فروش مخابرات پس از6 سال

شش سال پس از واگذاری جنجالی شرکت مخابرات ایران به شرکتی که از نظر بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس، جزء شرکت‌های «شبه‌دولتی» محسوب می‌شد؛ حالا مالک سهام مخابرات آگهی فروش صددرصد سهام این شرکت را دیروز منتشر کرد. اگر این عرضه، بار دیگر تکرار شود، عنوان گران‌ترین سهام تالار بورس را به خود خواهد گرفت. شرکت «توسعه اعتماد مبین» که مالک 50 درصد به علاوه یک سهم مخابرات است، دیروز به‌طور رسمی و با انتشار آگهی در روزنامه‌ها، فروش سهام خود را اعلام کرد. سپرده شرکت در مزایده نیز 120 میلیارد تومان عنوان شده است.
گویا خط و نشان سهامداران این شرکت برخلاف برخی پیش‌بینی‌ها اجرایی شد، چراکه پیش‌تر مصطفی سیدهاشمی، رئیس هیات‌مدیره شرکت مخابرات ایران گفته بود «روز شنبه آگهی فروش سهام شرکت مخابرات به صورت رسمی منتشر می‌شود.» این تصمیم سهامداران شرکت پس از آن صورت گرفت که به گفته سیدهاشمی، این شرکت با ضرر 270 میلیارد تومانی روبه‌رو شده است. حالا شرکت توسعه اعتماد مبین که نزدیک به 50 درصد سهام مخابرات را در اختیار دارد، تصمیم به فروش سهم خود گرفته است.
«توسعه اعتماد مبین» که با عنوان کنسرسیوم در حال فعالیت است، متشکل از چند شرکت و نهاد است و «شرکت گسترش الکترونیک مبین ایران» و «شرکت شهریار مهستان»، متعلق به «بنیاد تعاون سپاه» و «شرکت سرمایه‌گذاری توسعه اعتماد» متعلق به «ستاد اجرایی فرمان امام (ره)»، شرکت‌های تشکیل‌دهنده این کنسرسیوم هستند. اوایل مهر سال 1388 بود که این کنسرسیوم 50 درصد سهام شرکت مخابرات را به ارزش هفت هزار و 800 میلیارد تومان خریداری کرد. اما نخستین حضور شرکت مخابرات در بورس به سال 1387 برمی‌گردد زمانی که تب خصوصی‌سازی در کشور داغ بود، اما پس از گذشت دو ماه از نمایش سهام مخابرات در بازار بورس، نماد این شرکت متوقف شد و چند ماه بعد هم به شرکت
«توسعه اعتماد مبین» واگذار شد؛ واگذاری‌ای که بدون حاشیه هم نبود.
بسیاری معتقد بودند این نوع نحوه واگذاری هیچ ارتباطی با خصوصی‌سازی ندارد. بنیاد تعاون سپاه هم به‌عنوان زیرمجموعه‌ کنسرسیوم «توسعه اعتماد مبین»، در پاسخ به برخی انتقادها تاکید داشت که «بنیاد تعاون سپاه مربوط به پرسنل سپاه و مردم عادی است و واگذاری 11 درصد سهام مخابرات به این موسسه، مغایرتی با اصل 44 ندارد چراکه از مجموع این 11 درصد از 25 درصد سهام خریداری شده مخابرات، تنها دو درصد آن متعلق به بنیاد تعاون سپاه است و 9 درصد دیگر آن متعلق به شرکتی مربوط به گروه بهمن بوده که قرار است به بنیاد تعاون سپاه فروخته شود.»
شورای رقابت اما دیدگاه دیگری داشت. جمشید پژویان عضو این شورا گفته بود: «نحوه عرضه مخابرات اصلا رقابتی نبوده که ما بخواهیم درباره رعایت شدن یا نشدن شرایط رقابت در آن اعلام نظر کنیم. آنچه که ما در شورای رقابت به رای گذاشتیم، این پرسش بود که آیا در معامله مخابرات شرایط رقابتی برقرار بوده یا خیر؟ شورا بعد از بررسی‌های خود به این نتیجه رسید که طرف عرضه (سازمان خصوصی‌سازی) به شکلی سهام را عرضه کرده که امکان ایجاد رقابت را عملا از بین برده است. نتیجه نهایی بررسی‌های ما هم این بود که انحصار دولتی ارائه خدمات مخابرات از دولت به یک بخش غیردولتی منتقل شده است.»
با این حال و با وجود برخی انتقادها به نحوه واگذاری سهام شرکت مخابرات، شش سال است که این سهام در اختیار شرکت «توسعه اعتماد مبین» است و حالا هم این شرکت قصد فروش سهام خود را دارد، شرکتی که به گفته مالکانش بیش از آنکه سودده باشد زیان‌ده است. این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته بودند: «مخابرات ایران 140 هزار میلیارد تومان می‌ارزد.» این اظهارات مسئولان مخابرات درواقع واکنشی بود به صحبت‌های مصطفی سیدهاشمی، مالک شرکت مخابرات ایران. او گفته بود: «ما عاشق نگه داشتن سهام مخابرات نیستیم و اگر فردی بخواهد این سهام را بخرد با همان شیوه‌ای که آن را خریداری کرده‌ایم واگذار خواهیم کرد.»
آن‌گونه که سیدهاشمی بیان کرده بود: «نگرانی مخابرات بابت این موضوع است که این تعرفه‌ها یکی پس از دیگری مهره‌های کمر مخابرات را خرد کرده و دیگر از این ساختار نمی‌توان انتظار داشت که مانند یک انسان سالم بدود. هزینه تماس در هیچ کجای دنیا مانند تلفن ثابت ایران نیست و در میان 166 کشور عضو اتحادیه بین‌المللی مخابرات، ایران ارزان‌ترین تعرفه‌ها را دارد.»
او که سابقه نمایندگی مردم مراغه و عجب‌شیر در دوره‌های چهارم، پنجم، ششم و هفتم را در مجلس شورای اسلامی و همین‌طور عضویت در حزب اعتدال و توسعه را در کارنامه خود دارد، یکی از مهم‌ترین دلایل فروش سهام مخابرات را زیان 270 میلیارد تومانی این شرکت عنوان کرده است. با این حال به نظر می‌رسد گران‌ترین سهام بورس را یا یک شرکت خصوصی به صورت یکجا می‌خرد که در این صورت باید سرمایه‌ای عظیم داشته باشد یا اینکه خود دولت دوباره ورود پیدا می‌کند. پیش‌بینی دیگری نیز وجود دارد که درنهایت ممکن است وزارت ارتباطات به افزایش تعرفه‌های تلفن ثابت تن دهد و رئیس هیات‌مدیره شرکت مخابرات ایران حرفش را به کرسی بنشاند.