کشف مقبرۀ مرموز یک زن یونانی در فلسطین
باستان‌شناسان اخیرا در فلسطین بقایای باستانی جسدی را کشف کرده‌اند که به گمان آن‌ها متعلق به یک «هتایرا» یا معشوقۀ یونانی بوده است.
موبنا-بقایای سوزانده‌شده‌ی یک زن جوان در غاری کنار یک آینۀ جعبه‌ای برنزی در یک شیب صخره‌ای در منطقه‌ای نسبتا نزدیک به شهر بیت‌المقدس پیدا شده است.
بر اساس مطالعات انجام شده، گمان می‌رود قدمت این گور به زمانی بین اواخر قرن چهارم و اوایل قرن سوم قبل از میلاد برگردد. گای استیبل، از دپارتمان باستان‌شناسی و خاور نزدیک باستان در یک مصاحبه تلفنی به سی‌ان‌ان گفته است که این یافته «بسیار قابل‌توجه» است.
استیبل درباره این تحقیق گفته است: «تقریبا شبیه زنده کردن زنی است که ۲۳۰۰ سال پیش درگذشته است.» استیبل و تیمش معتقدند این یافته می‌تواند نخستین کشف بقایای یک هتایرا باشد، چون این دسته از زنان در یونان باستان معروف بودند.
«اگر تفسیر ما درست باشد، این تدفین به شرایط بسیار منحصربه‌فرد یک هتایرا اشاره می‌کند؛ یک زن یونانی که معشوقۀ یکی از مقامات دولتی هلنیستی یا به احتمال زیاد یک ژنرال عالی‌رتبه بوده است».
در خاورمیانه و شرق مدیترانه، عصر «هلنیستی» به دوره میان مرگ اسکندر مقدونی در ۳۲۳ قبل از میلاد و فتح مصر توسط روم در ۳۰ قبل از میلاد اشاره دارد. استیبل به سی‌ان‌ان گفته است که او و تیمش معتقدند این زن احتمالاً جزو نخستین یونانیانی بوده که به این منطقه مهاجرت کردند.
لیات اوز، مدیر حفاری، آینه‌ی یافت‌شده کنار بقایای این زن را توصیف کرده است: «این دومین آینه از این نوع است که تا به امروز در فلسطین کشف شده است و در مجموع تنها ۶۳ آینه از این نوع در سراسر قلمرو هلنیستی شناخته شده هستند.»
محققان می‌گویند این آینه فوق‌العاده کمیاب است و تنها ۶۳ مورد از آن در قلمرو هلنیستی کشف شده است.
«کیفیت ساخت این آینه به قدری بالاست که در شرایط عالی حفظ شده است طوری که انگار همین دیروز ساخته شده». محققان می‌گویند آینه‌های جعبه‌ای تاشو مانند این در مقبره‌ها و معابد در دنیای یونانی-هلنیستی ثبت شده‌اند. این آینه‌ها معمولاً مزین به حکاکی‌ها یا نقش‌برجسته‌هایی از چهره‌های ایده‌آل زنان یا الهه‌ها هستند.
استیبل می‌گوید زنی با موقعیت بالا شاید چنین آینه‌ای را به عنوان بخشی از جهیزیه‌اش دریافت کند، اما بعید است در این مورد چنین باشد چون زنان متاهل به ندرت خانه‌هایشان را در یونان ترک می‌کردند. به احتمال زیاد این زن یک هتایرا بوده است چون این زنان معمولاً هدایایی از طرف مردان دریافت می‌کردند. استیبل وضع هتایراهای یونانی را به وضع گیشاهای ژاپنی شبیه می‌داند.
استیبل می‌گوید سوزانده شدن جسد نیز به منشا این زن اشاره دارد. او با بیان اینکه سوزاندن مرده در این کشور امری کاملا بیگانه است، توضیح می‌دهد که این کار نه تنها در یهودیت ممنوع بوده، بلکه توسط امپراتوری ایران هم که آن زمان منطقه را اشغال کرده بود، انجام نمی‌شد.
این مقبره در میانه ناکجاآباد یافت شد، نزدیک هیچ روستا یا مزرعه یا سکونتگاهی نبود و این نشان‌دهنده‌ی این است که این زن با یکی از لشکرکشی‌های نظامی ارتباط داشته است و زمان آن به زمان الکساندرای کبیر یا کمی دیرتر برمی‌گردد. بنابراین احتمال قوی این است که او همراه یکی از ژنرال‌ها بوده است.
استیبل در ادامه به توضیح اهمیت چهار میخ آهنی یافت‌شده در کنار آینه و بقایای آن زن پرداخته و می‌گوید: «از ناخن‌ها برای محافظت از متوفی و همچنین محافظت زندگان از مردگان استفاده می‌شد. اجساد به معنای واقعی کلمه میخکوب می‌شدند تا اطمینان حاصل شود برای آسیب زدن به دنیای زندگان بازنخواهند گشت.»
استیبل به سی‌ان‌ان گفته است که تیم به تحقیقاتش ادامه می‌دهد تا روی جزئیات دقیق آینه تمرکز کند.
«امیدواریم بتوانیم منشا تولید این اثر هنری را پیدا کنیم و اطلاعات بیشتری درباره صاحب آینه، ژنرالی که آن را خریده یا جایی که زن از آنجا آمده بدست آوریم.»
فرادید