محدودیت اینترنت ایران برداشته شد

به گزارش خبرنگار فناوری اطلاعات و ارتباطات خبرگزاری تسنیم، پهنای باند و سرعت اغلب جزو واژگانی هستند که با شروع بحثی اینترنتی، پیش کشیده شده و حتی جای یکدیگر هم به کار می‌روند در حالیکه کاربرد و ماهیت آنها در علوم مختلف، متفاوت است.
سوای از اینکه واژگان مذکور توسط عوام به منظور القای نرخ انتقال اطلاعات به کار می‌رود اما باید گفت که پهنای باند (Bandwidth) در علم الکترونیک به تفاوت بین بالاترین و پایین‌ترین محدوده فرکانس در سیگنال‌ها گفته می‌شود که واحد اندازه‌گیری آن هرتز است اما همین واژه برای ارتباطات شبکه‌ای به حداکثر میزان انتقال اطلاعات که می‌تواند در یک وهله زمانی بر روی رسانه ارتباطی منتقل شود، اطلاق می‌شود و واحد اندازه‌گیری آن به بیت بر ثانیه (bps) تغییر می‌یابد.
در حالیکه سرعت (نرخ انتقال داده‌‌ها) به میزان اطلاعاتی گفته می‌‌شود که در یک ارتباط خاص و وهله زمانی تعیین شده منتقل می‌شود و واحد اندازه‌گیری آن همان بیت بر ثانیه است؛ نکته قابل توجه این است که به هیچ عنوان سرعت یک رسانه ارتباطی نمی‌تواند از میزان پهنای باند آن بیشتر باشد.
این واژگان در عصر اطلاعات پیوند عمیقی با دایرة‌المعارف انسانی برقرار کرده‌اند و نرخ‌های اندازه‌گیری آنها جزو موارد محالات است که به فراموشی سپرده شود زیرا کسب‌وکار و حتی زندگی ماهیتی دیجیتال یافته و به سبک هوشمند ارائه می‌شود اما پیوند عبارت پیشوندی “محدودیت” در کنار آنها، جزو لغات پر کاربرد ایرانیان است.
محدودیت پهنای باند و محدودیت سرعت از جمله اصطلاحات رایج در کشور ما تلقی می‌شود که عمر ابداع آن شاید کمی کمتر از رواج اینترنت در کشور باشد اما دامنه فراگیری آن به میزان لغت پر کاربرد اینترنت است.
در عصری که رقابت بر سر دسترسی به پهنای باند نوری است و بهره‌مندی هر چه بیشتر از آن، ضریب مهم و سازنده‌ای در توسعه یافتگی به حساب می‌آید، نرخ آن در کشور ما سال‌هاست دچار محدودیتی شده که ظاهرا هیچ مسئولی با توجه به تبعات سنگینی که می‌تواند در پی داشته باشد، حاضر به پذیرفتن این موضوع نیست.
شاید بهتر باشد گفت اینترنت دچار خود تحریمی شده است.
*9 سال پیش اینترنت محدود شد*
داستان از جایی شروع شد که این محدودیت از سال 85 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین و برای اجرا در کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات نیز تصویب شد؛ در ابتدای امر قوانین سختگیرانه‌ای برای اجرا داشت و مستندات مربوط به تمامی مشترکان اینترنت پرسرعت در کشور چک می‌شد.
محدودیت اینترنت 128 کیلو بیت بر ثانیه برای کاربران داخل کشور در حالی همچنان ادامه دارد که تفاسیر مختلف از ماده 46 برنامه پنجم توسعه، حداقل سرعت دسترسی پرسرعت به شبکه اینترنت را 512 کیلو بیت بر ثانیه می‌داند و از طرفی حداقل نرخ مورد بحث در دنیا بالای دو مگا بیت بر ثانیه است.
