پیش‌به‌سوی خودروی کم مصرف

از طرفي براساس نظر بسياري از كارشناسان چاره كاهش مصرف سوخت خودروها در ايران براي كوتاه مدت، توليد خودروهاي كم مصرف است. با توجه به شرايط جديد، مشتريان خودرو در ايران در كنار دقت به مدل خودرو بايد حواسشان به موتور استفاده شده در خودرو هم باشد. مخصوصا اينكه يك مدل يكسان مانند سمند يا پژو 405 از موتورهاي مختلفي استفاده مي‌كنند كه يك موتور پر مصرف و يك موتور كم مصرف‌تر است. به عنوان نمونه هم اكنون (پژو 405 با موتور xu7) يكي از محصولات پر تيراژ ايران خودرو است. طبق اعلام وزارت نفت اين خودرو در 100 كيلومتر حدود 13 ليتر مصرف دارد. حال اگر خودرو ماهي هزار كيلومتر راه را بپيمايد صاحب پژو 405 بايد حدود 130 هزار تومان پول بنزين بدهد در صورتي كه اگر مصرف اين خودرو مانند استاندارد جهاني هفت ليتر بود اين عدد چيزي در حدود 70هزار تومان مي‌شد اين محاسبه ساده به اين معني است كه مصرف كننده ايراني پژو 405 با قيمت فعلي بنزين، سالانه بايد حدود 600 هزار تومان پول اضافي بدهد چون خودروسازان ايراني خودروهایي با موتورهای پر مصرف توليد مي‌كنند.

بر اساس آمار شركت بازرسي كيفيت و استاندارد ايران ام. ‌وي. ‌ام چيني، كم‌مصرف‌ترين خودروی سواري كشور در حال حاضر محسوب مي‌شود. البته كيفيت اين خودرو در كنار ايمني‌اش هم در ارزيابي‌هاي كيفي و ايمني بسيار پايين است. به گزارش اقتصادي نيوز، بر اين اساس ام. ‌وي. ‌ام در مسير شهري 7. 85 و در مسير اتوبان 4. 57 و به صورت تركيبي 5. 78 ليتر بنزين در هر 100 كيلومتر مي‌سوزاند كه در هر سه بخش، اين خودرو كم‌مصرف‌ترين محصول داخلي محسوب مي‌شود. اما در مورد ساير خودروهاي سواري كشور، در مسير شهري تندر90 بعد از ام. ‌وي. ‌ام كم‌مصرف‌ترين خودروهاي سواري كشور هستند. از محصولات ايران‌خودرو، كم‌مصرف‌ترين خودرو در مسيرهاي تركيبي تندر90 اين شركت بوده و بعد از آن نيز پژو206 و رانا وسمند مجهز به موتور EF7 و پژو 405 و پارس مجهز به موتور tu5، خودروهاي كم مصرف اين شركت هستند. پر مصرف‌ترين محصولات اين شركت هم خودروهايي هستند كه از موتور خانواده xu7 استفاده مي‌كنند. اين موتور در ايران خودرو شامل سه تيپ L3، L4 و XUM است. هم اكنون برخي تيپ‌هاي سمند، پژو پارس و پژو 405 از اين مدل موتور استفاده مي‌كنند كه به‌نظر مي‌رسد با افزايش قيمت سوخت تقاضا براي اين خودروها كاهش بايد. در ميان محصولات پرتيراژ گروه سايپا شامل پارس خودرو و سايپا تندر 90 كم مصرف‌ترين محصول است. باقي محصولات پر تيراژ اين گروه از موتور پرايد يا نمونه بهينه سازي شده اين موتور كه بر روي تيبا استفاده