کارتن‌خوابی سرنوشت برخی کودکان بهزیستی

فاطمه دانشور صبح روز شنبه در نشست خبری که به مناسبت روز جهانی کودک برگزار شد، با بیان اینکه در سال تنها یک روز متعلق به کودکان است که می‌توانیم بلندتر درخصوص مشکلات و معضلات آنها صحبت کنیم، گفت: 10 سال است که به واسطه تاسیس موسسه خیریه مهرآفرین از نزدیک با مشکلات کودکان بدسرپرست آشنا هستم و بارها ناله‌های مادرانی را شنیده‌ام که به خاطر اندک مبلغی مجبور به فروش کودکانشان شده‌اند؛ به گونه‌ای که در یک مورد مردی دو فرزند 9 و 12 ساله خود را برای دریافت 60 هزار تومان فروخته بود.

وی با بیان اینکه در موسسه مهرآفرین 5800 نفر تحت پوشش قرار گرفته‌اند، گفت: بر همین اساس با همکاری موسسه «رحمان»، اقدام به پژوهش گسترده درخصوص کودکان در معرض آسیب کردیم و برهمین اساس در هفته آینده کتاب «طرح نهاد ملی حمایت از کودک» رونمایی خواهد شد.

جالی خالی کودکان در سند چشم‌انداز و برنامه‌های توسعه

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران در ادامه با بیان اینکه 23 درصد جمعیت کشور را کودکان تشکیل می‌دهند اما حتی تعریف یکسانی از کودک در قوانین کار، مدنی، شرکت در انتخابات و قانون صدور گذرنامه و… وجود ندارد، گفت: عمدتا در این چند سال برای حل مشکل کودکان بدسرپرست قوانینی پیش‌بینی نشده و اقدامات نیز مقطعی و تبلیغی بوده‌اند.

دانشور با بیان اینکه قانون برای تامین هزینه‌های کودکان بی‌سرپرست اقداماتی را در نظر گرفته اما به هیچ وجه به کودکان بدسرپرست اشاره نکرده است، گفت: مروری بر وضع قوانین ایران نشان می‌دهد که در پنج برنامه توسعه از کودکان نامی برده نشده است و تنها در برنامه پنجم دولت نسبت به تهیه سند ملی امنیت کودکان در روابط اجتماعی ملزم شده که تاکنون نیز این مهم محقق نشده است.

وی با بیان اینکه در سند چشم‌انداز نیز جای کودکان خالیست گفت: فرزندان خانواده‌های تحت پوشش بهزیستی فاقد دفترچه بیمه خدمات درمانی و تامین اجتماعی هستند و در صورت بیماری به صورت موردی، مورد درمان قرار می‌گیرند که به نظر می‌رسد تحت پوشش قرار دادن افراد امر ضروری است.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با اشاره به مراحل سخت واگذاری کودکان بی‌سرپرست در بهزیستی به افراد مشخص گفت: وقتی کودکی به بهزیستی واگذار می‌شود به دلیل کمبود فضا به سختی پذیرش می‌شود که به نظر می‌رسد اگر شرایط واگذاری این کودکان به خانواده‌ها را آسان‌تر کنند، فضا برای پذیرش کودکان جدید نیز فراهم می‌شود.

دانشور با بیان اینکه بهزیستی قانون مشخصی در زمینه کودکان بدسرپرست ندارد، گفت: تصویب قانون حمایت از کودکان و نوجوانان در سال 81 گام بزرگی در راستای کاهش کودک‌آزاری بود اما به دلیل ایرادات شورای نگهبان به هدف اصلی خود نرسید. هرچند در این قانون نیز به صورت کلی به مسائل نگریسته شده و جای نهادهای مدنی خالیست در حالی که باید عمده کارها به NGOها سپرده شود؛ چراکه دولت نمی‌تواند سیاست‌گذار، اجراکننده و ناظر باشد.

وی تعیین حقوق کودکان متولد شده خارج از نکاح را یکی دیگر از مشکلات کودکان عنوان کرد و گفت: این کودکان مبهم‌ترین وضعیت را دارند اما حقوقی از لحاظ قانونی دارند که باید در سطح مسوولان و مردم حساسیت توام با تفکر و عقلانیت برای حل این مشکل ایجاد شود.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران در ادامه با بیان اینکه پدیده‌های خاص و نامعلوم جزو لاینفک کلانشهرها هستند، گفت: در کلانشهرها پدیده‌های نامطلوبی همچون فرار کودکان، مهاجرت و … بسیار وجود دارد و افرادی که این مساله را انکار می‌کنند باید بازدیدی از شهر در شب داشته باشند، چراکه افراد در معرض آسیب بسیار زیاد هستند.

