9 هزار دفتر ICT روستایی در کشور در مرحله بهره برداری است

به گزارش سازمان خبری موبنا به نقل از روابط عمومی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ، به اعتقاد کارشناسان، توسعه ICT روستائی نقش اساسی در پیشرفت کشور و توسعه متوازن روستاها دارد و محور تحقق عدالت اجتماعی است .
بر همین اساس و در کشورمان برای گرفتن مجوز سرمایه‌گذاری ، مطالعات امکان‌سنجی ، طراحی مدل و ماموریت مراکز ICT در وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات اقدام شد. با استفاده از تجربیات سایر کشورها و همکاری مشاوران خبره وزارت و دانشگاه در اسفند 83 گزارش نهایی خدمات مشاوره پروژه تجهیز 10 هزار روستای کشور آماده و تصویب شد.
طرح پیشخوان دولت یا دفاتر ICT روستایی با هدف تهیه زیرساخت‌های راه‌اندازی دولت الکترونیکی برای سرویس‌دهی الکترونیکی به ده‌ هزار روستا در پایان برنامه‌ی توسعه‌ی سوم، مبلغ 250 میلیارد تومان اعتبار برای آن در نظر گرفته شد. پس از آن تلاش برای راه اندازی دفاتر و ارائه خدمات صورت گرفته . بلکه از چهار سال پیش تاکنون ارتباط رسانی به روستاها وارد فار جدیدی شد و بسیاری از استان ها جشن نداشتن روستای بدون ارتباط خود را برگزار کردند.
ایران ، الگویی برای جهانیان
به گفته صاحبنظران، ایجاد دفاتر ICT روستایی گام مهمی در تحقق عدالت اجتماعی و پاگیری دولت الکترونیکی بود. وزارت ارتباطات، شرکت مخابرات ایران، پست و پست بانک نهایت تلاش خود را برای انجام این وظیفه مهم انجام دادند.
ایران در این زمینه به عنوان الگوی موفق برای سازمانهایی چون یونسکو و بانک جهانی به عنوان الگوی موفق شناخته شد و نشان برترین پروژه در موضوع خلاقیت و نوآوری e Asia در منطقه آسیا و اقیانوسیه را کسب کرد.
ایران در حوزه توسعه ICT روستایی، در میان پنج کشور برتر جهان قرار گرفت و دارای سند راهبری توسعه شد .اجرای پروژه 10 هزار دفتر ICT روستایی که تاکنون حدود نه هزار مورد آن به مرحله بهره برداری رسیده ، بستر مناسبی را برای جهش در این زمینه فراهم آورد.
یک دفتر و یک دنیا خدمت
حدود نه هزار دفتر ICT روستایی در کشور ایجاد شده است . از این تعداد حدود دوهزار دفتر تا پایان سال 85، سه هزار دفتر در سال 86، سه هزار دفتر در سال 87 و مابقی در سال جاری راه اندازی شد. به گفته مسوولان، پیش از پایان سال، این عدد به 10 هزار خواهد رسید.
هزینه ایجاد هر دفتر ICT روستایی 20 میلیون تومان و هزینه جاری ماهانه آن 700 هزار تومان است . با توجه به میزان خدمات ارائه شده، هر دفتر ICTروستایی می تواند دوهزار نفر را پوشش دهد.
حدود یک میلیون و 400 هزار حساب بانکی در این دفاتر با حدود 130 میلیارد تومان سرمایه روستاییان افتتاح شده است .این موضوع طبیعتا به تسریع گردش پولی در کشور منجر می‌شود و  پیشرفت کشور را به دنبال دارد.
80 درصد 130 میلیارد تومان باید به صورت تسهیلات دوباره به روستاییان پرداخت شود . پست علاوه بر سرویس‌های جاری ،  امکان پست خرید را برای روستاییان فراهم می‌کند و آن‌ها می‌توانند جنس مورد علاقه و درخواست خود را از وبگاه‌ یا پورتال سازمان یا وزارت مربوطه ارائه و با پست خریداری کنند.
بستن قرارداد با اداره کل بیمه و خدمات درمانی، موسسه نشر کتاب، موسسه بنیاد مسکن، توزیع کالا برگ، توزیع سود سهام عدالت در روستاها و موارد دیگر با پست بانک انجام می‌شود که در رابطه با توزیع سود سهام عدالت حدود 140 میلیارد تومان در کمتر از یک ماه میان روستاییان توزیع شد.