مي‌شود بهره مي‌برند. اين موتور با توجه به قدرت توليدي اش، موتور پر مصرفي محسوب مي‌شود و داراي تكنولوژي بشدت قديمي است. موتور پرايد در تيپ‌هاي مختلف داري 1300 سي سي حجم و قدرت توليدي 69 اسب بخار است. اين موتور با اينكه قدرت كمي توليد مي‌كند اما در 100 كيلومتر( مسير شهري) بالاي 9 ليتر مصرف سوخت دارد. اگر اين موتور را با موتور تندر 90 با حجم 1600 سي سي و قدرت 110 اسب بخار كه 8 ليتر در مسير شهري مصرف مي‌كند مقايسه كنيم مشخص خواهد شد موتور پرايد تا چه اندازه قديمي و پر مصرف نسبت به قدرت توليدي اش است. البته اگر نسبت مصرف سوخت اين موتور را نسبت به قدرت آن ارزيابي نكنيم اين موتور از نظر مصرف سوخت، متوسط ارزيابي مي‌شود. بر اساس بررسي ميزان مصرف سوخت در مسير شهري در 100 كيلومتر ام‌. وي. ‌ام (7. 85) ليتر، تندر 90 (8. 98) ليتر، پرايد (9. 15) ليتر، مگان 1600 سي‌سي (9. 22) ليتر، پژو 206 با موتور TU5 (9. 68) ليتر، مزدا3 (9. 85) ليتر، پژو پارس با موتور XU7 (12. 15) ليتر، سمند معمولي با موتور XU7 (12. 36) ليتر، سورن با موتور XU7 (12. 53) ليتر، پژو405 با موتور XU7 (12. 88) ليتر مصرف مي‌كنند. طبق آمار موجود حدود 70 درصد خودروهاي شركت ايران خودرو از موتورهاي پرمصرف استفاده می‌كنند. اما گذشته از اين تفاوت به نظر مي‌رسد افزايش قيمت بنزين سبب شود قيمت خودروهاي پر مصرف كمي كاهش يابد. در اين باره يك كارشناس بازار خودرو توضيح مي‌دهد كه با افزايش قيمت بنزين خودروها كم مصرف‌تر گران‌تر خواهند شد. و البته ممكن است در بازار كمي حالت ركود ايجاد شود. با اين همه كارشناسان معتقدند شوك مقطعي خواهد بود و به خاطر نبود حمل‌ونقل عمومي‌مناسب دوباره تقاضا به سمت استفاده از خودرو‌هاي شخصي سوق مي‌يابد. يك كارشناس اقتصادي در اين باره معتقد است: خودروسازان خودروي پرمصرف توليد مي‌كردند چرا كه در گذشته با توجه به قيمت بنزين اين اتفاق چندان مساله تعيين كننده‌اي نبود ولي با برداشتن يارانه‌ها آنها به ناچار به سمت توليد خودروهاي كم‌مصرف‌تر حركت مي‌كنند و در ضمن استفاده غيرضروري مردم از خودرو نيز كاهش مي‌يابد كه اين عامل خود سبب كاهش ترافيك و افزايش استفاده از سيستم حمل‌ونقل عمومي خواهد شد و در برنامه‌اي مشخص اگر هزينه يارانه بنزين خرج حمل‌ونقل عمومي‌ شود مي‌تواند به توسعه مطلوب آن اميد داشت. به هر حال آنچه از نظر بسياري قطعي به نظر مي‌رسد افزايش تقاضا براي استفاده از خودروهاي كم مصرف داخلي است، از طرفي بر اساس نظر بسياري از كارشناسان چاره كاهش مصرف سوخت خودروها در ايران براي كوتاه مدت، توليد خودروهاي كم مصرف است.

