كك و مك تحفه رنگی آفتاب!

سارا میرشجاعی: پوستی مثل آینه برای همه یك رویاست؛ رویایی شفاف و بدون تیرگی و كك و مك. اگر به آلبوم‌های قدیمی توجه كنید، بعضی‌ها از همان كودكی پوست صاف و روشنی داشته‌اند، بعضی‌ها هم لك‌‌های ریز كرم و قهوه‌ای با نمكی ‌مهمان پوست‌شان بوده است. اگر عكس خانوادگی باشدكه احتمالا افراد دیگری هم هستند كه كك و مك دارند. این می‌تواند نشانه‌ای از ارثی بودن كك و مك باشد.

داشتن پوست روشن و صاف نعمت خوبی است اما نمی‌توان به هر متدی كه افراد بی‌اطلاع تجویز می‌كنند، اعتماد كرد. اگر خود را به دست شایعات مربوط به درمان كك و مك بسپارید، احتمالا سر درگم خواهید شد و سلامت پوست‌تان را هم به خطر خواهید انداخت. برای روشن شدن ذهن شما درباره كك و مك و بررسی صحت و سقم شایعات سراغ دكتر سید حسن اعتمادزاده، متخصص پوست و مو رفته‌ایم.

كك و مك تحفه رنگی آفتاب!

لک های رنگی کودکی

كك و مك به لك‌های دایره‌ای شكل پوست گفته می‌شود كه معمولا روی بینی، گونه‌ها، پشت دست‌ها، شانه‌ها و. . . دیده می‌شود. كك و مك به دلیل قرار گرفتن در معرض آفتاب و از سن چهار یا پنج سالگی به وجود می‌آید. این لكه‌ها ممكن است به رنگ قهوه‌ای تیره یا روشن، قرمز، زرد یا سیاه باشد. قرار گرفتن در معرض آفتاب باعث جمع شدن رنگدانه‌ها در یك نقطه از پوست و ایجاد كك و مك می‌شود. در اغلب موارد كك و مك عارضه حادی را به وجود نمی‌آورد اما بیشترخانم‌ها به دنبال درمان این مشكل هستند.

تغذیه بی تقصیر است

ایجاد، پیشگیری یا درمان كك و مك ارتباط چندانی با تغذیه ندارد. بعضی‌ها معتقدندخوردن مواد چرب یا شیرین باعث ایجاد كك و مك می‌شود. البته ممكن است خوردن افراطی مواد غذایی چرب یا شیرین باعث عارضه‌های دیگر پوستی شود اما ربطی به كك و مك ندارد.

موردی دیگر از شایعات نادرست درباره كك ومك این است كه بین مردم گفته می‌شود خوردن سبزی تره باعث كك و مك می‌شود كه این موضوع اعتبار علمی ندارد یا برخی دیگر بر این باورند كه با خوردن دسته‌ای از موادغذایی مثل سبزیجات می‌توان از بروز كك و مك پیشگیری كرد. این باورها اشتباه است.

کدام گروه مستعدترند؟

كك و مك ریشه ارثی دارد و در افرادی با پوست سرخ و سفید بیشتر دیده می‌شود اما افرادی با پوست‌های تیره‌تر هم ممكن است كك و مك داشته باشند. ریشه ارثی در ایجاد كك و مك بسیار مهم است؛ ممكن است دونفر به‌طور یكسان در معرض آفتاب باشند اما یكی از آنها كه زمینه ارثی دارد، دچار كك و مك شود.

ممكن است فردی كه زمینه ارثی كك و مك ندارد، به این عارضه دچار نشود و عارضه‌های دیگر حاصل از آفتاب را تجربه كند. لك‌های كك و مك با افزایش سن و قرار گرفتن در معرض آفتاب گسترش پیدا می‌كند. این لك‌‌ها در تمام عمر همراه فرد خواهد بود؛ به این معنی كه حتی در صورت درمان هم ممكن است دوباره شاهد بازگشت لك‌ها باشید. هرچه بیشتر در معرض آفتاب قرار‌گیرید، لك‌‌ها پررنگ‌تر شده و سطح وسیع‌تری را در بر خواهد گرفت.

بهترین روش برای پیشگیری

اگرچه بروز كك و مك ارثی است اما با روش‌هایی می‌توان از بروز آن پیشگیری یا پیشرفت آن را كنترل كرد. مهم‌ترین روش پیشگیری از كك و مك مراقبت از پوست در برابر نور خورشید است. از آنجا كه سن بروز كك و مك معمولا سنین كودكی است، بنابراین با پیشگیری در این سنین می‌توان از ابتلا به آن جلوگیری كرد.

بهترین سن برای پیشگیری از كك و مك چهار تا پنج سالگی است. پدر و مادر باید به وسیله لباس مناسب، بلوزهای آستین بلند، كلاه، دستكش، استفاده از كرم ضد آفتاب و. . . پوست كودك را دربرابر آفتاب حفاظت كنند. به علاوه می‌توانید مراقبت از پوست در برابر آفتاب را از كودكی به فرزندان خود بیاموزید. بزرگسالان نیز حتما باید از پوست خود دربرابر آفتاب مراقبت كنند. استفاده از كرم ضد آفتاب مناسب یكی از اصلی‌ترین راه‌های پیشگیری از كك ومك است.

بارداری رنگ‌تان نمی‌كند!

برخلاف باوری كه در برخی افراد وجود دارد، كك و مك با حاملگی به وجود نمی‌آید و لك‌های بارداری را نباید با كك و مك اشتباه گرفت. البته باید گفت لك‌های كك و مك ممكن است در روزهای نزدیك به قاعدگی در خانم‌هایی كه كك و مك دارند بزرگ‌تر یا پررنگ‌تر شود اما اینكه قاعدگی یا بارداری باعث ایجاد كك و مك شود، درست نیست.

