آیا اینترنت در ایران گران است؟

به گزارش موبنا، اواخر هفته گذشته سایت «الف» به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دانا گزارشی منتشر کرد که خبر از قیمت چند برابری سرویس اینترنت پرسرعت (ADSL)ایران در مقایسه با کشورهای همسایه داشت.
براساس این گزارش قیمت یک سرویس اینترنت در ایران با سرعت 256 کیلو بیت بر ثانیه تقریباً 2 برابر امارات، ۳ برابر مصر و ۱۲ برابر ترکیه است.
در قیمت‌های خرده‌فروشی نیز هزینه پهنای باند در ایران بیش از ۵۰ برابر قیمت جهانی اعلام شده است.
بالا بودن قیمت اینترنت در ایران همیشه موضوع بحث بین کارشناسان و فعالان صنف اینترنتی کشور بوده و داستان جدیدی نیست. تاکنون نیز برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های زیادی در خصوص کاهش قیمت این سرویس از سوی مدیران وزارت ارتباطات چه در دولت گذشته و چه در دولت فعلی در نظر گرفته شده است؛ برنامه‌هایی که تا کنون برای کاربران نهایی چه در بخش سرعت و چه در بخش قیمت قابل لمس نبوده است.
اما آمارهای اشاره شده در گزارش سایت خبری دانا به باور فعالان اینترنتی عجیب و غیرواقعی است. برخی از این فعالان با اعلام اینکه در حال حاضر معضل کاربران کیفیت اینترنت است و نه قیمت، تأکید می‌کنند اعداد و رقم‌های بالای سرویس اینترنت در گزارش این پایگاه خبری سرویس‌های اختصاصی اینترنت پرسرعت را نشانه گرفته و نه سرویس‌ اینترنت پرسرعتی که با اشتراک‌گذاری در اختیار کاربران ایرانی قرار می‌گیرد.
کیفیت و قیمت از نگاه آمار
وزارت ارتباطات دولت یازدهم حالا که دو سال از عمر فعالیتش گذشته یکی از برگ‌های برنده این زمان فعالیت را سه برابر شدن کاربران اینترنت پرسرعت در کشور اعلام می‌کند.
براساس اعلام وزارت ارتباطات، در زمان شروع به کار دولت یازدهم تنها 2/3 میلیون پورت اینترنت پرسرعت واگذار شده بود که حالا این میزان بعد از گذشت دوسال به 3/10 میلیون پورت رسیده است.
با وجود استقبال و افزایش درخواست کاربران ایرانی به دریافت اینترنت پرسرعت اما معضلات پایدار این حوزه مانند سرعت پایین در برابر قیمت بالای اینترنت همیشه در این خصوص مسأله ساز بوده است.
همین معضلات نیز باعث شده تا ایران در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی در بخش کیفیت و میزان پهنای باند اینترنت جایگاه مناسبی نداشته باشد.
بر اساس گزارش سالانه وب‌سایت معتبر نت ایندکس درباره میانگین سرعت اینترنت در کشورهای مختلف، ایران رتبه ١۶٩ را از میان ١٩٢ کشور جهان از آن خود کرده است.
در بخش قیمت اینترنت کاربران اینترنتی براین باور هستند که به خاطر کیفیت نه چندان مطلوب سرویسی که دریافت می‌کنند قیمت گزافی می‌پردازند.
طی سال‌های گذشته گزارش‌های مختلفی در خصوص مقایسه قیمت اینترنت ایران با دیگر کشورهای جهان منتشر شده است. جدیدترین گزارشی که سایت خبری دانا آن را منتشر کرده نیز بیان‌کننده تفاوت‌های محسوس در این زمینه است.