توزیع فرم هدفمند کردن یارانه، ثبت نام از داوطلبان کنکور، توزیع کارنامه‌های داوطلبان، توزیع کارت سوخت و قبوض، از دیگر فعالیت‌هایی است که از سوی این دفاتر ارائه می شود.
به گفته مهندس محمود هراتیان نژادی، عضو هیات مدیره پست بانک، بیش از 17 میلیون و 190 هزار تراکنش در این دفاتر انجام شده و بیش از 10 میلیون سفر روستایی حذف شده است.
عضو هیات مدیره پست بانک با بیان این مطلب که تا اسفند ماه سال گذشته 15 میلیون و 760 هزار تراکنش روی این حساب ها صورت گرفته است، گفت: بیش از 15 میلیون و 600 هزار قبض در این دفتر از سوی مراجعان پرداخت شده است.
مشکلات موجود بر سرراه دفاتر
ایجاد دفاترICT روستایی چارچوب ایجاد روستای الکترونیک را بنا می نهد. اما تحقق روستای الکترونیک نیازمند ارائه خدمات مجازی دستگاه‌ها و استفاده روستائیان از آن خدمات است.
به گفته کارشناسان ، نبود محتوای مناسب خدمت ‌رسانی و هماهنگ نبودن ارکان دولت در شناسایی منشا مهاجرت روستاییان به شهرها باعث شده ، این دفاتر کارایی لازم و کامل را نداشته باشند.
پیشخوان‌های دولت برای برقراری عدالت اجتماعی هنوز خالی از خدمات هستند. در حالی که طبق پیش‌بینی‌ها در برنامه‌ی چهارم توسعه باید زیرساخت‌های این دفاتر متناسب با شرایط استانی فراهم می‌شد.
صاحبنظران معتقدند، آنچه امروزه در کشور ما مشاهده می‌شود، نبود عزم ملی تهیه‌ محتوا و فرآیندهای خدمات دولتی در این مراکز است. به همین دلیل تنوع خدمات الکترونیکی مناسب نیاز و استقبال مردم و کافی نیست. 
ارتباطات در روستاها
ارتباط رسانی به روستاها از سه سال پیش مدنظر مسوولان قرار گرفته است اما عملکرد استان ها در این حوزه متفاوت است.
در دولت نهم 489 روستا در استان کردستان دارای تلفن خانگی بودند. این تعداد به یک هزار و 154 روستا رسیده و 127 هزار و 324 شماره تلفن ثابت در روستاهای استان کردستان دایر است.
در استان کهکیلویه و بویر احمد ، ارتباط رسانی به یک هزار و 614 روستای استان به پایان رسیده است که 744 روستا از این تعداد بیش از 100 نفر و 870 روستا کمتر از 100 نفر جمعیت دارند.
در این استان ، 70 سایت BTS از مجموع 151 سایت در نظر گرفته شده به بهره برداری رسید و  663 سیمکارت تلفن همراه روستایی به متقاضیان واگذار شده است.
توسعه ارتباطات در روستاهای استان مرکزی از وضعیت مناسبی برخوردار است. به گفته مسوولان مخابرات این استان، ارتباط رسانی به یک هزار و 69 روستا نهایی شده است.
ظرفیت سازی لازم برای واگذاری حدود 100 هزار سیمکارت تلفن همراه روستایی به متقاضیان فراهم شده است و برای این منظور 232 سایت تلفن همراه(BTS) در نظر گرفته شده و حدود 800 روستا نیز تحت پوشش این شبکه قرار خواهند گرفت.
استان زنجان از وضعیت مشابهی  برخوردار است . 98 درصد 967 روستای دارای سکنه این استان، از نعمت تلفن بهره مند شده اند.
با راه اندازی 250 سایت تلفن همراه(BTS) در سطح استان زنجان، 567 روستا تحت پوشش شبکه تلفن همراه روستایی قرار گرفته اند و بیش از 40 هزار سیمکارت به متقاضیان واگذار شده است.
