چرا اوپنهایمر نام آزمایش بمب اتمی را “ترینیتی” گذاشته بود؟

 

بخش اول روایت، بر این تمرکز دارد که چگونه اولین روز‌های اوپنهایمر در دانشگاه باعث شد تا او به یک فیزیکدان برجسته تبدیل شود و بخش دوم، نشان‌دهنده نقش او به عنوان رهبر پروژه منهتن در طول جنگ جهانی دوم است. در نهایت، بخش سوم روایت، همه چیز را در مورد مواجه شدن اوپنهایمر با عواقب ناگوار ساخت بمب اتم نشان می‌دهد.

 

در تمامی این روایت ها، فیلم اوپنهایمر رازآلودگی و پیچیدگی خاصی را حول بسیاری از جنبه‌های زندگی و حرفه‌ای این فیزیکدان خلق می‌کند. برای نمونه این فیلم، بینندگان را تا پایان منتظر نگه می‌دارد تا در این مورد که اوپنهایمر و آلبرت انیشتین در طول برخورد کوتاهشان در داستان در مورد چه چیزی صحبت کردند، افشاگری کند.

با این حال اگرچه فیلم اوپنهایمر برخی از این ابهامات و سؤالات را حل می‌کند، بعضی دیگر را بی پاسخ می‌گذارد. یکی از این سؤالات بی پاسخ، دلیل انتخاب اسم «ترینیتی» (Trinity) برای آزمایش بمب اتمی توسط اوپنهایمر است.

 

همانطور که در فیلم اوپنهایمر می‌بینیم، این فیزیکدان عمیقاً تحت تأثیر یک کتاب مقدس هندوها به نام بهاگاواد گیتا قرار گرفته بود. اما چیزی که فیلم نشان نمی‌دهد، این است که علاقه اوپنهایمر به ادبیات، باعث جلب توجه او به اشعار استعاری جان‌ دان، شاعر انگلیسی، شده بود.

در حالی که ریشه دقیق اسم رمز “ترینیتی” به معنای “سه‌گانه” یا “تثلیث”، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، باور کلی بر این است که این اسم، اشاره‌ای به یکی از اشعار جان‌ دان دارد که تأثیر عمیقی بر اوپنهایمر گذاشته است.

 

سرتیپ لسلی آر. گرووز جونیور (با بازی مت دیمون در فیلم اوپنهایمر)، مدیر پروژه منهتن، در سال ۱۹۶۲ نامه‌ای به اوپنهایمر نوشته و از او در مورد ریشه نام آزمایش‌ ترینیتی سؤال کرده است. او از اوپنهایمر می‌پرسد که آیا این نام را صرفاً به این دلیل انتخاب کرده است که جلب توجه می‌کند یا برای این انتخاب دلیل عمیق‌تری در ذهن داشته است.

اوپنهایمر تأیید کرد که خود این نام را پیشنهاد کرده است، اما به دلیلی کاملاً متفاوت. او پاسخ می‌دهد که برایش نامشخص است که چرا این نام را انتخاب کرده است، اما می‌تواند افکاری را که هنگام انتخاب این نام در ذهنش بود، به خاطر بیاورد.

 

همچنین اوپنهایمر برای توضیح بیشتر، به نقل قولی از شعر جان‌ دان به نام ” Hymn to God, My God, in My Sickness” اشاره می‌کند: «همانطور که غرب و شرق / در همه نقشه‌های مسطح – و من هم یکی از آن ها هستم – یکی هستند / مرگ نیز رستاخیز را لمس خواهد کرد.” او در ادامه تاکید می‌کند که اگر چه این نقل قول همچنان «سه گانه نمی سازد»، شعری دیگر از دان به نام غزل مقدس چهاردهم، به ریشه این اسم اشاره می‌کند: «قلبم را خرد کن، ای خدا سه نفر».

 

عبارت “خدای سه نفر” در این بیت به تثلیث در دین مسیحیت اشاره دارد. “تثلیث”، یک مفهوم مذهبی مسیحی است که این اعتقاد را مطرح می‌کند که خدا در سه شخصیت مقدس وجود دارد: پدر، پسر (عیسی مسیح) و روح القدس.

اما ارتباط بین انتخاب اسم “ترینیتی” و رابطه اوپنهایمر و جین تتلاک چیست؟

 

جین تتلاک، اوپنهایمر را با بسیاری از آثار ادبی، از جمله اشعار جان‌ دان آشنا کرد. اعتقاد بر این است که رابطه عاشقانه این دو با جین تتلاک و علاقه مشترکشان به ادبیات، نقش مهمی در شکل‌گیری جهان بینی کلی این فیزیکدان ایفا کرده است. به همین دلیل، بسیاری حدس می‌زنند که نام “ترینیتی” نه تنها اشاره به شعر جان‌ دان دارد، بلکه ادای احترامی به جین تتلاک است، یکی از جزئیات متعدد زندگی واقعی این فیزیکدان که فیلم اوپنهایمر آن را به تصویر نمی‌کشد.

روزیاتو