باید در سیاست‌های رسانهای تجدیدنظر کنیم
تلگرام محبوب‌ترین پیام‌رسان اینترنتی کاربران ایرانی، در زمستان سال جاری روزهای پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشت تا آنجا که به‌دلیل ناآرامی‌های پیش آمده این شبکه اجتماعی فیلتر و در کمتر از ۱۵ روز در حالی که عده‌ای بر فیلتر ماندن آن پافشاری داشتند رفع فیلتر شد.
موبنا – اما نکته مهم در خصوص تازه‌ترین فیلتر صورت گرفته این بود که برای نخستین بار رئیس جمهوری و همچنین وزیر ارتباطات در مقایسه با دولت‌های گذشته به صورت شفاف و صریح در خصوص دلیل فیلتر شدن یک سرویس پاسخگو بودند و در عین حال تمام تلاش‌ها صورت گرفت تا در کمترین زمان رفع فیلتر این شبکه‌های اجتماعی انجام شود.
نیم نگاه
نیاز است که ما در سیاست های رسانه ای خودمان تجدید نظر کنیم و در زمینه استفاده از پیام‌رسان‌های داخلی باید فرهنگ سازی و اطلاع رسانی صورت بگیرد که استفاده از این پیام رسان ها با توجه
به زیرساخت هایی که در کشور ایجاد شده چه مزیت هایی برای کاربران به دنبال دارد.
در آن مقطع زمانی که توئیتر و فیس بوک فیلتر شد شاید مسئولان چاره ای جز گرفتن این تصمیم نداشتند اما باید توضیحات لازم برای این تصمیم هم اعلام می شد و در حال حاضر هم کسانی که این سرویس ها را فیلتر کردند حضور دارند و باید پاسخگو باشند.
به دلیل محدودیت برخی شبکه های اجتماعی، مفهوم پیام رسان و رسانه یکی شده است و در این شرایط اگر سؤال شود که آیا می شود جایگزینی برای تلگرام داشت بنده می گویم در بخش پیام رسان بله اما در خصوص رسانه باید گفت در صورتی امکان جایگزینی یک پیام رسان داخلی به جای تلگرام امکان‌پذیر است که در لایه رسانه به جنبه های بین المللی آن هم نگاه شود.
رسانه‌ها باید آزادی عمل
داشته باشند
گفتنی است در زمان فیلتر شدن تلگرام و اینستاگرام وزیر ارتباطات به‌صورت مشخص در شبکه‌های اجتماعی خود اعلام کرد که این فیلترینگ موقت است و حتی از کسب و کارهایی که در راستای این فیلترینگ دچار ضرر هم شده بودند نیز عذرخواهی کرد؛ کاری که به نوبه خود کار تحسین برانگیزی بود چرا که در زمان فیلتر شدن شبکه‌هایی مانند توئیتر و فیس بوک هیچ مسئولی نه‌تنها عذرخواهی نکرد حتی دلیل این محدودیت نیز اعلام نشد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به این سؤال که آیا امکان داشت در سالهای گذشته به نحوی جلوی فیلتر شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس بوک و توئیتر را گرفت به «ایران» گفت: چون من در آن مقطع زمانی نبودم، نمی‌دانم چه تصمیمی می‌توانست اتخاذ شود تا جلوی فیلتر این شبکه‌ها گرفته شود. چرا که هر اتفاقی شرایط خاص خودش را دارد. در شرایط فعلی کسب و کار و زندگی مردم وابستگی بسیاری به شبکه‌های اجتماعی دارد. ممکن است در آن مقطع زمانی مسئولان چاره‌ای جز گرفتن این تصمیم نداشتند اما باید توضیحات لازم برای این تصمیم هم اعلام می شد و در حال حاضر هم کسانی که این سرویس‌ها را فیلتر کردند حضور دارند و باید پاسخگو باشند.
جهرمی با اشاره به اینکه به نظر من نیاز است که ما در سیاست‌های رسانهای خودمان تجدید نظر کنیم گفت: در زمینه استفاده از پیام رسانهای داخلی باید فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی صورت بگیرد که استفاده از این پیام رسان‌ها با توجه به زیرساخت هایی که در کشور ایجاد شده چه مزیت هایی برای کاربران به‌دنبال دارد، چرا که اعتقاد شخصی بنده در موضوع رسانه، این است که رسانه‌ها باید آزادی عملی بیشتری داشته باشند.
