علت بی خوابی

دکتر خسرو صادق نیت، فلوشیپ اختلال های خواب، رئیس مرکز تحقیقات اختلال های خواب شغلی: نیاز به خواب در سنین متفاوت متغیر است. هرچه سن انسان بالاتر می رود، خواب کمتر می شود. فرد بزرگسال به حدود 9-7 ساعت خواب در شبانه روز نیاز دارد. اگر این مدت به هر دلیلی کمتر یا بیشتر شود، مشکلاتی در طول روز برای فرد ایجاد می شود که باعث اختلال در اعمال روزانه و کاهش کیفیت زندگی اش خواهدشد. بی خوابی و خواب آلودگی مباحث جداگانه ای هستند که شیوع هر دوی آنها در دوران سالمندی بیشتر از سایر دوره های زندگی است.

علت بی خوابی

شش علت اصلی بی خوابی

1-    نداشتن شرایط فیزیکی مناسب برای خواب: یکی از اصلی ترین علل بی خوابی است. به دلیل نبود شرایط مناسب در محیط خواب، فرد نمی تواند وارد مرحله اولیه خواب شود. محیط بیش از حد گرم یا بیش از حد سرد، وجود نور زیاد در محیط و سروصدا از مهم ترین عوامل فیزیکی نامناسب برای خواب هستند.

2-    بیماری های جسمی: خیلی از بیماری های جسمی باعث ناراحتی هایی مانند درد، نیاز به اجابت مزاج زیاد و… می شوند که خواب را مختل می کند. بیماران قلبی یا ریوی ممکن است به دلیل درد قفسه سینه یا سرفه های مکرر و مشکلات تنفسی و… نتوانند بخوابند یا بیمارانی که به بزرگی خوش خیم پروستات یا بیماری دیابت دچار هستند، به علت احساس دفع مکرر مجبورند چند بار در طول شب به دستشویی بروند.

3-    بیماری های روانی: افسردگی، اضطراب، استرس های شغلی و… می توانند باعث بی خوابی شوند.

4-    مصرف دارو: بعضی از داروها، به خصوص داروهایی که قبل از خواب مصرف می شوند، ممکن است باعث بی خوابی شوند. بسیاری از داروهای قلبی- عروقی، داروهایی که برای کاهش فشار خون مصرف می شوند و داروهای اعصاب و روان از این نوع هستند.

5-    شب کاری: یکی از مواردی که ریتم خواب را از نظم خارج می کند، شیفت کاری است. بدن انسان به زمان شروع و پایان خواب عادت می کند. اگر این عادت مدام در حال تغییر باشد و خواب فرد نامنظم شود، ساعت درونی بدن به هم می ریزد و فرد شب هایی که شب کار هم نیست، باز هم نمی تواند بخوابد. این حالت را در افرادی که به نقاط دوردست دنیا سفر می کنند و ساعت های شب و روزشان فاصله زیادی با ساعت های شب و روز مکان اصلی زندگی دارد (مثلا از قاره ای به قاره دیگر سفر می کنند) نیز مشاهده می کنیم.

6-    رعایت نکردن بهداشت خواب: برخی افراد کارهایی انجام می دهند که مانع خواب راحت می شود در حالی که باید به بهداشت خواب توجه  کرد. بهداشت خواب یعنی اصولی که باعث می شود فرد خواب مطلوبی داشته باشد. مهم ترین اصول آن عبارتند از: فرد در ساعت مشخص و منظم بخوابد و برای این کار باید از یک ساعت قبل از خواب خودش را آماده کند. فعالیت فیزیک شدید انجام ندهد، در معرض نور حداقل قرار گیرد و نور اتاق را به کمترین حد ممکن برساند. شام سبک میل کند (از شام سنگین پرهیز شود)، از خوردن مواد محرک مانند چای، قهوه، کاکائو و نوشابه خودداری کند، دمای اتاق را متعادل نگه دارد و تا وقتی احساس خواب آلودگی ندارد، وارد رختخواب نشود.
علت بی خوابی

چهار نوع بی خوابی

1-    تاخیر در شروع خواب: این افراد وقتی وارد رختخواب می شوند، بیش از نیم و گاهی بیش از 4-3 ساعت بیدار هستند.

2-    بیدارشدن مکرر طی خواب: این افراد خواب منقطع دارند و طی خواب چند بار بیدار می شوند.

3-    بیداری قبل از تکمیل دوره خواب: در این حالت فرد می خوابد ولی قبل از اینکه نیازش به خواب تمام شود، بیدار می شود و دیگر نمی تواند بخوابد.

