وضعیت بروز بیماری «تب شالیزار» / شیوع بیشتر بیماری در استان‌های شمالی
تب شالیزار یا “لپتوسپیروز” یکی از بیماری‌های عفونی اسپیروکتی و قابل انتقال بین حیوان و انسان بوده که به وسیله گونه‌های بیماریزای لپتوسپیرا ایجاد می‌شود. این بیماری در تمام نقاط دنیا به جز قطب شمال و جنوب گسترش دارد و در نواحی گرمسیری، مناطق با بارندگی زیاد و مناطقی که سطح آب‌های زیرزمینی بالا باشد، آندمیک است.
موبنا-بیماری تب شالیزار عمدتا در برنجکاران، کارگران مزارع نیشکر، کشاورزان، کارگران فاضلاب‌ها و معادن، دامپزشکان، دامداران، کارگران کشتارگاه‌ها و ماهیگیران بروز می‌کند. همچنین افرادی که در حین تفریح (اسکی روی آب، قایق سواری و شنا) با آب آلوده به ادرار حیوانات مبتلا تماس دارند در معرض ابتلای به بیماری هستند.
این بیماری در مناطق مختلف تحت عنوان ویل (Weil’s disease)، بیماری نیشکر چینان، بیماری کارگران مزارع برنج، بیماری علف چینان، بیماری لوبیا چینان، بیماری ماهیگیران، یرقان عفونی، یرقان هموراژیک، تب ۷ روزه، تب کانیکولا، تب مرداب، تب مزرعه و تب درو شناخته می‌شود. مخازن این بیماری شامل تعداد زیادی از حیوانات اهلی و وحشی مانند گاو، اسب، سگ، گربه، خوک، موش و سایر جوندگان هستند.
بیماری به اشکال مختلف ظاهر می‌شود اما شروع بیماری با یک دوره تب حاد است که ممکن است بسیار شدید و گاهی مرگبار همراه با زردی و نارسایی کلیوی (بیماری ویل)، مننژیت، میوکاردیت، خونریزی، پنومونی و کلاپس قلبی عروقی باشد.
تب شالیزار از بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان و انسان است که به علت تعدد گونه‌های عوامل بیماری‌زا و مخازن آن (جوندگان، سگ و گاو و گوسفند) در طبیعت طیف گسترده‌ای دارد. این بیماری ارتباط زیادی با رطوبت، بارندگی، طوفان، سیل و همچنین عوامل شغلی نظیر کشاورزی و کار در مزارع برنجکاری و شالیزارها دارد.
مطالعات مختلف توسط بخش دامپزشکی در نقاط مختلف نشان دهنده آلودگی‌های سرمی در دام‌ها در نقاط مختلف کشور است. در ایران به علت شرایط فصلی، محیطی و شغلی این بیماری در استان‌های شمالی کشور در بین کشاورزان و برنجکاران شایع و از بیماری‌های مهم بومی منطقه محسوب می‌شود.
بنابر اعلام دفتر مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، طبق گزارشات رسیده از دانشگاه‌های علوم پزشکی، این بیماری از سال ۱۳۷۶ ابتدا از استان گیلان به طور گسترده و در شهرهای مختلف آن و سپس در سال‌های بعد از استان‌های مازندران و گلستان به طور محدودتر گزارش شده است که پس از برقراری و تقویت مراقبت بیماری در سال‌های بعد موارد بیشتری هم گزارش شده است. البته موارد معدود و انفرادی بیماری از دانشگاه‌های علوم پزشکی قم، کاشان، سمنان و شهید بهشتی نیز گزارش شده است.
در سال‌های اولیه گزارش بیماری از استان گیلان، میزان کشندگی بیماری بالاتر بوده که با تقویت مراقبت و حساس شدن پزشکان منطقه در تشخیص زودرس و درمان موارد، این میزان در سال‌های بعد کاهش یافته؛ به طوری که از ۱۰ درصد در سال ۱۳۷۶ به ۰.۳۷ درصد در سال ۱۳۸۶ کاهش یافته است.
بنابر اعلام دفتر مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، روند بیماری نشان می‌دهد که تعداد موارد بیماری از ۴۹ مورد در سال ۱۳۷۶ به تدریج سیر صعودی یافته و با بهبود سیستم مراقبت بیماری در استان‌های شمالی کشور به خصوص گیلان، به ۴۶۰ مورد محتمل افزایش یافته که پس از کاهش موارد گزارش شده به ۴۷ مورد تا سال ۱۳۸۴، مجدداً موارد بیماری در سال‌های بعد افزایش یافته و به ۲۶۸ مورد در سال ۱۳۸۶ رسیده است که این موضوع هم مربوط به برقراری امکانات تشخیص در استان مازندران و پژوهشکده انستیتو پاستور آمل بوده است. در سال ۱۴۰۱ بیشترین میزان بیماری در استان‌های شمالی کشور مخصوصا مازندران بوده است.
براساس تخمین سازمان جهانی بهداشت سالانه یک میلیون مورد بیماری تب شالیزار در جهان گزارش می‌شود که سبب مرگ بیش از ۶۰ هزار نفر در جهان می‌شود.
تب شالیزار در کشورهای در حال توسعه یک بیماری شغلی و در کشورهای توسعه یافته بیماری فعالیت‌های اوقات فراغت افراد به شمار می‌رود. سالانه به دنبال بارندگی‌های شدید و سیل در مناطق اندمیک بویژه در مناطق با سطح بهداشت پایین و خانه‌های نامناسب، طغیان بیماری رخ می‌دهد.
ایسنا