به گزارش این سایت «در حالی که قیمت اینترنت ۱۲۸ کیلو بیت در ثانیه‌ای ایران بین ۱۰ تا ۲۰ هزار تومان در ماه هزینه دارد قیمت اینترنت ۲۲۴ مگابیت برثانیه‌ای مالزی تنها حدود ۱۵۰۰ تومان در ماه تعیین شده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که برای مثال قیمت یک سرویس ۲۵۶ کیلو بیت بر ثانیه در ایران تقریباً ۲ برابر امارات، ۳ برابر مصر و ۱۲ برابر ترکیه است و در قیمت‌های خرده‌فروشی، هزینه پهنای باند در ایران تا بیش از ۵۰ برابر قیمت جهانی می‌رسد.» این گزارش همچنین در ادامه می‌افزاید: «بنا بر اعلام وزارت مخابرات افغانستان، قیمت ماهانه اینترنت یک مگابایتی ۴‌هزار افغانی است که با توجه به نرخ ٧/۵۶ تومانی یک افغانی، قیمت ماهانه اینترنت یک مگابایتی در افغانستان ٢٢۶‌هزار و ٨٠٠ تومان است که تقریباً نصف قیمت اینترنت در ایران است.»
یک آمار غیر واقعی
نگاهی به تعرفه اینترنت پرسرعت در سایت‌های شرکت‌های اینترنت پرسرعت (PAP) نشان می‌دهد ، کاربران برای دریافت اینترنت ماهانه با سرعت 128 کیلو بیت برثانیه و ترافیک 4 گیگابایتی باید هزینه‌ای بین 13 تا 16 هزار تومان پرداخت کنند.
همچنین قیمت سرویس ماهانه اینترنت با سرعت 256 کیلو بیت بر ثانیه با ترافیک 4گیگابایت بین 17 تا 22 هزار تومان، سرویس اینترنت با سرعت 512 کیلو بیت برثانیه و ترافیک 4 گیگابایتی 18 تا 24هزارتومان و اینترنت با سرعت یک مگابایتی و ترافیک 4 گیگابایتی بین 19 تا 26 هزار تومان از طریق سرویس‌دهندگان اینترنتی متغیر است.
اما در مقابل این قیمت‌ها، گزارش سایت دانا حکایت از قیمت 240 هزارتومانی برای اینترنت 512 کیلو بایتی، قیمت 430 هزارتومان برای اینترنت یک مگابایتی و قیمت 740 هزار تومانی برای اینترنت 2 مگا بایتی دارد. در بالا بودن قیمت اینترنت در برابر کیفیت آن هیچ جای شکی نیست اما گزارش این سایت به دلیل مشخص نبودن میزان اشتراک و حجم ترافیک کمی غیر واقعی به نظر می‌رسد.
احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل شرکت اینترنتی شاتل (یکی از شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت پرسرعت) با عجیب خواندن اطلاعات گزارش این سایت خبری، در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران می‌گوید: «به اعتقاد من گزارش این سایت خبری در بخش قیمت اینترنت فاقد اعتبار است، چرا که براساس قیمت‌های بالای اشاره شده در آن می‌توان حدس زد این سایت، سرویس‌های اینترنتی با پهنای باند اختصاصی را مورد توجه قرار داده است نه سرویس اینترنتی که به صورت اشتراکی در اختیار کاربران نهایی اینترنت قرار می‌گیرد.» وی در ادامه می‌افزاید: «در دنیا سرویس‌ اینترنت به سمت FLATشدن پیش می‌رود یعنی دیگر سرعت اهمیت ندارد و ترافیک و حجم مهم است.
همچنین اگر قرار به ‌مقایسه به این شیوه است باید در مقایسه دو کالا برابری قدرت خرید نیز مقایسه شود، یعنی اگر در این گزارش قیمت اینترنت هم درست باشد اما در برابری قدرت خرید، نرخ ارز را تعدیل نکرده باشند این مقایسه کاملاً اشتباه است. از سوی دیگر وقتی می‌گوییم قیمت اینترنت در کشور گران است این مقایسه با چه چیزی گران اعلام می‌شود؟ در شرایطی گفته می‌شود اینترنت در ایران گران است که کشورهای دیگر دنیا مانند ایران با مشکل در زمینه انحصار پهنای باند از سوی زیرساخت و شبکه انتقال از سوی مخابرات روبه رو نیستند.» این فعال اینترنتی با اعلام اینکه در حال حاضر چند درصد سبد خانواده‌ها را سرویس اینترنت تشکیل می‌دهد، تأکید می‌کند در حال حاضر قیمت یک سرویس اینترنتی با بالاترین سرعت تقریبی یعنی یک مگابیت در ثانیه با 4 گیگ ترافیک در ماه بین 19 تا 26 هزار تومان است؛ قیمتی که برابر با قیمت یک پیتزا نمی‌شود.
نخجوانی تأیید می‌کند آنچه کاربران ایرانی را ناراضی کرده است نسبت قیمت به کیفیت است. یعنی کاربران احساس می‌کنند در برابر کیفیت سرویس اینترنتی که دریافت می‌کنند پول زیادی پرداخت می‌کنند. وی در این خصوص می‌گوید: «‌تا کنون طرح‌های گوناگونی برای کاهش قیمت اینترنت از سوی نهادهایی همچون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، زیرساخت و دیگر بخش‌های مرتبط، مطرح شده که شاید در نهایت باعث نشده کاربران کاهش قیمتی را در سرویس اینترنت خود احساس کنند که به اعتقاد من تا زمانی که انحصار در بخش پهنای باند و شبکه انتقال برداشته نشود نمی‌توان انتظار کاهش قیمت اینترنت را داشت.» براساس اظهارات وی، در حال حاضر 70 درصد بهای تمام‌شده سرویس اینترنت پرسرعت وابسته به قیمت‌های شرکت ارتباطات زیرساخت و شرکت مخابرات ایران است که هر دو امکانات انحصاری در اختیار دارند. در این شرایط اگر دولت به دنبال کاهش قیمت اینترنت است یا نگران بالا بودن قیمت اینترنت بهتر است راهی برای از بین بردن انحصار موجود در شرکت زیرساخت و مخابرات ایران پیدا کند.
محمدرضا کریمی، رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران نیز بر این باور است که شاید قیمت‌ها در بخش پهنای باند در مقایسه با سایر کشورها گران باشد اما در بخش قیمت اینترنت کاربران نهایی، ایران دارای قیمت‌های ارزان و معقولی است. وی در این خصوص می‌گوید: «شرایط ارائه سرویس اینترنت در ایران با کشورهای دیگر بسیار متفاوت است و مقایسه قیمت به این روش‌ها کاملاً اشتباه است. در حالی گفته می‌شود که کشورهای مختلف از جمله کشورهای همسایه اینترنت ارزانی در مقایسه با ایران به کاربران‌شان می‌دهند که آنها ملزم به پرداخت قیمت چند برابری در بخش پهنای باند و شبکه انتقال نیستند.
سونیتا سراب پور

129/