سیاه توسه؛ از گوارش تا لاغری(عکس)

موبنا – سیاه توسه با نام علمی Rhamnus frangula درختچه ای از تیره عناب است که در گیلان با نام محلی سیاه توسکا شناخته می شود. این‌ گیاه بومی شمال آفریقا، اروپا و غرب آسیا از جمله ایران است و می توان آن را در جنگل های گیلان و مازندران به‌ ویژه لاهیجان، نور و کُجور یافت. یافته هایی که در ادامه در اختیار علاقه مندان قرار می گیرند، با استناد به منبع معتبر اطلاعات پزشکی RxList جمع آوری شده اند.

میوه های این گیاه به شکل سته هستند. منظور از سته میوه های گوشتی ساده ای است که مرز واضحی بین قسمت داخلی و خارجی آنها وجود ندارد. بلوبری و خرما در این دسته قرار می گیرند و به شکل خوشه ای دیده می شوند. میوه های سیاه توسه قطری برابر با 8 میلی متر دارند. این میوه ها ابتدا به رنگ قرمز و سپس به رنگ سیاه دیده می شوند. بیشتر از پوست ساقه این گیاه برای مقاصد درمانی استفاده می شود. برداشت سیاه توسه در ماه های اردیبهشت تا تیر انجام و این برداشت با جداسازی پوست شاخه ها انجام می شود. سپس این نوارها در معرض هوا قرار می گیرند تا خشک شوند.

از پوست کهنه یا داغ شده سیاه توسه برای تهیه دارو و مقاصد درمانی استفاده می شود. این گیاه در اصل به عنوان یک ملین موثر و همچنین ترکیبی مقوی شناخته شده است و به همین دلیل در فرمولاسیون مکمل های دارویی کاهنده وزن به کار برده می شود. پوست این درختچه حاوی یک سری مواد شیمیایی است که با تحریک روده ها به عنوان یک ملین قوی عمل می کنند. از این رو علاوه بر تاثیر محبوب خود بر لاغری، یبوست را نیز درمان می کند. امروزه مکمل های دارویی حاوی این گیاه از طریق داروخانه های سراسر کشور قابل تهیه هستند.

بر اساس نتایج به دست آمده از تحقیقات علمی، سیاه توسه در کمک به درمان برخی از انواع سرطان هم موثر واقع شده است. با این حال به منظور تایید قطعی این کاربرد، همچنان به پژوهش های بیشتری نیاز خواهد بود.

احتیاط مصرف و هشدارهای ویژه

– بارداری و شیردهی: مصرف خوراکی سیاه توسه در دوران بارداری یا شیردهی به احتمال زیاد غیر ایمن است. هرچند اطلاعات کاملی در این زمینه وجود ندارد، اما بهتر است از مصرف آن خودداری شود.

– کودکان: مصرف خوراکی در کودکان کمتر از 12 سال توصیه نمی شود.

– اسهال: در صورت ابتلا به اسهال نباید از فرآورده های حاوی سیاه توسه یا خود گیاه استفاده شود. اثرات ملینی آن می توانند وضعیت فرد را بدتر کنند.

– اختلالات روده ای از جمله انسداد روده، آپاندیسیت، بیماری کرون، سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، کولیت اولسراتیو و یا درد معده غیر قابل توضیح: در هر یک از این شرایط مصرف گیاه به هیچ عنوان مجاز نیست.

تداخل

– دیگوکسین (لانوکسین): در صورت مصرف این دو ترکیب باید محتاط باشید و پیش از مصرف با پزشک معالج و یا داروساز خود مشورت کنید.

سیاه توسه نوعی ملین است که به آن ملین محرک می گویند. ملین های محرک می توانند سطح پتاسیم را در بدن کاهش دهند. سطوح پایین پتاسیم نیز خطر عوارض جانبی دیگوکسین (لانوکسین) را افزایش می دهد.

– داروهای ضد التهاب (کورتیکواستروئیدها): با احتیاط مصرف شود و با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

برخی از داروهای ضد التهاب می توانند پتاسیم را در بدن کاهش دهند. همانطور که گفته شد سیاه توسه نیز تاثیری مشابه روی پتاسیم دارد. از این رو مصرف این گیاه همراه با برخی از داروهای ضد التهابی ممکن است پتاسیم را بیش از حد کاهش دهد.

– داروهایی که به صورت خوراکی مصرف می شوند: با احتیاط مصرف و با پزشک یا داروساز مشورت شود.

ملین ها می توانند میزان جذب داروها را کاهش دهند. کاهش میزان جذب دارو در بدن نیز اثربخشی آن را کم می کند.

– ملین های محرک: با احتیاط مصرف شود. ملین های محرک باعث تسریع تخلیه روده ها می شوند. مصرف سیاه توسه همراه با سایر ملین های محرک می تواند سرعت تخلیه را بیش از حد افزایش دهد و باعث کم آبی و همچنین کاهش مواد معدنی در بدن شود. برخی از ملین های محرک عبارت اند از بیزاکودیل، روغن کرچک و سنا.

– وارفارین: احتیاط مصرف رعایت و پیش از آن با پزشک یا داروساز مشورت شود.

همانطور که گفته شد سیاه توسه باعث بیرون روی می شود. اسهال نیز می تواند اثرات وارفارین را افزایش داده و خطر خونریزی را بالا ببرد. اگر وارفارین مصرف می کنید، از مصرف بیش از حد این گیاه بدون تجویز پزشک خودداری کنید.

– داروهای ادرارآور: با احتیاط مصرف شود.

داروهای ادرارآور نیز می توانند سطح پتاسیم را کاهش دهند. مصرف سیاه توسه با این داروها ممکن است باعث کاهش بیش از حد پتاسیم در بدن شود.

برخی از این قرص های خوراکی که سطح پتاسیم را کاهش می دهند عبارت اند از کلروتیازید، کلرتالیدون، فوروزماید و هیدروکلروتیازید.

 منبع: عصرایران