4-    رضایت نداشتن از خواب با وجود خوابیدن به مدت کافی: در این نوع بی خوابی، فرد به اندازه کافی می خوابد ولی از خواب راضی نیست و در طول روز، احساس خستگی و کسالت می کند.

3 علت خواب آلودگی

علت بی خوابی

1-    کم خوابیدن در طول شب: از مهم ترین علت های خواب آلودگی در طول روز است. گاهی افراد براساس شغل یا مشکلاتشان، سعی می کنند خواب کمتری داشته باشند و تصمیم می گیرند کمتر از 7 ساعت بخوابند. این کار ممکن است در چند روز اول مشکلی برایشان ایجاد نکند ولی بعدها حتما دچار مشکل ناشی از کم خوابی یعنی خواب آلودگی طی روز خواهندشد.

2-    مصرف داروهای خواب آور: داروهایی که برای بیماران دچار کم خوابی تجویز می شود، ممکن است اثر معکوس داشته باشد.

3-    اختلال های خواب: یکی از مهم ترین مواردی که باعث اختلال خواب می شود، اختلال تنفسی هنگام خواب است. مهم ترین علامت مشکل تنفسی هنگام خواب خروپف شبانه است که می تواند همراه با قطع تنفس و کاهش شدید کیفیت خواب باشد. البته عوارض این بیماری بسیار بیشتر و شدیدتر از خواب آلودگی طی روز است. مشکلات تنفسی هنگام خواب ممکن است باعث بیماری های قلبی و عروقی و حتی سکته قلبی شود. خواب آلودگی طی روز مهم ترین و شایع ترین علامتی است که فرد را متوجه مشکل تنفسی خود می کند.

بیماری های زیاد دیگری هم هستند که کیفیت خواب را پایین می آورند و باعث خواب آلودگی فرد در طول روز می شوند که برای تشخیص و درمان آنها لازم است مبتلایان به کلینیک های اختلال های خواب و متخصصان این رشته مراجعه کنند.

علت بی خوابی

تعریف خواب آلودگی

1-    خوابیدن طولانی: فرد بیش از 9 ساعت طی 24 ساعت به خواب نیاز دارد و اگر کمتر از 9 ساعت بخوابد، خواب آلوده است.

2-    خوابیدن منقطع: افراد با خواب منقطع طی روز احساس خواب آلودگی دارند، کسل هستند و در فرصت های مختلف چرت می زنند.

سلامت «جغد شب» در خطر است

ممکن است سحرخیز بودن ضرورتا باعث کامروا شدن شما نشود، اما بررسی جدیدی نشان می دهد زود خوابیدن و سحرخیز بودن از خواب باعث ارتقای سلامت می شود. محققان کره ای پرسشنامه ای را به 1620 مرد و زن 47 تا 59 ساله دادند و از آنها سوال کردند سحرخیز هستند یا جغد شب. از این میان، 480 نفر چکاوک صبح و 95 نفر جغد شب بودند و هزار و 45 نفر در هیچ گروهی قرار نمی گرفتند. داشمندان تحمل گلوکز، ترکیب بدنی، دور کمر و دیگر ویژگی های رفتاری و سلامت این افراد را اندازه گیری کردند.

نتایج این بررسی به صورت آنلاین در مجله اپیدمیولوژی بالینی و متابولیسم منتشر شده است. این پژوهشگران بعد از کنترل متغیرهای مختلف دریافتند مردانی که شب ها دیر می خوابند، نسبت به مردهای سحرخیز به احتمال بیشتری به دیابت مبتلا می شوند و زنانی که جغد شب هستند، به احتمال بیشتری به نشانگان متابولیک، قند خون بالا، چربی زیادی در اطراف کمر و لیپید بالا، دچار می شوند.

دلیل این اثر مشخص نیست، اما دانشمندان می گویند مصرف کالری بیشتر بعد از 8 شب و در معرض نور مصنوعی قرار گرفتن در شب می توانند روی تنظیم متابولیسم تاثیر بگذارند. آیا جغد شب می تواند به چکاوک صبح تبدیل شود؟ پاسخ دکتر نان هی کیم، متخصص غدد دانشکده پزشکی دانشگاه کره این است: «بله، می توان با تغییر نشانه هایی مانند نور، فعالیت و رفتار خوردن، این عادت را تغییر داد، ولی مشخص نیست آیا این تغییر می تواند این عواقب متابولیکی را بهبود بخشد یا نه؟»