مذاکره بدون روتوش ظریف و کری

رضا رئیسی:  سطح مذاکرات و گفت‌وگوهای ردوبدل شده آنچنان مهم و خطیر بوده که وزرای خارجه ایران و آمریکا ترجیح داده‌اند بدون حضور همیشگی معاونان و همراهان دو نفره به چانه‌زنی بپردازند. میزگرد هم گویا راهی به این جلسه ندارد، یک میز عادی و دو صندلی چوبی و یک کاناپه ساده همه تشریفات یک دیدار تاریخی میان عالی‌ترین دیپلمات‌های ایران و آمریکاست، گویی پیامی در آن مستتر است، تعارف‌ها کنار گذاشته شده و دو طرف رک و مستقیم به مذاکره رودررو آمده‌اند، گویا کری یکبار دیگر قرار است ضرب شست ظریف را تجربه کند چراکه آقای دیپلمات به‌جای خنده‌های همیشگی و معمول اخمی بر چهره نشانده و مشخص است که گلایه‌های بسیاری دارد.

اگر کسی این دو را نشناسد و جایگاه آنان را نداند و از اهمیت مذاکرات ایشان خبر نداشته باشد و تصاویر را ببیند، گمان می‌کند که دو همکار قدیمی و شریک تجاری پای یک میز نشسته‌اند تا اختلافات مالی و چالش‌های کاری را حل کنند، آنچنان که حرکات دست این دو و نگاه‌هایشان نشان می‌دهد در عین تعارضات و اختلافات، صاف و ساده و پوست‌کنده و بدون آلایش نشسته‌اند تا یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد مخاصمه در عرصه نظام بین‌الملل طی چند دهه اخیر را حل و فصل می‌کنند و این رمز و راز موفقیت و پیشرفت مذاکرات طی یک سال و نیم اخیر بوده، بی‌پروا و بی‌واسطه دیپلمات‌ها آنچه را که می‌خواهند طرح و عرضه می‌کنند بر سر آن به چالش می‌پردازند و بالاخره راه‌حلی بینابینی را از ورای همه کشمکش‌های دیپلماتیک پیدا می‌کنند.
جلسه‌ای برای حرف‌های مهم
به هنگامه‌ای که خبر دیدار تازه ظریف و کری انتشار رسانه‌ای یافت مشخص بود که این دیدار با توجه به متن و حاشیه پررنگ مذاکرات هسته‌ای از چه اهمیتی برخوردار است. بدون هیچ تعارفی پس از تفاهم لوزان که همگان آن را حصول گام بزرگ برای توافق هسته‌ای می‌پنداشتند، واکنش‌های پیامدی و  زیاده‌خواهی طرف غربی و پافشاری مقامات ایرانی بر اصول و مواضع خود فضای حصول توافق را غبارآلود کرد و در چنین فضایی بدیهی است که نیاز به یک تلنگر و شوک بر کالبد مذاکرات برای زدودن پیرایه‌ها و شفاف‌سازی، مواضع لازم و ضروری است و چه بهتر آنکه عالی‌ترین مقامات حاضر در مذاکرات رودررو مواضع را بیان و نقطه‌نظرات یکدیگر را بی‌هیچ واسطه و غیری دریافت کنند. در همین رابطه ظریف پس از ورود به ژنو و قبل از دیدار با کری با اشاره به ساعت‌ها مذاکرات معاونان و دیدار مهم خود با کری، گفت: آخرین وضعیت مذاکرات را بررسی می‌کنیم و پس از آن تصمیم خواهیم گرفت.

نکته‌ای که نشان می‌دهد مذاکرات رودرروی دو وزیر خارجه از چه اهمیتی برخوردار بوده و تا چه حد می‌تواند در روند و نتیجه نهایی مذاکرات حائز اهمیت باشد. دیپلماسی عرصه شعارهای پرطمطراق و گفتارهای هیجانی و واکنش‌های عجولانه نیست، روند و رویکردی که ظریف بی‌کم و کاست و به‌دور از حاشیه‌پردازی آن را اجرا می‌کند. آقای دیپلمات در بدو ورود به ژنو در واکنش به سوال خبرنگاری که پرسید خواست ایران مبنی بر لغو تحریم‌ها با گفته‌های مقامات آمریکایی در تعارض است و پاسخ شما چیست، گفت:  ما بر نکات و اصولی که از ابتدا مطرح کرده‌ایم و در بیانیه لوزان هم به‌طور کامل و  واضح بیان شده است، تاکید می‌کنیم.

اظهارنظرهایی که در این باره می‌شود بیشتر برای مصرف داخلی است و نباید زیاد به آن توجه کرد. وی بعد از این گفتارها بود که اعلام داشت پس از گفت‌وگو با کری و پایان رایزنی معاونان وزرای خارجه تصمیم‌گیری خواهیم کرد. گفته ظریف بدان معنی و مفهوم است که ما به حاشیه‌پردازی‌ها وقعی نمی‌نهیم و بر سر اصول خود ایستاده‌ایم و آنچه برایمان حائز اهمیت است متن و بطن مذاکرات است و طرف غربی نیز موظف است که مواضع خود را بر اساس تفاهمات به عمل آمده اصلاح کند اگر به دنبال توافق و بازی برد- برد است. حال باید دید دیدار مهم و خودمانی‌تر از همیشه دو وزیر خارجه به کجا انجامیده و می‌تواند غبارهای حاشیه‌ای را بزداید و آسمان مذاکرات را آفتابی کند.