ایرانیان به هم شبیه می شوند

سمیرا نوری

می‌گوید: «اصلا عکس‌های قبل از جراحی بینی‌ام را دوست ندارم.» مینا، 27 ساله، در یک شرکت، طراح است. او در گفت‌ و گو با خبرنگار اجتماعی روزنامه ابتکار درباره تجربه‌اش از عمل جراحی بینی می‌گوید: «من اصلا از بینی‌ام راضی نبودم. به نظرم خیلی حالت زشتی داشت. تنها مشکل صورتم را همین بینی‌ام می دانستم. خیلی از دوستانم را می دیدم که پس از عمل جراحی بینی زیباتر شدند. حتی مادر و خواهرم تشویقم می‌کردند که این کار را انجام بدهم. می دانستم اگر پزشک بینی‌ام را خراب هم کند باز از حالت طبیعی‌اش بهتر می‌شود. چون من در دوره‌ای این عمل را انجام دادم که علم در این زمینه خیلی پیشرفت کرده‌ بود. من هم خیلی بررسی کردم که پزشک خوب و با تجربه‌ای را پیدا کنم. با وجود اینکه پدرم مخالف بود ولی من مصمم بودم و حتی پول عمل را خودم پرداخت کردم. الان هم به عمل دیگری روی بینی‌ام فکر می کنم چون هنوز به نظرم ایراداتی در آن وجود دارد. عملی که انجام دادم باعث شد بینی‌ام قوزدار شود. به چند پزشک مراجعه کردم و همه آن‌ها در اینکه بینی من نیاز به ترمیم دارد، اتفاق نظر داشتند. من به تمام کسانی که واقعا بینی آن‌ها ایراد دارد، پیشنهاد می‌کنم در این کار تعلل نکنند و با پیدا کردن یک پزشک خوب حتما عمل جراحی را انجام دهند.»
جراحی بینی شایع ترین جراحی زیبایی در ایران
تجربه عمل جراحی این روزها به لطف عمل‌های جراحی زیبایی، تجربه‌ای است که بسیاری از ایرانیان با آن رو به رو بوده‌اند. چسب‌های روی بینی حکایت از نارضایتی ایرانیان از چهره‌شان دارد. این نارضایتی چند سالی است که آن‌ها را به سمت انجام جراحی زیبایی بر روی بینی کشانده است. دست بردن در صورت تا چند سال پیش به استفاده از لوازم آرایشی خلاصه می‌شد، در حالی که امروزه دیگر به چنین لوازمی بسنده نمی‌شود و مردم به سراغ تیغ و چاقو می‌روند. در همین راستا ابراهیم رزم‌پا، رییس پنجمین کنگره بین المللی انجمن راینولوژی ایران گفت: «طبق آمارهای اعلام شده، شایع‌ترین عمل جراحی زیبایی در ایران جراحی بینی است و بر همین اساس ایران رتبه اول را در این زمینه دارد. همچنین از نظر تعداد اعمال جراحی پلاستیک کشور ما جزء پنج کشور اول دنیا قرار دارد. وی علت شیوع زیاد جراحی‌ پلاستیک در ایران را فرم آناتومی خاص بینی ایرانی‌ها، بالا بودن کیفیت اعمال جراحی ‌زیبایی، سطح بالای دانش پزشکان و جراحان این رشته و هزینه پایین آن نسبت به سایر کشورها عنوان کرد و افزود: یکی از دلایل اصلی آناتومی بینی نژاد ایرانی‌ها است که با کشورهای اروپایی تفاوت دارد و به همین دلیل ایرانی‌ها بیشتر از سایر کشورها کاندید انجام جراحی زیبایی بینی هستند.»
پایین آمدن سن عمل جراحی بینی
عمل جراحی بینی در ایران پدیده‌ای تازه نیست. ولی این روزها انجام این عمل شیوع بیشتری پیدا کرده به گونه‌ای که رایج‌ترین نوع جراحی زیبایی را در ایران، عمل بینی می‌دانند. اگر از کسانی که تجربه عمل جراحی بینی را داشته‌اند، علت عملشان را جویا شوید، احتمالا به شما نخواهند گفت که به دلیل زیباتر شدن چنین تصمیمی را گرفته‌اند و با پاسخ «مشکل تنفسی داشتم» رو به رو خواهید شد. این جمله‌ای است که بیشتر کسانی که اقدام به عمل جراحی بینی می‌کنند، به عنوان دلیل می‌گویند. در مورد سن عمل جراحی بینی، گفته می‌شود که نباید این عمل پیش از سن بلوغ انجام شود؛ یعنی سن مجاز برای این منظور تقریبا پس از 16 تا 18 سالگی است. اما چیزی که این روز‌ها دیده می‌شود، رواج چنین عملی بین نوجوانان 14, 15 ساله است.
متخصص جراحی پلاستیک نداریم!
