تلاش برای مسدودسازی دسترسی کاربران به تلگرام ناموفق است
به دنبال خودداری شرکت توسعه‌دهنده پیام‌رسان تلگرام از توضیح درباره نحوه رمزگذاری اطلاعات، دولت روسیه بیست‌وهفتم فروردین دسترسی به این اپلیکیشن را برای تمامی کاربران خود مسدود کرد و این اتفاق یک هفته پس از رأی نهایی دادگاه عالی روسی با جانبداری از دولت این کشوراعمال شد که بر اساس آن گفته شده بود تا زمانی که شرکت تلگرام کلید رمزگذاری اطلاعات خود را در اختیار مقامات مربوطه نگذارد، این پیام‌رسان فیلتر خواهد بود.
موبنا – با توجه به اینکه پیام‌رسان تلگرام تمامی داده‌های مربوط به مشترکان خود را رمزگذاری می‌کند، دسترسی به اطلاعات آن بدون کلیدهای مربوطه امکان‌پذیر نیست و از مدت‌ها قبل دولت روسیه با شرکت روسی توسعه‌دهنده این اپلیکیشن مناقشات فراوان داشت تا کلیدهای رمزگذاری را به دست آورد و البته در پایان گفت‌وگوهای طولانی هیچ گونه نتیجه مشترک حاصل نشد. دولت روسیه اعلام کرده بود فضای این اپلیکیشن ارتباطی زمینه لازم برای انجام هرگونه فعالیت تروریستی و جرایم سایبری را فراهم می‌کند و با توجه به رمزگذاری داده‌ها در آن، امکان ردیابی تخلفات غیرممکن می‌شود. در پی این کشمکش‌ها «پاول دوروف» بنیانگذار ومدیرعامل شرکت تلگرام با انتشار توئیتی توضیح داد: «حریم خصوصی فروشی نیست و حقوق بشر به خاطر ترس یا حرص قابل معامله نیست».
روسیه منهای تلگرام
شرکت‌های گوگل و اپل در پی درخواست دولت روسیه هفته گذشته اپلیکیشن تلگرام را برای کاربران این کشور حذف کردند تا امکان نصب و به‌روزرسانی آن وجود نداشته باشد. مرکز خدمات امنیتی فدرال روسیه ضمن حمایت از این تصمیم توضیح داد که از زمان فیلتر شدن این ابزار ارتباطی، تلگرام سعی کرده است دست کم برخی خدمات خود را که در سرورهای مختلف میزبانی می‌شوند متوقف کند و خدمات خود را به دیگر سرورها انتقال دهد. در بیانیه این مرکز امنیتی اعلام شد دولت روسیه به‌منظور مسدودسازی دسترسی به تلگرام مجبور شد در گام اول ۱۵.۸ میلیون آدرس آی‌پی را مسدود کند که در کنار آن، به اجبار دسترسی به برخی سرویس‌های دیگر از جمله بازی‌های آنلاین، بانکداری، فروش کالا و سایت‌های اینترنتی ارائه دهنده خدمات پول مجازی نیز مسدود شدند. با همه این اتفاقات دولت روسیه هنوز هم نتوانسته است اهداف خود را در زمینه فیلترینگ سراسری محقق سازد. خبرگزاری روسی «مدوزا» اعلام کرد این کشور فعالیت دست کم ۵۰ سرور ارائه دهنده خدمات VPN را نیز متوقف کرده است تا امکان دور زدن فیلترینگ و دسترسی مجدد به تلگرام صورت نگیرد و با وجود این کاربران در توئیت‌های مختلف اعلام می‌کنند که همچنان به خدمات تلگرام دسترسی دارند. در این خبر به طور دقیق اعلام نشد کدام یک از سرویس‌های VPN مسدود شده است. با وجود این دولت روسیه هم‌اکنون طرح دیگری را پیش می‌برد که قرار است به موجب آن اپلیکیشن پیام‌رسان وایبر هم فیلتر شود و به احتمال قوی این اتفاق در آینده نزدیک صورت می‌گیرد. در گزارش منتشر شده از سوی خبرگزاری «مدوزا» گفته شد: «از تاریخ ۱۶ آوریل تاکنون سازمان‌های مختلف وابسته به دولت روسیه دست‌کم ۲۰ میلیون آدرس آی‌پی را مسدود کرده‌اند که از جمله سرورهای مختل شده طی این اتفاق می‌توان به گوگل، آمازون، مایکروسافت و دیجی‌اوشِن اشاره کرد.»
