افزایش معنادار جمعیت زنان در روستاها

آسیب های اجتماعی در حوزه زنان تاحدودی افزایش یافته و این موضوع را می توان در برخی موارد نظیر اعتیاد بعینه مشاهده کرد.

مسائلی از این دست مدتی است که مرتبا ازسوی برخی مسئولان و کارشناسان حوزه اجتماعی مطرح می شود. هرچند هیچ کدام از این موارد کاملا تائید شده نیستند اما شنیده ها و شایعه ها در این باره همچنان ادامه دارد. آخرین خبری که در این زمینه مخابره شده، اظهارنظر یک جامعه شناس روستایی است که نشان می دهد جمعیت زنان در روستاها بیشتر است.

مهاجرت چیز تازه ای نیست و بـشر در طـول تـاریخ همواره در حال حرکت و جابه جایی بوده است. انسان اولیه بـه دلایـل مختلـف از جمله بهبود بخشیدن به وضعیت زندگی، حس تنوع طلبی، اجبار عوامل سیاسـی و… به تغییر محل سکونت خود می پرداخته است اما این جا به جایی ها با آنچه امروز اتفاق می افتد کاملاً متفاوت است.

از آنجایی که در گذشـته رشـد جمعیت و در نتیجه جا به جایی انسان ها در مقیاس بـسیار کـوچک تری انجام می شد، تاثیر این جا به جایی ها بر ساختار اقتصادی، اجتماعی و جمعیتی مناطق مهاجرفرست و مناطق مهاجرپذیر چندان قابل ملاحظه نبوده و حتی امری کاملاً طبیعـی و بعضاً مفید تلقی می شد. این درحالی ست که در سال 1355 بر اساس داده های آماری رسمی کشور از جمعیت 33 میلیون نفری کشور بالغ بر 25 میلیون نفر بومی محل سکونت خود بوده و 6.7 میلیون نفر درصد نیز حداقل یک بار محل سکونت خود را تغییر داده اند.

دقت در ارقام فوق بیانگر رشد 36.2 برابری مهاجران این دهه نسبت به دهه قبل است. در سال 1375 نیز بررسی جریان های مهاجرتی حاکی از آن بود که تعداد کل مهاجران به 5.13 درصد کل جمعیت کشور یعنی حدود 8 میلیون نفر افزایش یافته است.

بر اساس این آمار الگوی غالب مهاجرت ها برون استانی بوده که آن هم در نواحی شهری انجام شده، طوری که محل اقامت قبلی 29 درصد از مهاجران در نواحی شهری دیگر استان ها، 2.21درصد در نواحی شهری شهرستان های همین استان و 1.14درصد آنان مهاجران داخل شهرستان بوده و در این مهاجرت ها عواملی همچون مهاجرت های فامیلی، ازدواج، شغل های موقت و فصلی، بهره برداری های متراکم از منابع طبیعی، معادن و… باعث نوعی از مهاجرت ها با عنوان روستا به روستا شده که حدود 10 درصد کل مهاجران کشور را شامل می شود.

جمعیت زنان در روستا ها بیشتر است

یکی از مسائلی که دهه های اخیر در کشور ما وجود داشته مهاجرت از روستاها به شهرهاست. این نوع مهاجرت تبعات زیادی دارد که به تفصیل درمورد آن صحبت شده است. با وجود این، یکی از آثار منفی مهاجرت که می تواند آسیب های زیادی ایجاد کند برهم خوردن تعادل جنسیتی در روستاهاست.

روز گذشته یک جامعه شناس روستایی درباره مهاجرت های بی رویه به ایلنا گفت: با مهاجرت مردان روستایی به شهر تعداد زنان در روستاها نسبت به مردان بیشتر شده است.

محسن ابراهیم پور درباره تبعات مهاجرت مردان روستایی به شهرها به دلیل بیکاری، با بیان اینکه جامعه ما وارد دومین مرحله گذار اجتماعی و فرهنگی شده، افزود: جامعه ما گذار اول را طی کرده که به معنای افزایش تحصیلات، افزایش شهرنشینی، افزایش خانوارهای هسته ای، کاهش باروری و افزایش اشتغال در بخش های صنعتی است.

او با تاکید بر اینکه تعداد زنان نسبت به مردان بیشتر شده است، عنوان کرد: در شهر تهران در برابر هر 100 زن یا دختر، 120 مرد یا پسر سکونت دارند، اما در روستاها در مقابل هر 100 دختر یا زن، 90 پسر یا مرد سکونت دارند.