جوان‌ترین عضو کابینه دولت در ادامه افزود: یکی از نکات منفی تلگرام هم همین موضوع است. ما همه مردم کشور را جمع کرده‌ایم در فضای بسته و همه کسانی هم که می‌خواهند با مردم صحبت کنند را به این فضا آورده‌ایم اما افکار جهانی تحت تأثیر تلگرام نیست چرا که محیطش بسته است و همه مردم دنیا هم عضو آن نیستند. اما افکار جهانی تحت تأثیر اتفاقاتی که در توئیتر رخ می دهد، هستند. به اعتقاد من شیوه و سیاست رسانه ای ما نیاز به بازنگری دارد. البته وزارت ارتباطات متولی سیاستگذاری رسانهای نیست به همین خاطر هم می گویم نظر شخصی من این است.
وزیر ارتباطات در پاسخ به این سؤال که آیا همین سیاستگذاری رسانهای باعث شده به این شدت تلگرام در کشور مورد استقبال قرار بگیرد و هر تصمیمی در خصوص آن با حساسیت‌های بسیاری همراه باشد گفت: چون محدودیت رسانهای داریم این پلتفورم پیام رسان تبدیل به پلتفورم رسانهای شده است. این در حالی است که این دو مقوله از یکدیگر جدا هستند و به همین علت در هیچ جای دنیا به این شدت به یک پیام رسان توجه نمی شود.
آیا «ایتا»
جایگزین «تلگرام» می‌شود
شایعه در خصوص شبکه اجتماعی تلگرام، چه در زمان فیلتر و چه بعد از رفع فیلتر بشدت داغ بود و یکی از این اخبار، مربوط به ایجاد یک پیام رسان بومی با امکانات مشابه تلگرام بود. تا آنجا که حتی گفته شد قرار است شبکه اجتماعی تحت نام «ایتا» بزودی جایگزین تلگرام شود. اما خیلی زود مرتضی موسویان، رئیس مرکز رسانه‌های دیجیتال نسبت به این خبر واکنش نشان داد و اعلام کرد: ایجاد یک پیام رسان بومی با امکانات مشابه تلگرام با قابلیت‌های مناسب برای کسب و کارهای اینترنتی صحت دارد اما این مسأله که قرار است این پیام رسان داخلی جایگزین تلگرام شود به هیچ وجه صحیح نیست؛ در حقیقت مرکز رسانه‌های دیجیتال هیچ وقت اعلام نکرده است که این پیام رسان بومی با قابلیت‌های متعدد و مشابه تلگرام قرار است جایگزین تلگرام باشد.
وزیر ارتباطات در همین راستا در پاسخ به این سؤال که آیا قرار است «ایتا» بزودی جایگزین تلگرام شود گفت: به‌عنوان وزیر ارتباطات و همچنین فردی که در فضای مجازی حضور فعالی دارم باید بگویم تاکنون اسم این پیام رسان داخلی را نشنیده‌ام.
جهرمی در ادامه افزود: طبیعتاً ما خدمات دولت الکترونیک، پرداخت بانکی و… را نمی‌توانیم روی یک پیام‌رسان خارجی ببریم. اما بحث رسانه کمی متفاوت است. اگر قرار باشد تنها پیام رسان کار رساندن پیام ساده را انجام بدهد باید گفت پیام رسان های داخلی ما این ظرفیت را دارند و این کار خیلی پیچیده‌ای نیست. اما وقتی انتظار دارید یک پیام رسان تبدیل به رسانهای شود که با گذاشتن یک مطلب در یک لحظه ۵۰۰ هزار نفر آن را ببینند این قطعاً حوزه کاری‌اش رسانه است.
وزیر ارتباطات در ادامه افزود: توجه به این نکته بسیار اهمیت دارد که حوزه پیام رسان و رسانه را باید تفکیک و مشخص شود به نوعی که عرصه پیام‌رسان باید داخلی باشد و عرصه رسانه بین‌المللی که ما هم در آن حضور مؤثر داشته باشیم که با توجه به این نکات می‌توانیم منطقی به نتیجه برسیم.
جهرمی با اشاره به اینکه توجه داشته باشید در ایران به‌دلیل محدودیت برخی شبکه‌های اجتماعی، مفهوم پیام‌رسان و رسانه یکی شده است گفت: در این شرایط اگر سؤال شود که آیا می‌شود جایگزینی برای تلگرام داشت بنده می‌گویم در بخش پیام رسان بله اما در خصوص رسانه باید گفت در صورتی امکان جایگزینی یک پیام رسان داخلی به جای تلگرام امکان پذیر است که در لایه رسانه به جنبه‌های بین‌المللی آن هم نگاه شود.
وزیر ارتباطات در ادامه افزود: تلگرام امروز به یک رسانه تبدیل شده و به هیچ وجه بحث‌های پیام‌رسانی آن مورد توجه نیست. کارکرد تفاوت را هم اگر می‌خواهید ببینید واتس اپ یک پیام‌رسان است اما تلگرام در مقابل آن یک رسانه است.
منبع: روزنامه ایران |مینو مؤمنی