با همه این اتفاقات خبرگزاری «مِدوزا» معتقد است بخش اعظم کاربران روسی با استفاده از روش‌های مختلف، فیلتر ایجاد شده برای دسترسی به اپلیکیشن تلگرام را دور می‌زنند و همچنان در آن حضور فعال دارند. این طور که شرکت توسعه دهنده این ابزار ارتباطی اعلام کرده است، تلگرام در کشور روسیه حدود ۱۵ میلیون کاربر فعال دارد که هم‌اکنون ۱۰ میلیون نفر از آنها به صورت روزانه اپلیکیشن خود را باز می‌کنند. همچنین گفته شده است که واتس‌اپ در روسیه ۲۵ میلیون کاربر و وایبر هم ۲۱ میلیون کاربر فعال دارد.
خداحافظی با وایبر
در حالی که وایبر یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های پیام‌رسان در روسیه محسوب می‌شود، وزیر ارتباطات این کشور هفته گذشته اعلام کرد اگر وایبر رفتارهای مشابه تلگرام را پیش بگیرد و سرویس‌های امنیتی قادر به دریافت کلیدهای رمزگذاری نباشند، این اپلیکیشن هم بزودی فیلتر خواهد شد. اپلیکیشن وایبر از فناوری رمزگذاری پایان- به- پایان استفاده می‌کند تا تمامی اطلاعات رد و بدل شده در آن به صورت کاملاً ایمن و بدون امکان دسترسی، در سرورهای مرکزی ذخیره شوند و همین مسأله باعث شده است در کشورهای اروپای شرقی و روسیه وایبر یکی از محبوب‌ترین پیام‌رسان‌ها به حساب می‌آید. در پی صحبت‌های اخیر وزیر ارتباطات روسیه، «مایکل شمیلوف» مدیر فناوری مرکز توسعه دهنده اپلیکیشن وایبر اظهار داشت: شرکت او نمی‌تواند کلیدهای رمزگذاری داده را در اختیار دولت روسیه بگذارد و حاضر نیست با پذیرفتن این شرط با دولت روسیه همکاری کند. سازمان خدمات امنیتی فدرال روسیه (FSB) هم در بیانیه جدید خود گفته است که در صورت دسترسی نداشتن به کلیدهای رمزگذاری در ضرب‌الاجل تعیین شده، وایبر را مسدود می‌کند و «نیکولای نیکی فوروف» وزیر ارتباطات این کشور نیز در راستای صحبت‌های مذکور اعلام کرده است: «این موضوع به نگرانی‌های سازمان FSB مربوط می‌شود و این سازمان بر اساس اختیارات خود می‌تواند اقدام به فیلترینگ وایبر کند. اگر این سازمان به کلیدهای رمزگذاری داده دسترسی نداشته باشد، دادگاه عالی روسیه تصمیم مشابه تلگرام را در مورد وایبر اتخاذ خواهد کرد.» وزیر ارتباطات روسیه در سخنرانی اخیر خود اعتراف کرد تلاش آنها برای مسدودسازی دسترسی کاربران به تلگرام تاکنون ناموفق بوده است و از زمانی که فیلترینگ اپلیکیشن مذکور اعمال شده است، تلاش کاربران برای دسترسی مجدد به این اپلیکیشن موفقیت آمیزتر بوده است.
