لغو تحریم‌ها و مساله هواپیماسازی ایران

با توجه به این‌که بحث طراحی و ساخت هواپیماهای غول‌پیکر مسافرتی درجهان به دلیل سطح بالای تکنولوژی به کار رفته در آن امری بسیار پیچیده تلقی می‌شود و به این دلیل در حال حاضر حتی توسعه یافته‌ترین کشور‌های جهان نیز ترجیح می‌دهند هواپیماهای مسافرتی خود را در قالب شرکت‌های بین‌المللی به ثبت برسانند، احتمالا این رویکرد برای ایران نیز قابل استفاده خواهد بود.

شرکت بزرگی مانند ایرباس با سابقه طولانی‌مدت در زمینه‌ی طراحی و ساخت هواپیماهای بزرگ جهانی در حال حاضر به عنوان یک شرکت چند ملیتی شناخته می‌شود که متخصصان بسیاری از سرتاسر قاره اروپا در آن مشغول به کار هستند.

کار برای شرکتی مانند بویینگ نیز به همین ترتیب دنبال می‌شود؛ با این تفاوت که به دلیل محوریت‌داشتن ایالت متحده آمریکا در این صنعت بویینگ از استقلال بیشتری برخوردار است.

با وجود تمام این مقدمه‌چینی‌ها اما هنوز صنعت هواپیمایی در جهان با توجه به آسیب‌پذیری که از نظر امنیتی دارد به شدت زیر ذره‌بین رسانه‌ها قرار داشته و ساخت هواپیماهای جدید باید مساوی با گرفتن تاییدیه‌های امنیتی فراوان باشد.

با توجه به این شرایط می‌توان به این موضوع از این نظر دقت کرد که اگر بحث تحریم‌های صنعت هوایی در ایران متوقف شده و امکان ارتباط دوباره کشور با غول‌های بزرگ صنعت هواپیمایی فراهم شود احتمالا بحث طراحی و ساخت هواپیماهای مسافرتی نیز با تغییرات جدی روبه‌رو خواهد شد.

هرچند در این زمینه شکی وجود ندارد که در صورت بومی‌سازی صنعتی مانند صنایع هوایی نه تنها کشور از نظر وابستگی به خارج شرایطی بهتر خواهد داشت که حتی امکان صادرات گسترده‌ی این محصولات را به دست می‌آورد، اما با توجه به لزوم بومی‌سازی همه‌جانبه این طرح و البته رعایت کردن نکات ایمنی شاید این طرح‌ها در سال‌های آینده با مشارکت کشور‌های خارجی روزهای جدیدی را پشت سر بگذارد.

در سال‌های گذشته خبرهای مختلفی مبنی بر طراحی هواپیماهای مسافرتی از دو تا 10 نفره و البته هواپیماهایی با ظرفیت 50 و 100 سرنشین نیز در ایران مطرح شده که البته هرچند هیچ یک به مرحله تولید نرسیده‌اند، اما روزهای پرکاری را پشت سر می‌گذارد.

تاکنون بخش قابل توجهی از تکنولوژی‌های مربوط به این هواپیماهای داخلی با بهره‌گیری از تجارب کشور‌های اروپای شرقی و به طور خاص روسیه ساخته شده اما شاید لغو تحریم‌ها در عرصه هواپیمایی این فرصت را به وجود آورد که با یک باز طراحی جدید کار ساخت هواپیماهای ایرانی با بهره‌گیری از الگوهای اروپایی و امریکایی پیگیری شود.

هرچند هنوز هیچ یک از مسوولان اظهارنظری نداشته و راهبردی ارائه نکردند اما شاید اگر بنا بر مدیریت هدفمند بازار‌ها در فضای پس از تحریم باشد، بحث طراحی و بومی‌سازی هواپیماها نیز اهمیتی در حد وارد‌کردن هواپیماهای جدید داشته باشد.