با راه اندازی 195 مرکز تلفن WLL حدود 219 روستا تحت پوشش این شبکه تلفن همراه روستایی در استان قزوین قرار گرفته اند. ارتباط رسانی به حدود 91 درصد روستاهای این استان عملیاتی شده و بیش از 76 درصد این روستاها تلفن خانگی دارند.
به گفته محمدی قوام، مدیر عامل شرکت مخابرات استان کرمان، از چهار سال پیش به دلیل هزینه بالا و سرعت پایین کابل کشی استفاده از فناوری WLL-GSM در این استان آغاز شد. در نخستین گام با نصب 100 سایت تلفن همراه ظرفیتی حدود 40 هزار شماره ایجاد شد که با توجه به نیاز استان در فاز دوم با راه اندازی 100 BTS جدید، ظرفیت موجود به 100 هزار شماره افزایش یافت.
در حال حاضر حدود سه هزار و 500 روستای استان دارای ارتباط هستند. دو هزار 861 روستا از این تعداد ، از نعمت تلفن خانگی برخوردارند.
روستائیان این استان تا پایان سال می توانند با راه اندازی شبکه هوشمند (IN) سیم کارت های اعتباری تلفن همراه روستایی را دریافت و استفاده کنند.
استان کرمانشاه ارتباط رسانی به روستا ها را به کمک فناوری هایی از قبیل ایجاد مراکز کم ظرفیت، GSM روستایی و کابل کشی زمینی یا هوایی به صورت اقماری در اطراف مراکز کم ظرفیت، عملیاتی کرده و حدود یک هزار و 600 روستا از نعمت تلفن خانگی بهره مند شده اند.
از 550 روستای استان ایلام، 170 روستا ، زیر 100 نفر جمعیت و مابقی بالای 100 نفر جمعیت دارند که 94 درصد از آن ها دارای ارتباط مخابراتی هستند. 502 روستا تلفن خانگی دارند و ارتباط مخابراتی مابقی با دفتر مخابراتی تأمین می شود.
273 روستای این استان با استفاده از 54 سایت تلفن همراه (BTS) زیر پوشش شبکه تلفن همراه روستایی قرار گرفتند که مجموع سیم کارت های GSM روستایی واگذار شده به متقاضیان در سطح استان، به بیش از نه هزار و 740 شماره رسیده است.
مقوم ، مدیرعامل شرکت مخابرات استان یزد می گوید با نصب 41 سایت تلفن همراه، حدود یک هزار 400 شماره تلفن همراه روستایی به متقاضیان واگذار شده است. 55 هزار و 342 شماره تلفن در 137 مرکز تلفن روستایی استان، کار می کند و ضریب نفوذ تلفن ثابت روستایی در استان یزد به حدود 5/34 درصد رسیده است.
در استان بوشهر نیز ارتباط رسانی به 604 روستا از مجموع 666 روستای استان عملیاتی شده است .از این میان 388 روستای دارای بیش از 100 نفر جمعیت ، تلفن خانگی دارد.
به گفته مدیرعامل این استان، جمعیت روستایی استان بوشهر، 320 هزار نفر است که بیش از 50 هزار نفر آنان تلفن همراه دارند . تا پایان سال جاری 110 عدد سایت تلفن همراه نصب و راه اندازی خواهد شد و 290 روستا زیر پوشش شبکه تلفن همراه روستایی قرار خواهند گرفت.
در استان فارس که به گفته کارشناسان یکی از پیشتازان عرصه ارتباط رسانی روستایی است ، ضریب نفوذ خانوار تلفن روستایی به 125 درصد رسیده و سه هزار و 11 روستای سطح استان فارس دارای ارتباط می باشند که دو هزار و 207 روستا از این تعداد دارای تلفن خانگی هستند و 460 هزار شماره تلفن در روستاهای استان فعال است.
با راه اندازی 309 سایت تلفن همراه (BTS)، یک هزار و 458 روستا تحت پوشش شبکه تلفن همراه روستایی قرار گرفته اند. از  400 هزار شماره ظرفیت سازی شده 143 هزار شماره به روستائیان واگذار شده است.
در استان آذربایجان شرقی، 150 سایت تلفن همراه در سطح استان برای ارایه خدمات تلفن همراه روستایی نصب و راه اندازی شده است . به گفته مدیر عامل مخابرات استان، با برنامه ریزیهای صورت گرفته، تا پایان سال جاری، تعداد BTS های پیش بینی شده برای ارایه سرویس به روستائیان به 790 عدد خواهد رسید.
