سرمایه گذاری خصوصی؛ کلید ترویج شهرهای سبز

موبنا – شهرها یکی از تاثیرگذارترین عوامل در آینده آب و هوای جهان محسوب می شوند. پیشتر، مناطق شهری سهمی ۷۰ درصدی در انتشار دی اکسید کربن جهانی داشته و این سهم احتمالا طی دهه های پیش رو به واسطه رشد جمعیت آنها و از آن جایی که شهرنشینی رشد اقتصادی جهان را هدایت می کند، افزایش خواهد یافت. از نقطه نظر تغییرات آب و هوایی و رشد اقتصادی، رشد شهرها یک چالش و یک فرصت را نمایان می کند.
پیوند بین توسعه شهری و حفاظت از آب و هوا زیرساختی است. ارتقا و بهبود زیرساخت های شهری می تواند رشد اقتصادی و کاهش انتشار کربن را به صورت همزمان در پی داشته باشد. اما شهرهای جهان برای زیرساخت های جدید و سبزتر چه میزان هزینه پرداخت خواهند کرد؟
خبر خوب این است که شهردارها – چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه – دیگر منتظر دولت ها برای تعیین یک قرارداد آب و هوایی جهانی نیستند. نه تنها کپنهاگ، لندن و مونیخ، بلکه ژوهانسبورگ، ریو دو ژانیرو و شانگهای در حال تهیه برنامه های زیست محیطی خود هستند. در این میان، حرکت به سوی زندگی شهری پایدار مشخص است.
اگر شهرها قصد دارند ردپای کربن خود را کاهش دهند نیازمند سرمایه گذاری های عظیم در زیرساخت ها هستند. سه چهارم از انتشار دی اکسید کربن کشورهای ثروتمند تنها از چهار نوع از زیرساخت ها شامل تولید نیرو، ساختمان های مسکونی و تجاری، حمل و نقل و مدیریت پسماند ناشی می شود. از این رو، هرگونه برنامه پایداری شهری باید شامل تغییر جهت به سوی انرژی های تجدیدپذیر و ایستگاه های نیرو و حرارت ترکیب شده، اتوبوس ها و قطارهای عمومی بیشتر، خودروهای شخصی پاک‌تر، عایق بندی بهتر ادارات، بیمارستان ها، آپارتمان ها و ساختمان های دیگر، و مدیریت هوشمندانه‌تر زباله و آب – در کنار خیلی موارد دیگر – باشد.
سرمایه گذاری زیرساختی برای رسیدگی به تداوم شهرنشینی نیز ضروری است. تا سال ۲۰۵۰، تعداد ساکنان شهرها معادل جمعیت حال حاضر جهان بوده و زیرساخت های جدید برای حفظ نقش شهرها در هدایت رشد اقتصادی ضروری خواهد بود. در کل، طی ۲۰ سال آینده برای برای حفظ شهرها به عنوان مکانی قابل زندگی و کاهش انتشار کربن آنها به هزینه حدود دو تریلیون دلار در سال نیاز خواهد بود. در نتیجه، این پرسش مطرح می شود که هزینه مذکور از کجا تامین خواهد شد؟
تنها چند شهر جهان از سرمایه کافی برای ارتقا و به روز رسانی زیرساخت های خود برخوردار هستند. اکثر شهرها به ویژه در کشورهای توسعه یافته بیش از این نمی توانند به نقل و انتقال های دولتی متکی باشند. هزینه های عمومی در زیرساخت ها در اروپا و آمریکا از دهه ۱۹۶۰ روند کاهشی را دنبال می کند. بودجه های دولتی نیز زیر فشار قرار داشته و بعید به نظر می رسد تغییری در این شرایط ایجاد شود. بر همین اساس، شهرها به سرمایه گذاری خصوصی بیشتری نیاز خواهند داشت.
تاکنون، سرمایه گذاران نهادی سرمایه گذاری نسبتا اندکی در زیرساخت ها داشته که تا حدی حاصل برخی کاستی ها در محیط سرمایه گذاری بوده است. به عنوان مثال، برخی دولت ها سیاست های خود در زمینه انرژی های تجدیدپذیر را تغییر داده اند که احتیاط هرچه بیشتر سرمایه گذاران را به همراه داشته است. افزون بر این، الزامات سرمایه جدید می تواند سرمایه گذاری در زیرساخت ها را برای بیمه گران بسیار پر هزینه کند.
این قبیل موانع در تمامی سرمایه گذاری های زیرساختی دیده می شوند. اما زیرساخت های شهری از یک نقطه ضعف خاص برخوردار هستند. بسیاری از مسئولان شهری تجربه کمی در سر و کار داشتن با سرمایه گذاران خصوصی داشته که می تواند دستیابی به همکاری و مشارکت پربار را دشوار کند. مهمتر از این، پروژه های زیرساختی شهری به کوچک بودن، پراکنده بودن و متنوع بودن گرایش دارند. برای اکثر سرمایه گذاران خصوصی تلاش لازم برای یافتن، ارزیابی و مدیریت این پروژه ها بسیار بزرگتر از بازگشت سرمایه ای است که انتظار دارند.
اگر موانع پیش روی سرمایه گذاری خصوصی در زیرساخت های شهری برطرف شوند، جهان از انتشار دی اکسید کربن کمتر، رشد اقتصادی سریع‌تر و پس اندازهای بازنشستگی کم نقص‌تر سود خواهد برد. بی تردید، این گفت و گویی است که ارزش توجه و اجرا را دارد.