ضروت رویکرد به اقتصاد دانش‌بنیان

دولت باید از اقتصاد خرد حمایت کند
اقتصاد متکی به نفت را باید به دانش‌محور سوق داد    
حسین طالبی – عضو شواری عالی انفورماتیک – در گفت‌وگو با خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) اظهار کرد: حرکت و جهش در این زمینه امکان‌پذیر نیست مگر این که از طریق ICT بتوانیم از این مدار عبور کنیم و از این طریق باید هدف اصلی و راهبردی ما در سطح ملی میل به جامعه دانش‌بنیان باشد نه جامعه اطلاعاتی.
وی با تاکید بر اینکه اقتصاد دانش‌بنیان یکی از مباحث مهمی است که باید در برنامه‌ها و رویکردهای مختلف دولتمردان و سیاستمداران در اولویت قرار گرفته و به آن اهمیت داده شود تصریح کرد: کشورها به سه دسته کشورهای توسعه‌یافته، در حال توسعه و جهان سوم تقسیم می‌شوند و اصولا اقتصاد کشورهای جهان سوم و در حال توسعه منبع پایه است یعنی این کشورها عمدتا با تولید منابع طبیعی خودشان مثل نفت، گاز، فولاد، آهن و سایر کانی‌ها می‌پردازند و منابع اولیه را تولید و ضمن برطرف کردن نیاز خود آن را به دیگر کشورها صادر کرده و ارز مورد نیاز را به دست می‌آورند.
او افزود: این کشورها اصولا به منبع پایه معروفند که تکنولوژی دانش‌بنیان را از کشورهای توسعه‌یافته وارد می‌کنند و این کالاها و تکنولوژی‌ وارداتی را برای تولید و صادرات منابع اولیه به کار می‌گیرند که عمده کشورهای جهان سوم مثل کشور ما اقتصاد منبع پایه دارند.
طالبی گفت: کشورهای صاحب فن‌آوری و تکنولوژی که به کشورهای توسعه‌یافته معروفند استراتژی و رویکردشان این است که مواد اولیه را از کشورهای جهان سوم می‌گیرند و با توجه به دانش و فن‌آوری که دارند به محصولات و تکنولوژی پیچیده تبدیل و بعد هم نیاز خود را تامین کرده و هم به کشورهای جهان سوم صادر کنند و از طرفی خدمات فنی و مهندسی را که صاحب آن هستند به کشورهای جهان سوم صادر کنند.
عضو شورای عالی انفورماتیک با بیان این که کشورها در این زمینه در دو مدار هستند گفت: آن کشورهایی که عمدتا به اقتصاد منبع پایه تاکید می‌کنند آن جامعه را جامعه منبع پایه یا جامعه اطلاعاتی می‌گویند که صرفا در رابطه با اطلاعات عمل می‌کنند بنابراین کشورهایی که عمدتا به دانش و فن‌آوری توجه می‌کنند، این‌ها راهبردها، سیاست‌ها و استراتژی‌های خاص خود را دارند و کشورهای منبع پایه در قالب سیاست‌های خود هستند و کشور ما نیز عمدتا متاسفانه اقتصاد مبتنی بر منبع پایه دارد.
او ادامه داد: این کشورها 80 تا 90 درصد سرمایه‌های خود به‌ویژه سرمایه‌های ارزی را در حوزه توسعه صنایع منبع پایه مثل صنایع نفت، فولاد، مس، آلومینیوم و عمدتا پروژه‌های هزینه‌بر و سرمایه‌بر صرف می‌کنند و در حوزه‌های دانش‌بنیان که در راس آن ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات است هزینه‌ نمی‌کنند و این بزرگترین مشکل ما است.
این کارشناس با بیان اینکه جامعه اطلاعاتی یک واژه تحمیلی است که کشورهای توسعه‌یافته عمدتا برای کشورهای در حال توسعه و جهان سوم درست کردند گفت: جامعه اطلاعاتی به معنای واردات و مصرف ابزارهای فن‌آوری اطلاعات (سخت افزار، نرم‌افزار، شبکه و ارتباطات) است یعنی اطلاعات را به خوبی ذخیره و انتقال دهیم، بنابراین یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در برنامه توسعه فن‌آوری اطلاعات تکفای یک و پس از آن در تکفای دوم نیز این مورد بود که هدف اصلی، جامعه اطلاعاتی درنظر گرفته شد نه جامعه دانش‌بنیان.
این استاد دانشگاه ادامه داد: جامعه دانش‌بنیان و اقتصاد دانش‌بنیان مفاهیم، ارزش‌ها و رویکردهای خاص خود را دارد که در نهایت منتهی به هدایت کشور به سمتی می‌شود که به جای اتکاء بر منابع طبیعی که پایان‌پذیر است تبدیل به اقتصاد دانش‌بنیان و متکی بر دانش و فن‌آوری شود.
وی با بیان اینکه در عرصه‌های اقتصادی تحول خاصی صورت گرفته ابراز کرد: نوآوری‌ها متنوع و زیاد شده و بهتر است کسانی که در حوزه نوآوری، خلاقیت، تغییر و تحول در عرصه اقتصاد متکی بر فن‌آوری‌ کار می‌کنند، شرکت‌های متوسط و کوچک باشند.
او تاکید کرد: امروز در جهان کشورهایی که می‌خواهند توسعه پویا داشته باشند سرمایه‌های خود را به سمت شرکت‌های متوسط و کوچک هدایت می‌کنند زیرا این شرکت‌ها انعطاف‌پذیرند و خود را می‌توانند به سرعت با تحولات روز تطبیق دهند و به سرعت به عرصه‌های جدید وارد شوند و خود را با چالش‌های بزرگی که در عرصه‌های اقتصادی دنیاست تطبیق دهند در حالی که شرکت‌های بزرگ برای هر نوع تغییری باید سرمایه‌گذاری عظیمی کرده و هزینه‌های هنگفتی کنند.
وی خاطر نشان کرد: این در حالی است که شرکت‌های متوسط و کوچک با سرمایه کم و تغییرات و هزینه کمتر می‌توانند با تغییرات تکنولوژی و نوآوری خود را منطبق کنند. بنابراین دولت‌ها باید از این شرکت‌ها و اقتصاد خرد حمایت کند و به شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌هایی که عمدتا در جهت تولید دانش و ارتقای فن‌آوری با استفاده از بازخوردهای پژوهشی و تحقیقاتی عمل می‌کنند بها دهد.