ارائه نرم‌افزار پيامك فارسي: راه يا راه‌حل؟

اهدا سلطانعلي‌زاده- حيات‌نو
همزمان با اعلام افزايش تعرفه پيامك آن هم به دليل دلسوزي مسئولين وزارت ارتباطات براي خط و زبان فارسي و نه دليل ديگري! جار وجنجال‌هاي رسانه‌اي و كارشناسي شروع شد. اما تصميم وزارتخانه كه همزمان با روزهاي پاياني سال و همچنين روزهاي پاياني مجلس هفتم بود به اعمال اين تعرفه بود. روز 1 تير ماه نيز زمان اجراي آن درنظر گرفته شد. دقيقا از روز اول تير ماه اين وعده به عمل نشست و مسئولين محترم وزارتخانه ينا به عادت خوش‌قولي و سروقت بودن (كه البته چون هر قاعده‌اي را استثنايي است، ارائه GPRS را كه زمان ارائه آن هر سه ماه يكبار به تعويق مي‌افتد، را جز اين قاعده بدانيد) تعرفه‌ها را افزايش دادند.
اما برخي محاسبات براي كاربران همراه اول درست از آب در نمي‌آمد. يكي از مشكلات اساسي اين بود كه تعداد كاراكترهايي كه در يك پيامك فارسي گنجانده مي‌شد، نهايتا هفتاد كاراكتر بود و اگر پيامك حتي 72 كاراكتر مي‌بود هزينه ارسال آن دو برابر يعني 178ريال و اگر بيشتر از 140 كاراكتر بود، هزينه ارسال آن 267 ريال مي‌شد.
با اين وجود مي‌توان نتيجه گرفت كه ادعاي وزارت ارتباطات در رابطه با كاهش هزينه پيامك چندان صادقانه نبود. با توجه به اين موضوع مجددا كاربران و كارشناسان نسبت به اين اقدام وزارت ارتباطات اعتراض كردند و وزارتخانه ناچار شد براي اين مسئله چاره‌اي بينديشد. نتيجه كار وزارت ارتباطات هم چيزي نبود جز ارائه نرم‌افزار پيامك فارسي.
اين نرم‌افزار ده روز پس از اعمال افزايش تعرفه پيامك لاتين ارائه شد كه البته طبق انتطار اين نرم‌افزار انتظار كاربران را فراهم نكرد كه هيچ، مشكلات زيادي را هم به بار آورد. اين نرم‌افزار كه توسط دانشگاه شريف و يك شركت نرم‌افزاري طراحي و پياده‌سازي شده بود، فاقد امكانات حرفه‌اي براي كاربران بود. از اشكالات اساسي نرم‌افزار پيامك فارسي همخواني نداشتن حروف با صفحه كليد اكثر گوشي‌هاي تلفن همراه بود. در اين نرم‌افزار كاربر گوشي تلفن همراه بايد با عادت و كار مداوم بتواند حروف فارسي را به روي كيبورد گوشي تلفن همراه خود تطبيق دهد.
يكي ديگر از اشكالات ديگر اين نرم‌افزار پياده نشدن نرم‌افزار بر روي گزينه ارسال پيام كوتاه در گوشي‌ها بود. كاربر براي استفاده از اين نرم‌افزار بايد به دنبال آن در فايل‌هاي ديگر چون بازي و اينستال بگردد.
از ايرادات اساسي ديگر اين نرم‌افزار عدم ارتباط با دفترچه تلفن گوشي تلفن همراه بود. در اين نرم‌افزار كاربر نمي‌تواند به دفترچه تلفن همراه رجوع و شماره مشخص را انتخاب كند. كاربر بايد داراي حافظه قوي براير حفظ شماره‌هاي موردنظر خود باشد! كاربر تلفن همراه با استفاده از اين نرم‌افزار نمي‌تواند به راحتي جمله پيش فرض را اصلاح و يا پاك كند. كاربر حتما بايد دكمه گزينه را فعال و سپس گزينه پاك كردن را انتخاب و دوباره به صفحه تايپ وارد شود.