دکتر جواد امیری زاد در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی روزنامه ابتکار می‌گوید: به زعم من این که می‌گویند ایران رتبه اول را در زمینه عمل جراحی بینی در دنیا دارد، درست نیست. به نظرم ایران در زمینه این عمل رتبه چهارم یا پنجم را در جهان دارد. در کشور آمریکا با حدود 300 ملیون نفر جمعیت، به ازای هر 3 هزار نفر یک عمل جراحی انجام می شود ولی در ایران یک عمل به ازای هر 40 هزار نفر صورت می گیرد. در کشور ما در 15 سال اخیر آمار مراجعه افراد به پزشک برای انجام این عمل زیاد شده است. چنین امری کاملا طبیعی است. زمانی اینترنت وجود نداشت ولی الان انواع فضاهای مجازی در دسترس افراد است. عمل بینی هم مانند دیگر تغییر و تحولات یکی از نتایج پیشرفت و مدرن شدن است. این تغییرات بدون عوارض نیست. در مورد عمل جراحی بینی و به طور کلی جراحی زیبایی؛ زیاده روی، چشم و هم چشم و سوء استفاده های برخی افراد غیر متخصص با انگیزه های مالی می تواند از عوارض این مساله باشد. ما نمی توانیم جلوی کسی را بگیریم ولی به عنوان مشاور همیشه هشدار می دهیم که در صورت وجود ایراد جزئی کسی دست به بینی اش نزند. همچنین مردم باید در انتخاب پزشک دقت زیادی به خرج دهند و بینی خود را به دست کسانی که دوره آموزشی لازم را نگذرانده اند و تخصص کافی ندارند، نسپرند. باید دقت شود که چیزی به نام “متخصص جراحی پلاستیک” در ایران وجود ندارد. اگر کسی چنین ادعایی کرد، بدون شک دروغ می گوید. پزشکان ایرانی در این زمینه ابتدا دوره جراحی عمومی را پشت سر می گذارند و پس از آن سه سال دوره فوق تخصص جراحی پلاستیک را می گذرانند. بنابراین ما در کشورمان فقط “فوق تخصص جراحی پلاستیک” داریم.
مراجعه اقشار مختلف مردم
امیری زاد در ادامه می افزاید: حدود 24 سال پیش که من کار در این زمینه را آغاز کردم، افراد متقاضی بیشتر طبقه متوسط رو به بالا بودند. ولی در حال حاضر به وفور شاهد مراجعه طبقات زیر متوسط برای این عمل هستم. یکی از مشکلاتی که در مورد این عمل وجود دارد، مراجعه افراد کم درآمد است. این افراد به دلیل توان پایین اقتصادی به افراد کم تجربه و غیر متخصص مراجعه می کنند. 20 سال پیش حدود 5 درصد از مراجعین مردان بودند ولی این عدد اکنون به 30 درصد رسیده است. این ها نتیجه تغییر نگرش جوانان به زندگی است.
پایین بودن تولید و بازتولید هویت نزد ایرانیان
اگر آناتومی صورت ایرانیان با مردم اروپا فرق دارد، پس چه چیزی مردم ایران را به انجام چنین عمل هایی می کشاند؟ چرا معیار زیبایی برای ایرانیان تغییر کرده و به دنبال نزدیکتر کردن چهره خود به چهره های اروپایی هستند؟ دکتر اصغر مهاجری، جامعه شناس در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی روزنامه ابتکار می گوید: نخست اینکه، معیار زیبایی در کل دنبا تغییر کرده است. بر همین اساس چند شاخه در زیبایی اولویت پیدا کرده است مثل (قد بلند یا لاغری). ایران هم بخشی جهان است. دوم، ما در جامعه خود جریان های هویت ساز نداریم. برعکس کسانی که می گویند دچار بحران هویت هستیم، به نظر من ما دچار چالش هویت هستیم. چالش جدی در این زمینه پایین بودن میزان مولفه «تولید و بازتولید» نزد ایرانیان است. باید این کاستی ها را از جاهای دیگری تامین کرد. جهان سلطه الگوهای خودش را با ابزارهایی مانند سینمای هالیوودی و تولیداتش از این دست عرضه می کند. وقتی خودمان در تولید و بازتولید نقشی نداریم پس تقلید می کنیم. سوم، مسئله ای که در بحث زیبایی شناسی بسیار مطرح است، چرخش فرهنگی است که باعث دگرگونی سبک زندگی شده است. همین تغییرات افراد را که نوجوانان، جوانان و زنان پرچم داران آن هستند به مصرف گرایی می کشاند. چهارم، به تصور مردم در کشور ما موانعی برای مطرح شدن وجود دارد. نزد زنان این تصور بسیار قوی تر است. زنان چون می پندارند که برای مطرح شدن در عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، مدیریتی و دانشگاهی _علی رغم تحصیلات بالایی که در این دوره به دست آورده اند_ با موانعی رو به رو هستند، به سراغ مطرح کردن خود از طریق اعمال جراحی زیبایی می روند. عرصه های عمومی باید به گونه ای تقویت شود که همه فرصت دیده شدن را پیدا کنند.
تغییر الگوی زیبایی در ایران
جراحی پلاستیک در ایران دیگر فقط به منظور احیای جوانی و شادابی چهره صورت نمی‌گیرد. کم نمی‌بینیم جوانان زیر 30 سال و حتی 20 سال را که به چنین جراحی‌هایی رو می آورند. نیاز به زیباتر شدن، پایین بودن اعتماد به نفس، چشم و هم چشمی، نیاز به دیده شدن؛ هر کدام از این ها که دلیلش باشد فرق چندانی در اصل موضوع ندارد. در این که معیار زیبایی برای ایرانیان تغییر کرده است. ما حصل این تغییر الگوی زیبایی، پر شدن خیابان‌های ایران از جوانانی است که هر روز به هم شبیه‌تر می‌شوند.