کتیبه‌ 3 هزار ساله دزدیده نشده است

از چند روز پیش خبری مبنی بر ناپدید شدن کتیبه‌ای سه هزار ساله در شهرستان سمیرم استان اصفهان منتشر شد. کتیبه‌ای متعلق به «دژ بهمن» که اطلاعات آن قلعه را روی خود محفوظ داشته بود، اما ناگهان خبر رسید این کتیبه ناپدید شده است.

این صحبت‌ها در حالی مطرح می‌شود که روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان معتقد است این کتیبه فقط آسیب دیده و هیچ سرقتی در کار نبوده، یعنی دزدان نتوانسته‌اند آن را از دل کوه جدا کنند.

شهرام امیری، مدیر روابط عمومی اداره‌کل میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در این زمینه توضیح داد: در این قلعه چندین کتیبه در دل کوه ایجاد شده بود که حدود چهار سال پیش باستان‌شناسان اصفهان آنها را بازخوانی کردند، اما چون آثار زیادی از خود قلعه باقی نمانده بود، به واسطه همین کتیبه‌ها درباره ثبت ملی این مکان تاریخی تصمیماتی گرفته شد و حدود یک ماه پیش پرونده ثبتی آن‌ها تهیه و با گذراندن مراحل ثبت آن در اصفهان، قرار بود ادامه روند آن در شورای ثبت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بررسی شود، اما متاسفانه چند روز پیش این کتیبه توسط چند نفر ناشناس آسیب دید.

به گفته‌ وی، این کتیبه به خط کوفی نوشته شده و مشخص می‌کند آن بنای تاریخی در دوره اسلامی نیز فعالیت داشته است.

او با بیان این‌که تعرضِ انجام شده به این کتیبه توسط مردم و در همان زمان به گوش مسولان مردم سیمرم رسید و از آن تاریخ بررسی و پیگیری‌ها در این زمینه ادامه دارد، اضافه کرد:‌ در حال حاضر یک گروه کارشناس زبده از روز گذشته برای بررسی وضعیت کتیبه‌ها و قلعه بهمن به این منطقه اعزام شده‌اند.

همچنین پس از گذشت این مدت زمان و با بررسی‌هایی که کارشناسان میراث فرهنگی استان اصفهان از این محوطه‌ی تاریخی و کتیبه‌های موجود در آن داشته‌اند، اداره امور فرهنگی و روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی وگردشگری استان اصفهان بیانیه‌ای را منتشر کرده است.

در این بیانیه آمده است: «بدون شک همگی ما معتقدیم میراث فرهنگی کهن این سرزمین دست‌مایه گرانبهایی از میراث نیاکان است که دارای ارزشی به بلندای فرهنگ و تمدن این سرزمین است، بنابراین نگهبانی از این میراث کهن، موهبتی الهی و اقدامی ارزشمند است که نه تنها بر عهده کارکنان خدوم سازمان میراث فرهنگی است، که معتقدیم همه‌ی هموطنان ارجمند می‌توانند به عنوان حافظان این آثار گرانبها محسوب شوند. حال که چندی است در منطقه کهن خاورمیانه شاهد بروز حوادث ناگواری مانند رفتار افراط‌گرایانه برخی گروه‌های تندروی تکفیری در تخریب آثار تاریخی در افغانستان، عراق و سوریه در کنار سایر فجایع هستیم.می‌طلبد تا مردم فرهنگ دوست ایران زمین که نیاکانشان اولین مردمانی هستند که پدید آورنده تاریخ بشری بوده‌اند، در راستای حفظ این آثار گران سنگ، خدمتگزاران خود را در سازمان میراث فرهنگی بیش از گذشته یاری کنند.

با کمال تاسف در روزهای اخیر شاهد تعرض سارقان آثار فرهنگی به دژ تاریخی «بهمن» در نقطه‌ای صعب‌العبور و در جنوبی‌ترین نقطه اصفهان در شهرستان سمیرم بودیم و این در حالیست که اداره کل میراث فرهنگی استان برای حفاظت از این اثر تاریخی علاوه بر انجام کاوش‌هایی در باقیمانده‌های این قلعه تاریخی، مقدمات ثبت ملی آن را در یک ماه گذشته فراهم کرده است.

با این وصف در هنگامی که ثبت این اثر تاریخی اعم از تهیه پرونده و تصویب آن در مرکز استان و تهران روند خود را طی می‌کرد، تعدادی از سارقان آثار تاریخی از دور افتاده بودن این مکان سوءاستفاده کرده وبر اساس گزارش‌های اولیه به یکی از کتیبه‌های این دژ تاریخی که متعلق به اوایل دوران اسلامی است، تعرض کردند.

مردم آگاه و فرهنگ دوست منطقه در همان ساعات اولیه مسئولان محلی از جمله میراث فرهنگی شهرستان را در جریان تعرض سارقان قرار دادند، بنابراین مدیریت اداره کل میراث فرهنگی استان در همان ساعات نخست با تشکیل کمیته‌ایی شامل مسئولان انتظامی و قضایی شهرستان ومسئولان میراثی و حفاظتی اداره کل به سرعت علاوه بر پیگیری ماجرا، عموم هموطنان علاقمند به حفظ میراث فرهنگی را از طریق رسانه‌های رسمی کشور، در جریان اقدامات خود در این زمینه قرار داد.

همچنین بر اساس دستورالعمل صادره از سوی کمیته مزبور، گروهی از کارشناسان زبده اداره کل به سرعت جهت بررسی وضعیت به محل اعزام شدند. بدیهی است گزارشات عملکرد گروه کارشناسان در سریع‌ترین زمان ممکن به اطلاع میراث دوستان محترم خواهد رسید. همچنین با اقدام کمیته مذبور دستگیری سارقان در دستور کار نهادهای انتظامی وقضایی استان قرار گرفته است.

همچنین مدیریت اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان براساس سیاست‌های گرفته شده از سال 1394 بنا دارد تا براساس وظیفه ذاتی خود با تسریع در روند ثبت ملی هزاران اثر تاریخی موجود در استان تلاش کند تا از این طریق از یک سو با تخصیص اعتبار به مرمت ونگهداری آثار تاریخی پرداخته و از سوی دیگر علی رغم تنگناها وکمبود امکانات با تمام توان به حفاظت و نگاهبانی از این آثار تاریخی به عنوان سند هویت این ملت بزرگ بپردازد.»

اما نکته‌ جالب توجه در این اتفاق، تائید اولیه‌ی سجاد افشاری مدیر نمایندگی میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان سمیرم برای دزدیده شدن این کتیبه است. او چند روز پیش به خبرنگار ایرنا گفته است؛‌ «مساحت این کتیبه با ارزش تاریخی یک متر مربع بود و سارقان به صورت کاملا حرفه‌ای و با استفاده از تجهیزات و امکانات، این اثر ملی را از کوه برش داده و دزدیده اند.»

دژ بهمن یا قلعه سنگی سمیرم در مرز جنوب شرقی استان اصفهان و فارس (آباده و اقلید) واقع شده و محل دیده‌بانی در مسیر رفت و آمد کاروان های این دو بخش مرکزی ایران باستان بوده است. نمونه‌ی این قلعه در شهر‌ستان‌هایی مانند اصفهان، سمیرم، نطنز و اطراف دیگر شهرستان‌های اصفهان وجود دارد که از آنها در گذشته به عنوان مراکز امنیتی و حفاظتی بین راهی استفاده می‌شده است.