متاسفانه يكي ديگر از بزرگ‌ترين ضعف‌هاي نرم‌افزار پيامك فارسي عدم كاربرد آن براي سيم‌كارت‌هاي اعتباري دولتي بود كه با توجه به وجود 11 ميليون مشترك تلفن همراه اين مورد از ايراداتي است كه نمي‌توان از آن چشم‌پوشي كرد.
در ضمن اين نرم‌افزار تنها براي سيم‌كارت‌هاي دولتي است و فشرده‌سازي براي سيم‌كارت‌هاي تاليا و ايرانسل اجرايي نخواهد بود.
نرم‌افزار پيامك فارسي متاسفانه با وجود وقفه چندين ماهه به صورت آزمايشي ارائه شد و فاقد امكانات معمولي چون مولتي‌مديا و استفاده از امكانات ديگر چون شكلك در پيام كوتاه است. مشتركان تلفن همراه براي ارسال و دريافت پيامك فارسي بايد دو طرف اقدام به نصب اين نرم‌افزار كنند.
از ايرادات اين نرم‌افزار نداشتن سيستم اطلاع از دريافت پيامك از سوي گيرنده و يا دليوري است. خوب راه‌حل پر از اشكال وزارتخانه هيچ دردي را دوا نكرد و مشتركان ترجيح دادند همان پيامك لاتين را با قيمت 22 تومان ارسال كنند.
لطفا پاسخ دهيد
اشاره شد كه نرم‌افزار پيامک فارسي در آزمايشگاه خدمات ارزش افزوده همراه اول دانشگاه صنعتي شريف تهيه شده که اين مرکز زيرمجموعه مركز تحقيقات فناوري اطلاعات و ارتباطات پيشرفته دانشگاه صنعتي شريف به مديريت حميدرضا ربيعي است.
وي در يك نشست مطبوعاتي كه پيرامون اين نرم‌افزار و مشکلات پيش روي آن ترتيب داده شده بود توضيحاتي را ارائه داد و عنوان كرد که بحث تعرفه به شکل کلي از اين نرم‌افزار جدا بوده و مربوط به شرکت همراه اول است.
ربيعي در مورد استفاده از اين نرم‌افزار براي کاربران همراه اول سه راه را پيش‌بيني کرد و افزود: يک راه آن است که با سازندگان گوشي مذاکره داشته باشيم تا پشتيباني از زبان فارسي را با اين نوع از اين‌کدينگ براي لحاظ در توليدات آنها خواستار باشيم.
اما اين کار زمان بر و مستلزم برگزاري مذاکرات پي‌درپي است. علاوه بر آن در حال حاضر حداقل 30 ميليون گوشي در دست کاربران است و نمي‌توان آنها را براي نصب اين نرم‌افزار و با به کارگيري اين روش فراخوان داد.
راه حل دوم آن است که كاربر نرم‌افزار را در سيم‌کارت تعبيه کند و ديگر مشکل نصب کردن را نداشته و زماني که سيم‌کارت را در گوشي قرار مي‌دهد نرم‌افزار براي استفاده آماده باشد. اين کار هم امکان‌پذير نيست چرا که زمان و هزينه بسيار زيادي صرف خواهد شد تا از کاربران بخواهيم که سيم‌کارت‌هاي خود را براي تعويض بازگردانند يا سيم‌کارتشان برنامه‌ريزي شود. مورد سوم که مورد پيگيري ما نيز قرار گرفت آن است که شما برنامه را روي يک لايه نرم‌افزاري طراحي کنيد که در اين روش ممکن است برخي از کاربرها در نصب نرم‌افزار مشکل داشته باشند که اين امر هم طبيعي است.
خوب پاسخ‌هاي رئيس تيم فني را هم شنيديم. البته اين اشكالات فني قضيه بود. اين نرم‌افزار كه با چند روز تاخير در ارائه آن روي سايت وزارتخانه قرار گرفت كاربران را نيز براي دانلود نرم‌افزار با مشكل مواجه كرد.