با امکانات در نظر گرفته شده، تلفن همراه روستایی به 200 روستا ارایه شده و ظرفیت سازی لازم برای واگذاری 500 هزار سیمکارت تلفن همراه روستایی، صورت گرفته است.
این استان در بخش شاخص واگذاری تلفن خانگی از وضعیت مناسبی برخوردار بوده و تمامی روستاهای بالای 20 خانوار جز 10 روستا از این فنآوری بهره مند شده اند و تلفن خانگی دیگر روستاها نیز تا پایان سال واگذار خواهد شد.
حدود 99 درصد جمعیت روستایی استان خراسان جنوبی از امکانات مخابراتی بهره مند شده اند و تلفن خانگی به 907 روستای استان واگذار شده است. این تعداد در زمان تأسیس شرکت مخابرات خراسان جنوبی 128 روستا بوده . بیش از 62 درصد روستائیان استان خراسان جنوبی، امکان بهره‌مندی از شبکه اینترنت و خدمات قابل عرضه روی این شبکه را دارند. در استان مازندران از استان های پیشتاز این عرصه ارایه خدمات ارتباطی به روز انجام می شود. ضریب نفوذ تلفن ثابت روستایی استان مازندران به بیش از 38 درصد رسیده و تمامی روستاها دارای خدمات اینترنت و نمایش شماره هستند.
با نصب 200 سایت تلفن همراه (BTS) تمامی روستاهای استان مازندران تحت پوشش شبکه تلفن همراه روستایی (GSM) قرار گرفته اند و تاکنون 55 هزار سیمکارت همراه روستایی به متقاضیان واگذار شده است.
تا سال 84، به 469 روستای استان خراسان رضوی تلفن خانگی واگذار شده بود . سه سال گذشته، این تعداد به یک هزار و 760 روستا افزایش یافته و در حال حاضر تلفن خانگی به بالغ بر 94 درصد از روستاهای استان واگذار شده است.
در استان خوزستان از میان چهار هزار و 100 روستای سطح استان، ارائه تلفن خانگی به دو هزار و 300 روستا به پایان رسیده است .ارتباط رسانی به حدود یک هزار روستای دیگر تا پایان سال عملیاتی خواهد شد. با ظرفیت سازی صورت گرفته امکان واگذاری 270 هزار سیمکارت روستایی فراهم شده است.
به گفته سید فاضل زمانی مدیرعامل شرکت مخابرات استان اصفهان ، تمامی 884 روستای استان اصفهان، تحت پوشش شبکه مخابراتی قرار گرفته اند و ضریب نفوذ تلفن ثابت روستایی به بیش از 31 درصد رسیده است.
توسعه روستاها اثر منفی در سود سهام مخابرات ندارد
شاید تنها چیزی که در این میان اندکی نگرانی برای صاحبان سهام مخابرات ایجاد کند ، نحوه سرمایه گذاری مخابرات در آینده این پروژه باشد. اما به گفته صابر فیضی، مدیرعامل مخابرات، بعد از انجام خصوصی سازی، هر آنچه در روستاها هزینه شود از سوی دولت و از محل USO پرداخت خواهد شد.
آنچه درباره توسعه روستاها در بخش مخابرات در برنامه چهارم مدنظر قرار گرفته بود، اجرایی شده است و لذا هزینه در روستاها نه تنها ضرری برای مخابرات ندارد. بلکه مبلغی که دولت برای این منظور کمک می کند، به سرمایه شرکت اضافه می شود.
براساس پروانه شرکت مخابرات، از زمان صدور پروانه، هزینه خدمات اجباری نظیر توسعه و نگهداری خدمات مخابراتی درمناطق محروم، توسط دولت پرداخت خواهد شد . بر اساس تعهدات پروانه، سه درصد از پرداختی های اپراتور اول و دوم بابت خدمات اجباری منظور شده است . بر همین اساس، هر شرکت و سازمانی که بخواهد این خدمات را در روستاها و یا محل هایی که ارزش درآمدی ندارد انجام دهد، از این محل پرداخت خواهد شد.
128/15