او خاطرنشان کرد: از عمده ترین تبعات این موضوع در مناطق روستایی بالارفتن سن ازدواج دختران روستایی و از دست رفتن فرصت ازدواج برای آنان است، یعنی وقتی مردان این مناطق به مناطق شهری مهاجرت می کنند، ممکن است زنان فرصتی برای ازدواج نداشته باشند.

افزایش حاشیه نشینی فرهنگی با مهاجرت بی رویه

یک جامعه شناس توسعه درباره کم و کیف مهاجرت در کشور به «آرمان» می گوید: در اصل مهاجرتی برای جامعه متوازن و پایدار است که تمامی اجزای آن بررسی شده و همه فرآیند آن متناسب رشد کند و این اقدامات قطعا فرآیند توسعه و مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها را از بین می برد.

محمدمراد بیات می افزاید: اغلب مهاجرت های نامتوازن روستاییان به شهرها به دلیل دستیابی به شغل و جایگاه مناسب است اما این اقدام برای آنها فقط اشتغال فصلی و افزایش حاشیه نشینی های فرهنگی را به دنبال دارد.

او تاکید می کند: عواملی همچون مهاجرت بی رویه منجر به تزلزل توسعه پایدار در جامعه و افزایش بروز جرم و بزه در روستاها می شود.

بیات معتقد است: وقتی در یک کشور مهاجرت ها بر اساس آمایش سرزمین نباشد به این ترتیب نرخ مهاجرت به شهرها افزایش یافته که در نتیجه این اقدامات غیرکارشناسانه هم اکنون شاهد 35 هزار روستا خالی از سکنه در کشور هستیم.

او می افزاید: با افزایش این معضل مردان در شهرها با حاشیه نشینی فرهنگی مواجه می شوند و زنان نیز در روستا به دلیل نبود آرامش نسبی و تنهایی درگیر آسیب های گوناگونی از جمله افسردگی و دیگر نارسایی ها هستند.

او درباره افزایش آسیب ها در حوزه زنان ادامه می دهد: اگر تناسب جمعیتی جامعه بر هم بخورد بی شک با نارسایی های فراوانی روبه رو می شود. وقتی نیازهای زنان برآورده نشود بالطبع خلل های فراوانی به جامعه وارد می شود.

به گفته او با گسترش نامتوازن مهاجرت مردان به شهرها شاهد بروز مشکلاتی در شهرها و روستاها هستیم.

سازمان ها به مهاجرت معکوس بها دهند

یک فعال حوزه زنان درباره وضعیت مهاجرت از روستا به شهرها در کشور به «آرمان» می گوید: در سال های اخیر امکانات رفاه نسبی از جمله آب، برق، گاز و… به روستاها راه یافته است اما هنوز در بخش کشاورزی چندان اقدامی برای ارتقای و تجهیز صنایع انجام نشده که این نارسایی می تواند دلیل عمده مهاجرت های بی رویه روستاییان به شهرها باشد.

شهربانو امانی می افزاید: با توجه به جا به جایی هنجارها و نرخ بالای ادامه تحصیلات مردان روستایی نسبت به زنان هنجارهای اجتماعی آنها درباره به انتخاب همسر تغییر کرده است.

به گفته این عضو اسبق فراکسیون زنان مجلس در جامعه شهری نیز شاهد افزایش مهاجرت نخبگان مرد نسبت به زنان هستیم.

امانی تصریح می کند: در واقع اکثر زنان و دختران در روستاها از تحصیلات عالی برخوردار هستند اما به دلیل نبود شغل مناسب منفعل و افسرده هستند و با توجه به اینکه اکثر مردان روستایی شهر را برای سکنی برگزیده اند بی شک دختران در روستا در انتخاب همسر با مشکلاتی روبه رو هستند.

او تاکید می کند: باید دولتمردان در سند چشم انداز توسعه توجه به این موارد را جزو اولویت های خود قرار داده و مسئولان امر نیز در زمینه مهاجرت معکوس اقدامات اصولی انجام دهند. به گفته امانی برای کاهش این معضل می توان با اختصاص تسهیلات رفاهی در برنامه ششم برای بازگشت روستاییان تلاش شود.

امانی تصریح می کند: برای کاهش این معضل باید رسانه ملی، سازمان های و نهادهای ذی ربط برنامه ریزی های دقیق تر داشته باشند و برای تحقق مهاجرت معکوس تلاش کنند.