پیام سفر آمانو به ایران

مهدی مطهرنیا، استاد دانشگاه بابیان این مطلب، درباره سفر آمانو به تهران و نتایج این سفر با تأکید بر اینکه حضور آمانو دو پیام آشکار و پنهان داشت گفت: پیام آشکار سفر یوکیا آمانو به تهران توزیع وزن و وزن‌کشی متعادل میان ایران و آمریکا و احترام متقابل بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای دو بازیگر اصلی قائل شد.

وی افزود: آمانو که پیش‌ از این برای ادای برخی توضیحات پیرامون توافق محرمانه میان ایران و آژانس به دعوت سناتورهای آمریکایی، نزد نمایندگان کنگره آمریکا حاضر شد و پاسخگوی پرسش‌های آن‌ها بود با آمدن به ایران و حضور در کمیسیون ویژه برجام، این پیام آشکار را منتقل کرد که ایران در کلوب قدرت‌های جهانی آماده دریافت گواهی‌نامه اعتباری خود است.

این استاد دانشگاه با اشاره به بازدید آمانو از سایت پارچین گفت: با توجه به اینکه ساختار قدرت نه‌تنها در ایران و ایالات‌متحده آمریکا بلکه در نظام بین‌الملل هماهنگ با یکدیگر در پی حل پرونده هسته‌ای ایران با کمترین هزینه‌های ممکن هستند، برای بازیگران اصلی این پرونده، پارچین به یک معظل و نقطه گره امنیتی بودن پرونده هسته‌ای ایران تبدیل‌شده بود.

مطهرنیا، افزود: تا زمانی که این گره باز نمی‌شد برداشت برچسب امنیتی از پرونده هسته‌ای ایران باوجود تمام کوشش‌های دیپلماتیک از متن به حاشیه رانده نمی‌شد.

وی ادامه داد: سفر آمانو نه به‌عنوان یک بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بلکه به‌عنوان نماینده نظام بین‌الملل به‌دور از نگرش‌های تقلیل رایانه و اصطکاک رایانه بین ایران و آمریکا و بازدید از پارچین جهت بازگشودن این گره صورت پذیرفت تا هم حرمت استقلال ایران حفظ شود و هم به حریم تمنای بین‌المللی برای تضمین امنیت و صلح جهانی پاسخ مثبت داده شود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: این امر مدیریت بهانه‌جویی‌هایی احتمالی آینده بازیگرانی چون رژیم صهیونیستی و برخی دولت‌های منطقه در این زمینه را به دنبال دارد.

وی با تأکید بر اینکه سفر آمانو به تهران اما پیام پنهانی هم داشت گفت: پیام پنهان این سفر آن بود که در دیپلماسی هسته‌ای تیم ایران و آمریکا بسیار قوی و آینده‌نگرانه به مسائل نگریسته‌اند و ده قدم جلوتر از هر کنشی را برنامه‌ریزی کرده‌اند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل افزود: پس از شکست جمهوری خواهان در کنگره آمریکا در برابر نئو دموکراتی چون باراک اوباما، بلافاصله سفر آمانو به تهران صورت می‌گیرد و زمینه‌های عملیاتی شدن برجام فراهم می‌آید که این نشان‌دهنده آن است که دیپلماسی هسته‌ای ایران در دوساله اخیر و طولانی شدن مذاکرات در هتل کوبورگ برای اتلاف وقت نبود و تمام حرکت‌های ممکن در آینده به‌گونه‌ای در سیبل نگاه کنش گران هسته‌ای قرارگرفته بود.

وی ادامه داد: بر این اساس چه تصمیم گیران استراتژیک و برنامه ریزان در تهران و واشنگتن و چه سایر بازیگران صحنه دیپلماسی هسته‌ای در پایتخت‌های دیگر با عزم جدی تلاش داشته‌اند که زمینه‌های حل‌وفصل اصولی بحران هسته‌ای ایران را فراهم آوردند که گام‌های بعدی نشان خواهد داد که آیا این فرضیه از قدرت بالایی برخوردار است یا خیر.

مطهرنیا تصریح کرد: باید دقت کرد که این نگاه، نگاه خوش‌بینانه‌ای به‌ظاهر است اما واقعیت این است که اجبار نهفته در حل‌وفصل پرونده هسته‌ای برای نظم منطقه‌ای و نظام بین‌المللی در آینده ضرورت این واقع‌بینی را با برنامه‌ریزی خوش‌بینانه ایجاب می‌کرده است و لذا این‌یک واقع‌بینی خوش‌بینانه است و ضرورتاً واقع‌بینی به معنای بدبینی نیست این را باید در ادبیات سیاسی ایران همواره موردتوجه قرارداد.

وی درباره اینکه آیا گذشته برنامه هسته‌ای ایران موسوم به PMD که بیش از یک دهه به مانعی در مناسبات ایران و آژانس تبدیل‌شده بود امکان حل‌وفصل آن تا ماه‌های آینده را دارد یا همچون توافق وین دو طرف بررسی آن را به تعویق خواهند انداخت تا PMD مانع اجرای توافق نشود، گفت: PMD تضمینی است برای اجرایی کردن دقیق تعهدات ایران و انجام آنچه در زمان حال مقررشده است.

مطهرنیا افزود: به‌عبارت‌دیگر هر چه ایران به تعهدات موجود در وین بیشتر عمل کند و هر چه جمهوری اسلامی پاسخ مثبت‌تری از طرف مقابل برای انجام تعهدات متقابل خود در برابر تهران ببنید PMD از هر حقیقتی هم که برخوردار باشد در نهایت از متن به حاشیه خواهد رفت.

وی در خاتمه گفت: واقعیت این است که PMD به‌صورت یک مکانیسم قابل‌اطمینان برای کنترل تعهدات متقابل مدنظر است. طرف مقابل ایران، PMD را به‌عنوان ابزار فشار نگاه داشته است و جمهوری اسلامی ایران هم کم‌رنگ شدن PMD و چنین سخنانی را از طرف کسانی چون اوباما به صورتی پیامی آشکار در جهت حسن نیت رفتار طرف مقابل جهت اجرایی شدن برجام می‌نگرد ازاین‌رو PMD برای هر دو طرف یک نشانگان مشخص برای عمل به تعهدات موجود است.