با ورود خودروي كم مصرفي كه تيراژ بالايي داشته باشد تا حدودي مشكل مصرف بنزين و حالت بحراني آن كاهش مي‌يابد، اما اين بحران تا زماني كه خودروهاي فرسوده خارج نشود پايان نخواهد يافت، چرا كه تا مشكل خودروهاي فرسوده كه برخي مصرف بالاي 15 ليتر در 100 كيلومتر دارند حل نشود، بحران مصرف بالاي بنزين در ايران حل نخواهد شد. اما چه زماني خودروی كم مصرف كه طبق استانداردهاي جهاني است توليد مي‌شود، مي‌تواند در ايران، اتومبيلي مردمي شود؟
در اين باره رضا ويسه، رئيس سابق سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران معتقد است زماني ما مي‌توانيم خودرويي با استاندارد روز و با تيراژ انبوه توليد كنيم كه با خودروسازان بزرگ همكاري مشترك انجام دهيم و توليد خودروي تندر 90 كه مصرفي در حدود 7 ليتر در 100 كيلومتر دارد نيز در همين راستا بوده است. وزارت نفت دولت اصلاحات در سال 83 به عنوان پشتيبان اين پروژه براي جايگزين شدن با خودرو پيكان و توليد سالانه 300 هزار خودرو با قيمتي در حدود پيكان و توانايي گاز سوز شدن از اين پروژه حمايت كرد. قرار بود اين خودرو تا 10 سال طبق استانداردهاي روز توسعه يابد در آن زمان وزارت صنايع پيش بيني كرده بود بسياري از خودروهاي پر مصرف‌تر هم كلاس تندر 90 كه گران‌تر نيز هستند خداحافظي كنند. اما اين اتفاقات هيچ گاه نيفتاد و نمونه‌هاي جديد‌تر اين خودرو هم در ايران توليد نشد. چرا كه در دولت نهم جلوي رشد اين پروژه گرفته شد.
بر اساس آمار تندر 90 فعلي جزو سه خودروی كم مصرف داخلي است اما تيراژاين خودرو تا كنون به عدد 300 هزار دستگاهي پيش بيني شده نرسيده است و به جاي اين خودرو همچنان خودروهاي پر مصرف مانند پژو 405 توليد مي‌شوند. هم اكنون در توليدات خودروسازان داخلي با تيراژ بالا، تنها چهار موتور يعني دو موتور پژو 206 (tu5-tu3)، تندر 90 و سمند با موتورEF7 مصرف كم و تكنولوژي مناسبي دارند اما مجموعا اين دو موتور تنها 30 درصد توليدات داخلي را شامل مي‌شوند.
به‌نظر مي‌رسد با افزايش قيمت سوخت اين موتور‌هاي جايگزين باقي موتور‌هاي پر مصرف شوند به عنوان نمونه موتور TU5و EF7 جايگزين موتور پر مصرف XU7 در سمند، پژو 405 و پژو پارس شود. اما در حالي كه ما هنوز در آرزوي توليد انبوه خودروهاي كم مصرف بنزيني هستيم جايگزين شدن خودروهاي كم مصرف تركيبي (بنزيني – برقي )با تكنولوژي بالا به جاي خودروهاي بنزيني در كشورهاي پيشرفته در حال اوج گرفتن است. جالب آنكه در جهان پيشرفته ديگر خودروهايي مانند پژو 206 و تندر 90 كم مصرف محسوب نمي‌شوند و طبق استاندارد‌ها جهاني اين خودرو‌ها در 100 كيلومتر حدود يك ليتر بيشتر از خودروهاي كم مصرف رايج در جهان بنزين مي‌سوزانند اما در ايران حتي اين دو خودرو كه جزو كم مصرف‌ترين‌ها هم هستنند نتوانسته اند بخش زيادي از توليد را به خود اختصاص دهند. هم اكنون شورلت ولت، كم مصرف‌ترين خودروي جهان است اين اتومبيل كه خودرويي برقي با موتور بنزيني جهت تامين برق براي موتورهاي الكتريكي است پس از تمام شدن باطري هايش در زماني كه موتور بنزيني براي توليد برق روشن مي‌شود در 100 كيلومتر تنها يك ليتر بنزين مصرف مي‌كند.