دانشور با اشاره به تولد کودکان بی‌هویت گفت: در سال 87 تعداد زنان کارتن‌خواب بسیار اندک بود اما رفته رفته تعداد آنها افزایش یافت و حالا با کارتن خوابی زنان مواجه هستیم و اگر قانون تکلیف مشخصی نداشته باشد سرنوشت کودکان متولد شده از این زنان که عمدتا در سن بارداری قرار دارند، بسیار بد می‌شود به گونه‌ای که سازمان بهزیستی نمی‌تواند نسبت به پذیرش آنان اقدام کند.

وی با بیان اینکه تولد نوزادان بیمار و معتاد متاسفانه سبب شده که این کودکان برای تکدی‌گری به فروش برسند، گفت: همه مسوولان باید این پدیده نامطلوب را قبول کنند نه اینکه آن را انکار کنند؛ چراکه در آینده این موضوع گریبان امنیت جامعه را خواهد گرفت.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با انتقاد از لفظ قانون درخصوص ممنوعیت ازدواج کودکان گفت: قانون مطلقا ازدواج کودکان را ممنوع نکرده و ازدواج آنها را منوط به اذن پدر دانسته و حتی برای دفاتری که اقدام به ثبت این ازدواج‌ها می‌کنند نیز مجازاتی در نظر نگرفته است.

دانشور همچنین با بیان اینکه به زودی کتاب موسسه مهرآفرین که با همکاری موسسه رحمان درخصوص کودکان پایتخت تدوین شده، رونمایی می‌شود، گفت: در مورد خودکشی کودکان نیز در این کتاب مطالبی بیان شده به گونه‌ای که از سال 81 تا 83 در بیمارستان لقمان 176 کودکان 8 تا 13 سال به دلیل مسمومیت در این بیمارستان بستری شدند که 111 مورد اقدام به خودکشی تعریف شده که از این میان 59 تن پسر و الباقی دختر بودند.

کارتن خوابی سرنوشت برخی کودکان بهزیستی

وی با بیان اینکه ارتباط معناداری بین کودک‌آزاری و قتل کودکان با بیکاری والدین وجود دارد، گفت: قانون در مورد کودکان رسوبی در بهزیستی نیز ناقص است به گونه‌ای که بررسی‌های این کتاب نشان داده است که برخی کودکان مانده در بهزیستی که پس از سن 18 سالگی نتوانستند در این سازمان بمانند به کارتن‌خوابی روی آورده و سر از خیابان در آوردند که این نشان می‌دهد نظام حمایتی از این کودکان نیز دارای مشکلاتی است.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با بیان اینکه قانون توسعه در برنامه اول تا پنجم درخصوص کودکان سکوت کرده است، گفت: مطمئن هستیم اگر در برنامه ششم توسعه نیز مجددا کودکان مورد غفلت قرار گیرند، اتفاقات نامناسبی رخ خواهد داد. چطور ممکن است تهیه‌کنندگان برنامه ششم، برنامه و قانونی در مورد 23 درصد جمعیت کشور که همان کودکان هستند نداشته باشد.

دانشور با انتقاد از سیاست‌های مسوولان در قبال کودکان گفت: شهرداری طرح شهر دوستدار کودک را با بودجه 200 میلیون تومانی تصویب کرده و جای سوال است که با این بودجه و قوانین نیم بند چه شق‌القمری انجام خواهد شد.

وی با بیان اینکه وضعیت کودکان در معرض آسیب و بدسرپرست به علت خلاء قانونی خطرناک است، گفت: نبود قانون، نهاد متولی و مرجع هماهنگ‌کننده میان سازمان‌ها باعث شده است که اتفاق مهمی در این حوزه صورت نگیرد.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با بیان اینکه عدم هماهنگی میان مسوولان، رسیدگی به وضعیت کودکان را بدتر می‌کند گفت که روزی که آیلان کودک سوری جان خود را از دست داد، کودک 8 ساله‌ای در خیابان وحدت اسلامی توسط یک معتاد سر بریده شد.

وی مدعی شد: این در حالیست که اتفاقات مشابه نیز در محله‌های مختلف رخ داده و تا زمانی که مسوولان به جای تعامل، تقابل داشته باشند و نتوانند دور یکدیگر جمع شود، مساله حل نمی‌شود.