نور لامپ تاثیر چندانی بر پوست ندارد

برخی افراد بر این باورند كه نور لامپ هم می‌تواند باعث ایجاد كك و مك شود. باید گفت مقالات علمی معتبر نكته‌ای را در این خصوص تایید نكرده‌اند. لامپ‌های هالوژن رشته‌ای به علت قدرت زیاد ممكن است روی پوست تاثیر بگذارند اما دیگر لامپ‌ها قدرت زیادی برای آسیب به پوست یا ایجاد كك و مك ندارند.  به هرحال ممكن است این بحث‌ها ادامه داشته باشد و باید منتظر تحقیقات بیشتر در این زمینه بود. تاكنون تحقیقی وجود نداشته كه ایجاد كك و مك به وسیله نور لامپ را نشان بدهد.

از این گوش بگیر، از آن گوش در كن!

شایعاتی درباره درمان كك و مك وجود دارد كه اغلب اعتبار علمی ندارد و استاندارد نیست. درمان‌هایی مثل استفاده از پوست بادنجان، خیار، هویج، پیاز، هندوانه، شیر و… هیچ‌كدام برای درمان كك و مك علمی نیست و حتی می‌تواند خطرناك باشد. نمی‌توان انتظار داشت كه اگر كسی این موارد را امتحان كرد و موقتا كك و مك‌ها كمرنگ شد، برای همه افراد دیگر هم همین نتیجه حاصل شود.

به صرف اینكه درمانی با استفاده از میوه‌ها یا مواد غذایی باشد نمی‌توان به آن اعتماد كرد. استفاده از این درمان‌ها ضمن اینكه وقت زیادی از فرد می‌گیرد، فقط ممكن است روی تعدادی موقتا باعث كمرنگ شدن كك و مك شود. مسلما این روش‌ها نمی‌تواند جایگزین روش‌های درمان تخصصی باشد.

كك و مك درمان دائمی ندارد

اینكه گفته می‌شود درمان قطعی و دائمی برای كك و مك وجود ندارد كاملا درست است. اگرچه می‌توان با استفاده از روش‌های مختلف، كك و مك را درمان كرد اما این به آن معنی نیست كه برای همیشه از شرش خلاص شده‌اید. مراقبت از پوست در برابر آفتاب مهم‌ترین راه هم برای پیشگیری و هم برای درمان كك و مك است. بنابراین هرقدر هم كه این مشكل را درمان كنید، باز هم اگر در برابر آفتاب مراقبت مناسبی از پوست خود نداشته باشید، لك‌ها پس از مدتی به پوست‌تان باز خواهند گشت؛ حتی اگر لیزر  برای درمان انجام داده‌اید. بنابراین لازم است حتی پس از درمان هم پوست خود را از آفتاب بپوشانید.

اول معاینه بعد از درمان

روش‌های درمانی را باید با نظر پزشك متخصص و پس از معاینه به كار گرفت. چند روش برای درمان كك و مك وجود دارد كه میزان اثربخشی این روش‌ها به مراقبت‌های پس از درمان بستگی دارد. به علاوه میزان گستردگی یا تیرگی لك‌ها نیز می‌تواند در انتخاب روش درمان مهم باشد. اگر لك‌ها روشن‌تر باشد و گستردگی كمتری داشته باشد، از روش‌های ساده‌تر مثل لایه‌برداری كمك می‌گیرند و برعكس اگر لك‌ها تیره‌تر و گسترده‌تر باشد، از روش‌های موثر‌تر و عمقی‌تر مثل لیزر استفاده می‌شود.

لایه‌برداری؛درست یا غلط!

می توان از كرم‌های روشن‌كننده‌ یا بی‌رنگ‌كننده‌ها برای درمان كك و مك‌های كمرنگ استفاده كرد كه باعث‌ محو شدن لك‌ها می‌شود. البته این روشن‌كننده‌ها در موارد شدیدتر (یعنی زمانی كه لك‌ها پررنگ است و سطح زیادی از پوست را درگیر كرده است) تاثیر جدی ندارد و باید از روش‌های دیگر درمان استفاده كرد. پیلینگ یا لایه‌برداری نیز از جمله راه‌های درمان است كه با روش‌های مختلف مثل كرم‌های لایه‌بردار یا دارو انجام می‌شود. در لایه‌برداری، لایه سطحی پوست برداشته می‌شود و كك و مك‌ها كمرنگ یا محو می‌شود.

بهترین روش درمان!

لیزر،درمانی موثرتر و آسان‌تر از سایر روش‌هاست. استفاده از لیزر حتما باید طبق نظر پزشك و توسط متخصص انجام شود تا بهترین نتیجه به دست آید.

در لیزردرمانی، با استفاده از امواج دستگاه لك‌ها را از بین می‌برند. در این روش ممكن است پوست تا حدی نازك و حساس شود؛ بنابراین پس از انجام لیزر حتما باید روزی دوبار از كرم ضدآفتاب استفاده شود. كك و مك در حقیقت پاسخی به آفتاب است و اثر پوششی ایجاد می‌كند. وقتی كك و مك را از بین می‌برید، پوست تا حدی نسبت به آفتاب حساس شده و به مراقبت بیشتری نیاز دارد. درحقیقت مراقبت پس از درمان، جزء مراحل درمان است و باید جدی گرفته شود. برخی از افراد شكایت دارند كه حتی پس از لیزر هم كك و مك دارند، این موضوع به این خاطر است كه پس از درمان از پوست خود مراقبت‌های لازم را نكرده‌اند.