادی را در شبکه‌های اجتماعی دربرداشت. یکی از تاثیرگذارترین این عکس‌العمل‌ها دلنوشته «پرویز اسماعیلی» از نیویورک است که گوشه‌ای از آن دلنوشته به این شرح است: «گمان می کنم در توالی مناسک، داوود درست موقعی که باید قربانی می کرد، قربانی شد. واقعا این گونه قربانی شدن در وادی منا و رهایی از اسارت نفس، چه از شهادت فی سبیل الله دارد؟! که حق او بود. قربانی، بالاخره قبول شد. دیگر باید به او بگویم حاج داوود.»

هیچ آمادگی در مسئولان سعودی وجود نداشت

دو تن از حجاج مصری و نیجریه‌ای هم یکی از دلایل این واقعه را در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس برخورد دو موج پرجمعیت حجاج عنوان کردند. «عبدالله لطفی»، حاجی ۴۴ ساله مصری، درباره این حادثه می‌گوید: «من دیدم که عده‌ای با برخورد با کسانی که روی ویلچیر بودند به زمین افتادند و پشت سر آنها عده بیشتری با برخورد به افراد زمین خورده، روی زمین افتادند. آدم‌ها در آن زمان از روی هم بالا می‌رفتند تا بتوانند نفس بکشند.» لطفی می‌گوید که تصادف دو گروه از انسان‌ها هرگز نباید روی می‌داد و در این باره «هیچ آمادگی» در میان مسئولان سعودی حاضر در صحنه وجود نداشت.
«اسماعیل حمبا»، حاجی ۵۸ ساله نیجریه‌ای هم در توصیف زمین خوردن افراد و لگدکوب شدن آن‌ها می‌گوید: «این صحنه واقعا ترسناک بود.»

از مفقود شدن خبرنگار تا مجروح شدن فیلم‌بردار

«پیش‌بهار» خبرنگار اعزامی صداوسیما هم به نقل از یکی شاهدان عینی ماجرا در پیامی نوشته است: « در حال حاضر جنازه حجاج کشته شده در خیابان منتهی به رمی جمرات، تلنبار است. سعودی ها به هیچ کس اجازه حضور در محل را نمی دهند.» خبرنگاران و تصویربرداران حاضر در منا هم اوضاع خوبی نداشتند. پیش‌بهار مدتی در بیهوشی به سر می‌برده و تصویربردار هم دچار جراحت شده است. یکی از خبرنگاران هم مدتی مفقود می‌شود که گویا پس از  مدتی پیدا می‌شود.

مرگ پدر در برابر پسر و شوهر در برابر همسر

روایت پزشک حاضر در صحنه هم با بیان اینکه اجازه کمک به آن‌ها نمی‌دهند، اینگونه وضعیت رقت‌بار منا را توصیف می‌کند: «علت حادثه بستن بدون هماهنگی یکی از مسیرها بود. عوار ض روحی زیاده. فوت پدر جلوی چشم فرزند و شوهر جلوی چشم همسر. به دلیل گرما آب روی جنازه ها و زنده های در حال جان دادن می‌ریختند.» او با اشاره به اینکه حجاج بقیه کشورها هم به آن‌ها روی می‌آورند، نوشته: «دمای هوا بالا است. بدون تعارف چند لیتر آب میخوریم و چندین لیتر عرق. خیلی به خارجیها کمک شد. دستمون بسته است. اونا هم به ما پناه میارند. امسال اجازه ورود دارو مثل هرسال ندادند.» این پزشک همچنین می‌نوسد که شماری از خانم‌ها هم جزو این کشته‌شدگان هستند که اسامی آن‌ها ذکر نشده است؛ البته عکس‌های آن‌ها موجود است که به احاظ اخلاقی و شرعی مجاز به انتشار و ارسال آن‌ها نیستند.

شرطه‌هایی که به حجاج کمک کردند، گردن زده خواهند شد!

یکی از حجاج حاضر در منا هم نوشته است: «حجاج موقع ورود به به صحرای منا برعکس سالهای قبل که وارد فضای باز صحرا می‌شدند مجبور به عبور از یک کانال تنگ و طولانی بودند.جالب اینجاست که حجاج شیعه از ایران، عراق، افغانستان و چند کشور دیگر ابتدا وارد شده و پشت سر آنها حجاج آفریقائی به سرعت وارد می‌شوند. در همین لحظه درب خروجی کانال توسط شرطه های سعودی به بهانه عبور یک شاهزاده سعود بسته می‌شود و بقیه ماجرا.»

این حاجی معتقد است علیرغم شنیده شدن فریاد حجاج درب خروجی تا بیست دقیقه باز نشده است : «بعد از حادثه تا مدت زیادی مقامات سعودی از کمک رسانی امدادی امتناع کرده و بعدم از ورود تیم پزشکی ایرانی به بیمارستان‌ها ممانعت می‌کنند و همین باعث تلفات بیشتر شده. ۲۸ نفر از شرطه های عربستان که تمرد کرده و درب کانال را گشوده اند و اقدام به کمک رسانی به حجاج کرده اند و شاهد ماجرا بوده اند، فردا گردن زده خواهند شد.» گفته می‌شود اگر درب کانال توسط این تیم امدادی باز نشده بود تعداد تلفات بیشتر می‌شد.