ربيعي در ادامه مشکلات عنوان شده را تاييد مي‌کند و مي‌گويد برخي از اين اشکالات در نسخه دوم اين نرم‌افزار که تا پايان تيرماه ارائه مي‌شود، برطرف خواهد شد. او گفت: 61 درصد مشکلاتي که در گزارش است در حقيقت به نفس برنامه باز مي‌گردد. اين امر به تدريج با تاملاتي که صورت مي‌گيرد برطرف مي‌شود. البته ربيعي در پاسخ يه اين مسئله كه چرا اين امكانات از همان ابتدا روي نرم‌افزار پياده نشده تا نيازي به آزمون و خطا نداشته باشد مي‌گويد: علت اينکه اين ويژگي‌ها به تدريج اضافه مي‌شود آن است که در اين فضاي جديد مساله نصب نرم‌افزار نمي‌خواستيم تا کاربران دچار پيچيدگي شوند. خواستيم با حداقل امکانات نرم‌افزار در اختيار کاربر قرار گيرد و بعد به تدريج مشکلات موجود برطرف شود.!!!!
نسخه دوم وارد مي‌شود
بعد از جاروجنجال‌هايي كه در مورد نسخه اول به وجود آمد، نسخه‌ جديد نرم‌افزار پيامك فارسي با امكان دسترسي به دفترچه‌ تلفن، امكان درج شكلك در پيام‌ها و درج تاريخ شمسي در آن‌ها و اضافه شدن جعبه ذخيره‌ پيام‌ها به شركت ارتباطات سيار ارسال شد.
ربيعي در گفت‌وگو با ايسنا اظهار كرد: نسخه‌ دوم نرم‌افزار پيامك فارسي طبق وعده‌ آماده است و به شركت ارتباطات سيار ارسال خواهد شد. وي گفت: مشكلات و نقص‌هاي نسخه‌ آزمايشي نرم‌افزار كه توسط كاربران عنوان شده بود، برطرف شده و علاوه بر آن ويژگي‌هاي جديدتري نيز به نسخه‌ دوم اين نرم‌افزار اضافه شده است. به گفته‌ او در اين ويرايش امكان ويرايش الگوها، اضافه كردن ميانبرها به منوها و گزينه‌ صفحات و درج آيكن‌هاي گرافيكي و از طرفي درج تعداد پيام‌هاي خوانده نشده يا ارسال نشده يا پيش‌نويس از ديگر ويژگي‌ها محسوب مي‌شود.
او گفت: تسهيل تايپ با صفحه‌ فينگيليش نيز از ديگر ويژگي‌ها محسوب مي‌شود كه به اين وسيله مي‌توان در صفحه‌ كليد با تايپ كردن حرف لاتين «M» حرف فارسي «م» را تايپ كرد.
وي امكان تنظيم سرعت تايپ و كم يا زياد كردن آن را از ديگر مواردي برشمرد كه در اين نرم‌افزار در نظر گرفته شده است. البته هنوز مشخص نيست كه اين ورژن از اين نرم‌افزار ديگر با چه مشكلاتي روبروست. البته شايد تيم طراحي خواسته باشند باز هم كاربران را دچار پيچيدگي نكنند و باز هم قابليت‌هايي از اين نرم‌افزار را رو نكرده باشند تا در مراحل بعدي كاربر كم كم با اين پيچيدگي‌ها درگير شوند!
در پايان … ارائه نرم‌افزار پيامك فارسي با همه مشكلات و تاخيرهاي موجود، بيشتر به يك جواب عجولانه به موج انتقادات از وزارتخانه مي‌مانست تا يك راه حل فني براي حل يك مشكل.
دانلود و استفاده از اين نرم‌افزار ملي و وطني اينقدر براي كاربر مرگ داشت تا به تب 22 توماني كاراكترهاي انگليسي راضي شود. بعد از گذشتن از مرحله آزمايشي قاعدتا مشخص خواهد شد كه آيا راه‌‌حل مردان همراه اول كه چيزي جز آزمون و خطا آن هم با هزينه مردم است، پاسخ خواهد داد يا خير، كما اينكه حتما موافقيد كه طراحي اين نرم‌افزار صرفا يك راه بود نه راه‌حل حمايت از حقوق كاربران و حقوق شهروندي.