برخلاف تمامی انتقادها از سرعت کنونی و این محدودیت 128K طی 9 سال گذشته، حرف و حدیث‌های بسیاری از شرکت‌های اینترنتی گرفته تا مدیران مخابراتی و حتی وزارتی درباره چنین محدودیتی وجود دارد.
هرچند طی یکی دو سال گذشته و مخصوصا بعد از راه‌‌اندازی نسل‌های سوم و چهارم ارتباطات موبایلی (3G و 4G)، تابوی واگذاری نرخ‌های بالاتر اینترنتی به نحوی شکسته شد اما عده‌ای کلا منکر وجود مصوبه‌ای محدودیت‌زا می‌شوند و عده‌ای هنوز به نرخ 128Kbps پایبندند.
حکایت مخالفت با اینترنت در حالی به سکوت و فراموشی رهسپار می‌شود که گویی طی این همه سال هیچ مشکلی وجود نداشته و همه چیز طبق روال عادی بوده است اما گلایه‌های اساتید دانشگاه، محققان و پژوهشگران از اینترنت ضعیف در سال‌های گذشته همچنان آرشیو رسانه‌های برخط و نوشتاری است.
همان شرکت‌هایی که تا سال گذشته برای یک خط اینترنت پرسرعت 256 کیلوبیت بر ثانیه کلی مدارک هویتی از مشترکان اخذ می‌کردند و در نهایت تعهد می‌گرفتند که قرار است کار پژوهشی انجام دهند، امروز اینترنت 10 مگا بیتی به مشترکان عادی می‌فروشند بدون اینکه شرایط تغییر کرده باشد.
به راستی مصوبه‌ای برای محدودیت اینترنت وجود نداشت؟!
*شرکت‌هایی که اینترنت بالای 128K بدهند تذکر می‌گیرند*
غلامرضا داداش زاده معاون نظارت رگولاتوری در این باره به تسنیم گفت: بحث‌ نسل‌های سوم و چهارم ارتباطی و مجوز برای برود-باند (پهن باند) نشان داد که مراجع بالادستی نسبت به پهنای باند بالاتر از 128 کیلوبیت بر ثانیه حساسیتی ندارند.
وی عنوان کرد: محدودیت اینترنت 128 کیلو بیت بر ثانیه برای کاربران خانگی وجود دارد و ما هم طبق وظیفه حاکمیتی و وجود قوانین بالادستی اگر اهمالی در این زمینه از سوی شرکت‌های اینترنتی ببینیم، تذکر می‌دهیم.
معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در پاسخ به این سوال که اکنون شرکت‌های اینترنتی بسیاری محدودیت 128k را رعایت نمی‌کنند و سرویس‌های حتی چند 10 مگابیت بر ثانیه به کاربران خانگی می‌دهند، آیا به تمام آنها تذکر داده‌اید؟، گفت: بله به تمام شرکت‌هایی که در این زمینه کوتاهی کرده‌اند، تذکر داده‌ایم.
وی ابراز کرد: البته باید دانست که این محدودیت برای کاربران خانگی است و برای قشر خاصی همچون اساتید دانشگاه، اعضای هیات علمی و کسانیکه کار پژوهشی انجام می‌دهند محدودیتی نداریم.
حال اگر بنا را روی وجود این محدودیت طبق صحبت‌های معاون رگولاتوری بگذاریم، چرا مجوزهای 3G و 4G که نرخ انتقال اطلاعات را به مگا بیت بر ثانیه می‌رساند واگذار شد؟! از طرفی 90 درصد شرکت‌های اینترنتی که اکنون سرعت‌های بالاتر از 4 مگابیت بر ثانیه را به کاربران خانگی واگذار می‌کنند، آیا مدام تذکر می‌گیرند؟! با این حساب سیاست تذکرها چیست که مانع انجام فعالیت‌ها نمی‌شود؟!
