تونل توحید از زمان شروع ساخت تا به امروز که بسیاری از شهروندان هرروز از آن عبور می‌کنند، با حواشی و خبرهای زیادی روبه‌رو بوده است.
بااین‌حال اغلب این خبرها همیشه با واکنش یا تکذیب مسئولان شهرداری مواجه شده‌اند. شهردار تهران و معاون وی آخرین خبر درباره این تونل یعنی سوراخ‌شدن سقف تونل و بروز هرگونه خطری برای تردد شهروندان را هم رد کردند؛ خبری که در روزهای گذشته رسانه‌های زیادی آن را پوشش دادند. به‌این‌ترتیب تا دو، سه‌ماه آینده که …
بااین‌حال اغلب این خبرها همیشه با واکنش یا تکذیب مسئولان شهرداری مواجه شده‌اند. شهردار تهران و معاون وی آخرین خبر درباره این تونل یعنی سوراخ‌شدن سقف تونل و بروز هرگونه خطری برای تردد شهروندان را هم رد کردند؛ خبری که در روزهای گذشته رسانه‌های زیادی آن را پوشش دادند. به‌این‌ترتیب تا دو، سه‌ماه آینده که عایق‌بندی آن قسمت تونل توحید تمام شود، عبور شهروندان همراه با خیس‌شدن خودرو و شاید کمی ترافیک همراه باشد.
حرف‌های جدید در مورد تونل مینیاتوری
وقتی تونل توحید ساخته می‌شد، همانند بسیاری دیگر از پروژه‌های شهری مخالفانی داشت که به فراخور بخش‌های مختلف پروژه و ابعاد مختلف آن اظهارنظرهایی داشتند؛ چه زمانی که پروژه تونل توحید با خط مترو تلاقی پیدا کرد و محمدباقر قالیباف برای نشان‌دادن نهایت توجه و ریزکاری همکارانش در ساخت تونل توحید و عبور از خط مترو، لفظ «مینیاتوری‌ترین تونل» را به کار برد، چه در زمانی که اعضای شورای شهر تهران یک‌روز درمیان در مورد مسدودنشدن یا تغییرمسیرنیافتن تعداد بسیاری از قنات‌ها و چاه‌ها و لوله‌های آب و فاضلابی که در این مسیر بود، هشدار می‌دادند یا در روزهای آخر نزدیک به افتتاح، کارشناسان و اعضای شورا بارها در مورد هواکش‌ها و نوع تهویه و نداشتن هیچ راه خروجی برای هوای آلوده داخل تونل یا خروج اضطراری، صدای اعتراض بلند شد، در هیچ‌یک از این موارد مخالفان و معترضان؛ چه در مقام کارشناس و خبرنگار و چه در مقام اعضای شورا از پاسخ‌های داده‌شده قانع نشدند و شهرداری تهران کار خودش را کرد و تونل هم بدون مشکل افتتاح شد.
واترپروف‌بودن یا نبودن؟
از آنجایی که هر پروژه شهری بعد از بارگذاری تازه خود را نشان می‌دهد، تونل توحید هم چندی بعد از افتتاح، شروع به آب‌دادن در مسیر شمال به جنوب کرد و این میزان به تناسب فصل و شرایط بالای سر تونل کم و زیاد می‌شد اما باز هم کسی این شرایط را نگران‌کننده ندانست.
حتی همین حالا که آب از سقف تونل توحید شرشر روان است و مسیر تردد را محدود کرده، باز هم معاون سابق قالیباف که حالا نماینده مردم در شورای شهر تهران است و معاون ترافیک فعلی شهردار، این شرایط را، شرایط نگران‌کننده‌ای نمی‌دانند.
اما نکته مهم در این ماجرا حرف‌های جدیدی است که شهردار تهران قبلا در مورد آن حرفی به میان نیاورده بود اما حالا آنها را به‌عنوان یک مسئله کاملا عادی برای تونلهای شهری مطرح می‌کند.
شهردار تهران سه‌روز قبل در واکنش به صحبت‌هایی که در مورد تونل توحید گفته می‌شود، توضیح داد: «نشت آب تونل به‌معنای مشکل فنی آن و اینکه تونل در حال ریزش است، نیست. تونل‌‌هایی که در گذشته احداث می‌شد، واترپروف نبودند، درواقع کاور ضدآب روی آنها کشیده نمی‌شد چراکه هزینه زیادی دربر داشت. یک لوله آب شهری نیز بالای این پروژه است که نشت دارد اما این آب آثار تخریبی ندارد ولی بر اساس تصمیمات اخذشده قرار است این محل نیز واترپروف شود. قرار شد تونلهای شهری که بعد از توحید ساخته می‌شود را ولو اینکه هزینه‌های گزاف دربر داشته باشد، واترپروف احداث کنیم و همین‌طور هم شد».
آب کف تونل چطور جمع می‌شود؟
در تصاویری که گزارشگر صداوسیما از ریزش آب در تونل توحید نشان می‌داد، خودروها از میان سیلابی رد می‌شدند که گویای باقی‌ماندن آب ریخته‌شده از سقف بود و این به آن معنی است که این میزان آب واردشده به تونل جایی برای خارج‌شدن نداشته و حضور خودروهایی حاوی تلمبه‌های کشنده آب دلیل دیگری برای نداشتن زهکشی مناسب در تونل توحید است.