دانشور با بیان اینکه باید برخی مسائل کودکان توسط مراجع تقلید و حوزه علمیه مورد بررسی قرار بگیرد، گفت: متاسفانه مددکاران اجتماعی نیز برای مداخله در اموری که مربوط به کودکان است اختیار و قدرت مداخله ندارند و حتما باید با نامه قوه قضاییه که آن هم مشکلات خاص خود را دارد مداخله کنند و حتی ماموران شهرداری نیز وقتی با کودک کاری مواجه می‌شوند که توسط پدرش مورد ضرب و شتم قرار گرفته نمی‌توانند کاری کنند چراکه متاسفانه پدر کدک می‌تواند به جرم آدم‌ربایی از ماموران شهرداری شکایت کند.

لزوم واریز یارانه خانواده‌های بدسرپرست به حساب مادر خانواده

وی با بیان اینکه توجه به کودکان و زنان کارتن خواب در نگارش برنامه پنج ساله شهرداری، گفت: با این حال متوجه شدیم که نمی‌توانیم برای کودکان سامان‌سرایی ایجاد کرده و وضعیت کودکان کار روی هوا است و وقتی با بهزیستی در موردساماندهی این مادران و کودکان صحتب می‌کنیم، نداشتن بودجه را علت اصلی عدم فعالیت معرفی می‌کنند.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران درخصوص آخرین وضعیت رعنا که چندی پیش مورد اسیدپاشی پدرش در شهر کرمان قرار گرفته بود نیز گفت: مادر این کودک جان خود را در بیمارستان از دست داد و وکیل پرونده نیز درخواست قصاص متهم را داشته است که در چند روز آینده متهم تفهیم اتهام خواهد شد، اما به انتظار جواب پزشکی قانونی هستیم چراکه باید علت مرگ مادر این کودک مشخص شود اما موسسه ما مستمری ماهانه و وسایل راحتی این کودک را فراهم کرده است.

دانشور همچنین از استقرار سه مددکار اجتماعی این موسسه در دو محله هرندی و دره فرحزاد خبر داد و گفت: براساس این برنامه مادران باردار و کودکان زیر هفت سال مورد حمایت قرار گرفته و با کمک‌های مالی از محیط‌های آلوده خارج خواهند شد.

وی با انتقاد از عدم واریز یارانه خانواده‌های بدسرپرست به حساب مادر خانواده گفت: بارها عنوان کرده‌ایم که باید یارانه خانواده‌های بدسرپرست به حساب مادر و یا یکی از اعضای خانواده ریخته شود تا خانواده‌ای برای حداقل پول سر از پارک در نیاورد.

اوباشگرانی در محله هرندی امنیت محل را تضمین می‌کنند

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران در مورد وضعیت محله هرندی نیز با بیان اینکه این محله پیچیده‌ترین آسیب‌های موجود را دارد، گفت: این محله پیچیدگی‌های خاص خود را دارد به گونه‌ای که حل کردن این مشکلات تنها مداخله اجتماعی می‌خواهد چراکه فقر در اعتیاد و فحشا تنیده شده و حتی در بررسی‌های میدانی و گفت‌وگو با اهالی مشخص شده که این محله مدرسه دخترانه ندارد و چون دختران مجبور هستند از پارک‌هایی رد شده که مشکل امنیتی دارند، خانواده‌ها اجازه تحصیل به فرزندان نمی‌دهند و حتی یک مغازه‌ای که در این محله وجود داشته که بزرگترین مرکز توزیع مشروبات الکلی در تهران بوده و در کتابمان آمده که چطور دختران توسط باندهایی هدایت شده‌اند.

دانشور با بیان اینکه اوباشگران در محله هرندی امنیت محل را تضمین می‌کنند، گفت: برای تحقیق‌مان با زنان این محله صحبت کرده‌ایم که بعد از مدت کوتاهی با اشاره به مردانی که نسبت شرعی و قانونی با آنها نداشتند مجبور به ترک مصاحبه شده و ما متوجه شدیم که آن مردها حفاظت محله را برعهده دارند.

رییس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران در ادامه با اشاره به رونمایی از کتاب این موسسه در هفته آینده خبر داد و گفت: در این کتاب به مشکلات و معضلات کودکان پایتخت به صورت عمیق‌تر نگریسته شده است.

176/