*محدودیت 128K هیچگاه ابلاغ نشد*
محمدرضا بیدخام معاون بازاریابی شرکت مخابرات استان تهران نیز گفت‌وگویی در این باره با تسنیم داشت و درباره اینکه چطور مخابرات با وجود محدودیت 128K برای مشترکان خانگی اکنون سرویس‌های 2، 5 و 10 مگابیتی را هم می‌فروشد؟، گفت: سرویس پایه ما 128K است ولی برای مصارف علمی، پژوهشی و تجاری 2 تا 10 مگابیت بر ثانیه هم واگذار می‌کنیم. مراکز دانش بنیان تجاری می‌توانند از این سرویس‌ها استفاده کنند و منظور یعنی هر کس کار علمی و پژوهشی انجام دهد، در این قاعده قرار می‌گیرد.
وی در پاسخ به این سوال که پس هر کس بگوید کار تحقیقاتی انجام می‌دهم، می‌تواند سرویس بالاتر از 128 کیلو و تا 10 مگابیت بر ثانیه را درخواست دهد؟ گفت: بله دقیقا؛ همین که فرد بگوید کار تحقیقاتی انجام می‌دهم کفایت می‌کند و ما هم می‌گوییم بفرمایید در خدمت شماییم. البته از جایی هم که کار می‌کنند نامه‌ای بگیرند و ارائه دهند.
او افزود: یک سوپر مارکت اگر مدرکی بیاورد دال بر اینکه از اینترنت برای کار پژوهشی و بازارسنجی استفاده می‌کند، به او هم سرویس بالاتر از 128K می‌دهیم. کسی تا حال حاضر و طی 25 سال خدمت من نامه‌ای مبنی بر ارائه اینترنت با سرعت 128K و ممنوعیت بالاتر از آن به مخابرات ابلاغ نکرده است. اگر شما نامه‌ای دارید به ما هم بدهید.
بیدخام خاطر نشان کرد: صحبت‌هایی شد اما می‌گوییم نامه‌ای مکتوب بدهید تا ما هم سرعت بالاتر از 128 کیلو بیت بر ثانیه ندهیم. هنوز ابلاغیه‌ای در این زمینه ندیده‌ام.
بنابراین اعمال محدودیت 9 ساله اینترنت در کشور بدون هیچ نامه مکتوبی صورت گرفته که جای تعجب دارد اما با توجه به اینکه بیدخام گفت ” سرویس پایه ما 128K است”، این دستورالعمل وجود داشته است.
*3G انحصار 128 را شکست*
تسنیم، شهریور ماه سال گذشته گزارشی با عنوان “اینترنت پرسرعت نوترینو با سرعت 128 کیلوبیت بر ثانیه؟” منتشر کرد و در آن به همین موضوع محدودیت و اینترنت نسل نو همراه اول پرداخت.
در آن زمان اخباری از بسته‌های نسل سوم اپراتور اول ارتباطی به گوش رسید که قرار بود بسته‌های آلفا و آلفا پلاس آن با 128k و 1M ارائه شود و لذا اینگونه مطرح شد که تفاوت نسل‌ سوم با نسل دوم که همان سرعت 128K را ارائه می‌دهد در چیست؟
همراه اول در پاسخ به این سوال گفت: 1.براساس دستورالعمل‌ها و ضوابط ابلاغی، اپراتورها از لحاظ قانونی نمی‌توانند اینترنت با سرعت بیش از 128 کیلوبیت بر ثانیه به مشترکان عادی ارائه کنند و ارائه سرعت‌های بالاتر منوط به ارائه مدارکی دال بر استفاده حرفه‌ای از اینترنت و نیاز به سرعت بالاتر است؛ همراه اول نیز به عنوان یک شرکت قانون‌مدار خود را ملزم به تبعیت از قوانین می‌داند؛ 2. از نظر فنی در نسل سوم تلفن همراه، قابلیت ارائه سرویس اینترنت با سرعت تا 21 مگابیت بر ثانیه و در نسل چهارم تا 150 مگابیت بر ثانیه وجود دارد و با تکمیل روند توسعه شبکه، این ظرفیت در اپراتورها نیز تحقق خواهد یافت؛ 3. پس از گذر از مرحله اولیه ارائه سرویس، مشترکان در صورت ارائه مستندات و با رعایت اصول قانونی، امکان دریافت سرویس با سرعت‌های بالاتر را نیز خواهند داشت.