شکست یا پیروزی؟!
کاربران روسی از زمان مسدودسازی تلگرام در این کشور در توئیت‌های مختلف توضیح دادند که برای استفاده از دیگر خدمات آنلاین هم با مشکل مواجه شده‌اند و سرعت اینترنت برای آنها کاهش یافته است. کاربران روسی با دنبال کردن هشتگ Intenet- disruption# تجربیات خود را در زمینه کند شدن دسترسی به خدمات اینترنتی به اشتراک می‌گذارند و نحوه دور زدن فیلترینگ برای دسترسی مجدد به تلگرام را نیز به اطلاع هم می‌رسانند. سازمان نظارت بر رسانه‌های روسیه به‌منظور اعمال سراسری فیلترینگ تلگرام بیش از ۲۰ میلیون آدرس آی‌پی را از دسترس خارج کرد. ولی با توجه به اینکه روی بسیاری از این آدرس‌های اینترنتی سایت‌های مختلف خدمات آنلاین را ارائه می‌کردند، دسترسی کاربران به سایت‌های مذکور غیرممکن شده است تا اینترنت روسیه یک اختلال سراسری را تجربه کند. «الکساندر ژاروف» مدیر سازمان نظارت بر رسانه‌های روسیه در صحبت‌های اخیر خود گفت که به صورت مستقیم از شرکت‌های گوگل و اپل خواسته است اپلیکیشن تلگرام را از فروشگاه‌های اینترنتی خود حذف کنند و امکان دسترسی به این اپلیکیشن از طریق خدمات پردازش ابری را هم از بین ببرند. با وجود این به نظر می‌رسد فعالیت‌های مسکو در این زمینه چندان کارآمد نبوده است. بسیاری از شرکت‌های توسعه دهنده خدمات اینترنتی طی روزهای گذشته اعلام کردند که با مشکلات فنی گسترده مواجه شده‌اند و دسترسی کاربران آنها مسدود شده است. شرکت سونی با انتشار بیانیه‌ای گفت در پی فیلترینگ تلگرام، دسترسی به بازی‌های آنلاین برای اجرا در کنسول بازی پلی‌استیشن در روسیه غیرممکن شده است و به صورت همزمان شمار زیادی از کاربران این مشکل را گزارش داده‌اند. شرکت مایکروسافت نیز در گزارش مجزا اختلال در ارائه خدمات بازی آنلاین «ایکس‌باکس لایو» در کشور روسیه را متذکر شد. لازم به ذکر است با وجود حذف چندین میلیون آدرس آی‌پی، فیلترینگ فیلترشکن‌ها و اعمال فشارهای گسترده به شرکت تلگرام، دسترسی به این پیام‌رسان همچنان بدون مشکل و بدون نیاز به تنظیم و نصب برنامه برای کاربران روسی وجود دارد و این طور که رسانه‌های محلی اعلام کردند، حدود ۳۰ دقیقه پس از اعمال طرح فیلترینگ تلگرام در کشور روسیه، دسترسی مردم به اپلیکیشن مذکور بار دیگر امکان‌پذیر شده است.«ادوارد اسنودن» پیمانکار اسبق سازمان جاسوسی امریکا روز گذشته روی صفحه اختصاصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر در خصوص فیلتر تلگرام نوشت: «این اقدام روسیه ناشی ازنبود اخلاق‌مداری و توانایی‌های فنی است و در نهایت شکست اینترنت در روسیه را باعث شده است.» «پاول دوروف» نیز در آخرین توئیت خود اعلام کرد اگرچه تنها ۷ درصد از کاربران این اپلیکیشن را روس‌ها تشکیل می‌دهند، ولی تمامی حمایت‌های لازم را انجام می‌دهد تا دسترسی این افراد از بین نرود.
منبع: روزنامه ایران | میثم لطفی