فارغ از آبی که از سقف تونل توحید همچنان روان است و می‌توان به اظهارات شهردار تهران در مورد بی‌خطربودن این شرایط اعتماد کرد، اما باید سؤال کنیم که چرا تونل توحید زهکشی ندارد یا زهکشی مناسبی در آن تعبیه نشده؟ و آیا ممکن است چند وقت بعد یک مسئول شهری به نداشتن زهکشی در آن به دلیل قیمت زیاد یا نداشتن وقت، اقرار کند!
در جلسه روز گذشته شورای شهر تهران چند عضو شورا به‌جای هر موضوع دیگری، مسئله تونل توحید را مطرح کردند.
اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران که پس از افزایش ریزش آب از سقف تونل توحید از این شرایط بازدید داشته است، گفت: ریزش آب در این پروژه پرسش‌هایی را ایجاد کرده اما به‌هرحال این قسمت تونل به روش جدیدی در حال آب‌بندی‌شدن است. شاکری می‌گوید که لوله آبی که بالای سر این قسمت تونل وجود داشته، شکستگی داشته و تونل هم در نقاطی عایق‌بندی نشده است و حالا عایق‌بندی در حال انجام است.
او در ادامه اعلام کرد که پرداخت هزینه‌های مربوط به پیمانکار عایق‌بندی تونل تأخیر دارد و همین موضوع کار را کند کرده است. البته این اظهارات عضو شورا با توضیحات شهردار و احمد دنیامالی، معاون سابق او، در مورد نداشتن عایق و عدم ضرورت آن تناقض دارد.
تأثیر لوله چند اینچی بر تونل بزرگ شهری
اما رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران، در جلسه روز گذشته شورا تأکید کرد که وضعیت تونل توحید به حیثیت مدیریت شهری لطمه زده و نباید از کنار این موضوع به‌سادگی گذشت. حافظی تأکید کرده که باید در زمان ساخت این تونل به مسئله خشک‌سالی و پایین‌آمدن سطح آب‌های زیرزمینی، مسیر لوله‌ها و سایر ملاحظات توجه می‌شد و باید پرسید که چرا باید لایه ایزولاسیون تونل از دستور خارج شود؟
وی به ترکیدن یک لوله چنداینچی بالای سر تونل توحید و ایجاد یک دریاچه در داخل تونل و بروز مشکل و نگرانی برای مردم اشاره کرد و گفت: قطعا استمرار نشت آب به خردگی بتن توسط املاح موجود در فاضلاب و کاهش عمر تونل منجر می‌شود و دست‌اندرکاران این پروژه باید در این مورد پاسخ‌گو باشند.
احمد دنیامالی که به‌عنوان معاون سابق عمرانی شهردار تهران مسئول ساخت تونل توحید است، در واکنش به این اظهارات حافظی، گفت: اطلاعات ارائه‌شده درخصوص تونل توحید ناقص است چراکه تزریق و آب‌بندی برای تونل توحید پیش‌بینی شده بود. شاه‌لوله‌های اصلی انتقال آب شهر تهران که عمدتا قدیمی هستند، از بالای سر این تونل عبور می‌کنند و قرار بود سازمان آب برای تغییر مسیر این لوله‌ها اقدام کند اما تاکنون این کار را انجام نداده و هرروز این لوله‌ها نشت دارند.
دنیامالی بیان برخی مسائل نظیر ایجاد یک دریاچه در داخل تونل را مباحث ژورنالیستی خواند و گفت: من رعایت حال همکارانم را می‌کنم وگرنه جواب من در دفاع از تونل توحید دندان‌شکن خواهد بود.
جواب دندان‌شکن یا ساخت یک تونل بدون نشت
ریزش سقف یا بخشی از یک تونل شهری شوخی نیست که وقتی خبرش دهان‌به‌دهان در شهر پیچید، ساده از کنار آن بگذریم. تونل توحید هم جزء مهم‌ترین مسیرهای تردد تهران است که امنیت تردد هرروزه از آن برای مردم اهمیت دارد و قطعا خبر ریزش و سوراخ‌شدن آن، همه را نگران می‌کند و خاطره خوب تونل را به چالش می‌کشاند.
اگرچه هیچ خطری این تونل بزرگ شهری را تهدید نمی‌کند اما حرف‌های گذشته و حال مسئولان در یاد مردم می‌ماند و اگر نقطه ابهام و تاریکی در این صحبت‌ها و عملکردها باشد، خیلی زود در جریان بهره‌برداری از پروژه‌ها، عیان می‌شود.
ممکن است مسئولی پروژه‌ای را بسازد و تحویل شهر بدهد و برود اما آن پروژه از آن روز به‌بعد با زندگی مردم سروکار دارد و آنها در مورد این عملکرد قضاوت می‌کنند. مردمی که از زمان افتتاح تونل توحید هرروز از مسیر شمال به جنوب آن تردد داشته‌اند، نشت قطره‌ای و گاه بیشتر آب از سقف را از همان روزهای بعد از افتتاح دیده‌اند و شاید امروز از این میزان شرشر آب تعجب نکنند اما آنها می‌توانند با همین نشانه‌ها عملکرد مدیران شهرشان را قضاوت کنند و به همین دلیل شاید بهتر باشد به‌جای «پاسخ دندان‌شکن»، یک تونل بدون نشت را به مردم و شهر تحویل دهیم.