پس این محدودیت هر چند در حال حاضر با ارائه نسل سوم تلفن همراه توسط هیچ اپراتور موبایلی رعایت نمی‌شود اما وجود داشته است.
*محدودیت اینترنت وجود دارد*
عبدالرضا سلطان‌زاده پسیان قائم‌مقام شرکت عصر انتقال داده‌ها نیز سال گذشته با اشاره به اینکه مدام نمی‌شود راجع به سرعت و کیفیت اینترنت سخنرانی کرد، گفت: باید مصوبه‌ای در نظر گرفته شود تا شرکت‌های اینترنتی که در لایه Access (دسترسی) فعالیت می‌کنند دارای دو اکانت پهنای باند داخلی و خارجی با دو نرخ متفاوت باشند.
وی عنوان کرد: زمانیکه این جداسازی در شبکه ما انجام شود، محدودیت 128 کیلو بیت روی اینترنت لحاظ می‌شود اما در مقابل برای دسترسی‌های داخلی محدودیتی نخواهیم داشت و هزینه کاربران نیز کاهش می‌یابد.
پس بار دیگر مهر تأییدی بر وجود دستورالعمل اعمال محدودیت در شبکه اینترنت خورد.
*محدودیت اینترنت تقصیر وزارت ارتباطات نیست*
با توجه به اینکه وزارت ارتباطات مدیریت خود را از گیت‌وی واردات پهنای باند به کشور تا توزیع آن در کشور دارد، تنها نهادی است که به ظاهر مسئولیت این بخش را بر عهده دارد اما صحبت‌های معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی این وزارتخانه در همایش مدیران فناوری اطلاعات مراکز علمی کشور که هفته گذشته برگزار شد، آب پاکی روی دست این ذهنیت بود.
برات قنبری با بیان اینکه در حال حاضر محدودیت سرعت کشور در زمینه پهنای باند، زیر یک مگا بیت بر ثانیه است، اظهار کرد: این موضوع تقصیر ما نیست اما چاره‌ای نداریم جز اینکه برقراری دسترسی پرسرعت را در وزارت ارتباطات فراهم آوریم. اکنون وضعیت ما در حوزه سرعت دسترسی به شبکه در منطقه 5 و بعد از عربستان است.
وزارت ارتباطات اینترنت را محدود نکرده و نمی‌داند که این موضوع نشأت گرفته از چیست!
*هر کس مجلس را مخالف پهنای باند بداند، بی‌تقواست*
از طرفی حجت‌الاسلام نصرالله پژمان فر رئیس کمیته رسانه مجلس شورای اسلامی که نسبت به چنین موضوعاتی بسیار حساس بوده و حتی یک بار وزیر ارتباطات را جهت ارائه گزارش شبکه ملی اطلاعات به مجلس کشاند که در نهایت وی را با کارت زرد از صحن علنی مجلس بدرقه کرد، اخیرا اظهار کرده که این بی‌تقوایی است که بگویند ما با پهنای باند مشکل داریم در صورتیکه از روز اول گفته‌ایم با افزایش پهنای باند اینترنت مخالف نیستیم.
وی عنوان کرد: در اکثر کشورهای دنیا، دولت‌ها با راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات ارزان‌ترین و پرسرعت‌ترین اینترنت را در اختیار مردم قرار می‌دهند.
بنابراین مجلس هم مانند دولت از این موضوع ابراز بی‌اطلاعی کرده و حتی کسانیکه وصله مخالفت با پهنای باند را به آنها بچسباند، افرادی بی‌تقوا می‌داند؛ اما محدودیت اینترنت 128Kbps همچنان وجود دارد…
***گزارش از مجید هدایتی نسب