شاهنامه دوم چگونه خلق شد

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد باقی زاده مدیر پروژه تولید کتاب «حماسه امام علی(ع)» در گفتگو با مهر درباره این کتاب و ویژگی های منحصر به فردش گفت: این کتاب تنها کتابی است که در آن تمامی تاریخ زندگانی حضرت علی(ع) از تولد تا شهادت به شکلی بسیار جامع بیان شده است، در واقع می توان این کتاب را کاملترین تاریخ زندگانی حضرت علی(ع) دانست.

وی ادامه داد: کتاب‌های زیاد دیگری هم چه به نظم و چه به نثر درباره بخش های مختلف تاریخ زندگانی امیر المومنین داریم، اما در 43 بند و 13 هزار بیت این کتاب همه موارد تاریخی زندگی امام علی (ع) که در آن آثار وجود دارد، گنجانده شده است؛ از جنگ‌ها گرفته تا خطبه‌ها. بنابراین اگر این متن منظوم به نثر برگردان شود، حاصلش تنها کتاب کامل زندگی نامه حضرت علی(ع) است. برای مثال می گویم که در این کتاب منظوم در فصولی تمامی نبردهای دوران زندگانی حضرت علی(ع) بیان شده است که در هیچ کدام از سایر کتاب‌های زندگی نامه درباره وجود مبارک ایشان وجود ندارند.

باقی زاده با اشاره به دیگر ویژگی‌های این کتاب گفت: در این منظومه اشعار سبک و سیاق فارسی بودن خود را حفظ کرده‌اند و در این 13 هزار و 77 بیت با وجود الفاظ و القاب و اسامی عربی، زبان فارسی به بهترین وجه ممکن پاس داشته شده است.

این کتاب شاهنامه دوم است

وی ادامه داد: به اذعان بسیاری از شاهنامه دوستانی که کتاب حماسه امام علی(ع) رانیز مطالعه کرده‌اند، این کتاب شاهنامه دومی است که خلق شده است. علاوه بر این از آنجایی که اشعار وجه حماسی دارند، وزن آنها به ضرباهنگ شاهنامه نیز نزدیک است.

باقی زاده با بیان این مطلب که با توجه به اینکه حضرت علی در تمامی وقایع صدر اسلام حضور داشتند، گفت: متن این کتاب درواقع یک کتاب تاریخی صدر اسلام نیز به شمار می‌رود.

مدیر پروژه تولید منظومه حماسه امام علی(ع) با اشاره به اینکه ایده اولیه این کتاب را شاعر آن آقای مهدی شفیعی ارائه کرده است، گفت: آقای شفیعی پیش از این کتاب نهج البلاغه را نیز به نظم درآورده بود. من در سازمان تبلیغات با او آشنا شدم و خود او پیشنهاد دهنده این طرح بود و دوست داشت اینگونه کاری را برای زندگی امام علی(ع) نیز انجام دهد. در ادامه کار با ذوق و قریحه شفیعی کلید زده شد.

فرآیند 7 ساله پژوهش و سرایش

وی افزود: روش کار به این شکل بود که شاعر مطالب و محتواهای تاریخی را از ستاد احیای فرهنگ نهج البلاغه دریافت و محتوا را به شعر مبدل می‌کرد در ادامه اشعار را به سازمان تبلیغات می آورد و گروه کارشناسی در سازمان محتوا را بررسی می‌کرد، اگر نکته ای لازم بود به او می گفتند و او برطرف می کرد، با این پروسه 6 تا 7 سال پژوهش اثر به طول انجامید.

باقی زاده با بیان این مطلب که برخی فصول این کتاب تا 6 مرتبه بازخوانی شده است، گفت: در بررسی‌های محتوایی، دینی و تاریخی، آقای توسلی و اقای موسوی هوایی بیشترین تلاش را داشتند تا اشعار با منابع تاریخی مغایرت نداشته باشد و حاصل کار بدون کمترین نقص منتشر شود.

وی به مطالعات تاریخی شاعر در خلال به نظم در آوزدن محتوا اشاره کرد و گفت: پس از اتمام کار شعرهای اولیه با شعرهای آخر یکسان نبوده و به نوعی یکدست به شمار نمی رفتند، چرا که ذوق و تجربه شفیعی نیز در طول این 7 سال تکامل پیداکرده بود و موجب شده بود که اثر یکدست نباشد، بنابراین شفیعی یکسال دیگر را نیز به بازبینی و تصحیح اشعار گذراند. تا فاصله زمانی 7 ساله از آغاز تا پایان خود را در کار نشان ندهد.

وی با اشاره به طراحی و تصویرگری کار افزود: مدیر هنری این کتاب مجید زارع است. او به دلیل تاریخی بودن اثر، همه تلاشش بر این بود که در انتخاب جلد، کاغذ، طرح و تصاویری که استفاده می‌شود، قدیمی بودن کار لحاظ شود. ابتدای هر 42 فصل این کتاب یک تصویر بکر به کار رفته است که همه آنها توسط آناهیتا هاشمی‌نژاد و با دست کشیده شده است.

باقی زاده ادامه داد: نوع چاپ تصاویر نیز، چاپ سنگین زمان ناصرالدین شاهی است، البته برخی هم میگویند مختارنامه ای است. تیترها و عنوان های کتاب هم توسط خطاط نوشته شده و تذهیب ها در صفحه بندی کار دست و مذهب است و اینگونه نیست که از تصاویر کامپیوتری استفاده شده باشد.

یادآوری می‌شود منظومه حماسه امام علی (ع) سروده مهدی شفیعی است که با نظارت سازمان تبلیغات اسلامی و به صورت مشترک از سوی نشر کتابآران و جمهوری به چاپ رسیده است.