نگاهی به توسعه و کاربری ICT در صنعت خودرو؛ اهداف و چشم‌اندازها

به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، در مقابل دلایل مثبت بسیاری که برای به کارگیری فن‌آوری اطلاعات در زنجیره تامین صنعت خودرو وجود دارد، موانع متعددی هم در راه به کارگیری این فن‌آوری به چشم می‌خورد که هزینه‌های بالای کسب تکنولوژی، تقاضاهای متناقض از شرکت‌ها در صنعت خودرو، فقدان کارکنان با مهارت‌های کافی، تردید در مقابل موارد ناشناخته و تجربه نشده، فقدان سخت‌افزار پشتیبانی،‌ نداشتن استانداردهای مرتبط لازم، نبود حمایت مناسب دولت و قوانین حقوقی لازم و فقدان زیرساخت‌های فرهنگی و تکنولوژیکی لازم از جمله این موارد عنوان می‌شود.
در گزارش زیر که برگرفته از نظرات خبرگان در برنامه جامع فن‌آوری اطلاعات کشور است، کارشناسان پیش نیاز توسعه استفاده از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات را حل مشکلات بنگاه‌های فعال در لایه پایین‌تر با هدف افزایش توان، رقابتی آن‌ها می‌دانند. همچنین آن‌ها بر این باورند که توسعه این فن‌آوری در زنجیره تامین خودرو، نیازمند عزم جدی در لایه‌های بالای زنجیره تامین و شرکت‌های اصلی تولید کننده است. این بنگاه‌ها باید با حمایت از لایه‌های پایین‌تر آن‌ها را برای استفاده از راه‌حل‌های زنجیره تامین ترغیب کنند.
بنابراین در شرایط فعلی زنجیره تامین خودروی کشور، مطالعه وضعیت فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در لایه‌های پایین زنجیره تامین ارزش افزوده‌ای برای این تحلیل ایجاد نمی‌کند. همچنین با ارتباطات (مانند افزایش بهره‌وری، نوآوری در فرآیند) زمانی بروز کند که تولید کنندگان اصلی در به کارگیری موثر این فن‌آوری و ترغیب سایر لایه‌های زنجیره تامین برای به کارگیری آن موفق شوند.
به دلیل سهم کم سایر تولید‌کنندگان از کل این صنعت، اثر استفاده آن‌ها از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در کل کوچک و قابل اغماض خواهد بود. همچنین بنگاه‌های اصلی بزرگ می‌توانند با ایجاد استانداردها و الزامات در زمینه استفاده از فن‌آوری اطلاعات، سایر بنگاه‌های کوچک و متوسط زنجیره تامین را به استفاده از این فن‌آوری ترغیب کنند.
رهبری ICT در دستان بنگاههای بزرگ
یعنی زمانی می‌توان انتظار استفاده گسترده از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در زنجیره تامین خودرو را داشت که بنگاههای بزرگ فعال در این صنعت رهبری استفاده از این فن‌آوری را در کل زنجیره در دست بگیرند و از سویی فضای رقابتی واقعی ایجاد شود، چرا که در حال حاضر به گفته فعالان حوزه انگیزه‌ی لازم از بعد تجاری، برای سرمایه‌گذاری در این حوزه نیست و عملا مشتری باید هر محصولی را با هر کیفیتی خریداری کند و با توجه به تقسیم سهم بازار انجام پذیرفته بین خودروسازان عملا دیگر رقابتی هم وجود ندارد.
طبق بررسی‌ وضعیت موجود در صنعت خودرو و بر اساس نظرات خبرگان پروژه‌های فن‌آوری و تجارت الکترونیکی در صنعت خودروی ایران بیشتر به دلیل مسائل قانونی، بانکداری، مسائل فنی کسب و کار که شرکت‌های ایرانی کاملا در حل آن‌ها ناتوان هستند، تا حدی متوقف شده‌اند.
پیش نیاز توسعه تجارت الکترونکی در صنعت خودرو
ظاهرا مشکلات اساسی ریشه در قوانین دارد و یا زیرساخت‌هایی که باید از سوی دولت تامین شود که از بین بردن این موانع پیش نیاز ضروری برای توسعه تجارت الکترونکی در صنعت خودرو است.
برخی از نقاط ضعف و قوت اصلی از دیدگاه کارشناسان از این قرار است صنعت خودرو دچار کمبود برنامه‌های کاربردی تجارت الکترونیکی برای مدیریت الکترونیکی تراکنش‌های بین لایه‌های مختلف زنجیره تامین است. تراکنش‌ها به طور سنتی با استفاده از ابزارهای فیزیکی ایجاد می‌شوند.
انواع مختلفی از نرم‌افزار به صنعت خودرو اختصاص یافته است که صرفا برای خودروسازان و سازندگان قطعات یدکی در بازار جهانی طراحی شده است که ناشران این نرم‌افزارها نقش اساسی را در توسعه تجارت الکترونیکی در صنعت خودرو بسیاری از کشورها ایفا می‌کنند. اما این بازیگران، به دو دلیل هیچ نقشی در کشور ایران ندارند، اول حق کپی‌ در ایران رعایت نمی‌شود. دوم تحریم فنی ایران توسط شرکت‌های نرم‌افزاری آمریکا و بسیاری از شرکت‌های اروپایی مانند فروشندگان ERP که تصمیم گرفته‌اند با ایران خودرو و سایپا همکاری نکنند.
فقدان دسترسی به سیستم‌های پیچیده‌ترمختص خودرو
رعایت نشدن حق کپی و موارد دیگر باعث شده است که دسترسی به سیستم‌های مختص خودرو و پیچیده‌تر امکان‌پذیر نباشد. کاربرد چنین محصولاتی نیازمند بهره‌گیری از پشتیبانی و همکاری ناشر نرم‌افزاری است. در واقع چنین محصولاتی عمومی نیستند، اما باید با توجه به نیازمندی‌های خاص هر شرکت توسعه یابند. به همین علت همکاری ناشران نرم‌افزار ضروری است.
اهداف توسعه ICT در صنعت خودرو
کاربست فاوا در صنعت خودرو بیش از هر چیز به افزایش نوآوری و بهره‌وری در زنجیره ارزش این صنعت منجر می‌شود. ارتقا کیفیت محصولات، بالا بردن سهم تجارت الکترونیک و توسعه دانش در صنعت خودرو از مهمترین ابعاد هدف‌گذاری در ارتباط با گسترش فاوا به شمار می‌آیند.
برخی از اهداف تدوین شده برای توسعه و کاربری فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات در صنعت خودروی کشور عبارتند از افزایش بازدهی سرمایه‌گذاری در صنعت خودرو به وسیله‌ی افزایش بهره‌وری حاصل از کاربرد فاوا، افزایش نوآوری در زمینه‌ی کاربرد فاوا در این صنعت، توسعه دانش نیروی انسانی در مورد فاوا و تبدیل صنعت خودرو به صنعت دانش‌بنیان و افزایش سهم بازار صنعت خودروی ایران در خارج از کشور و بالا بردن سهم تجارت الکترونیک در زنجیره ارزش صنعت خودرو.
از سیاستهای تدوین شده برای توسعه این صنعت که بگذریم تعیین استانداردهای قراردادهای فاوا در زنجیره تامین صنعت خودرو، تعیین سرفصل‌های یک رشته تحصیلی آکادمیک با زمینه کاربرد فاوا در صنعت خودرو، تعیین مشوق‌هایی برای استفاده‌کنندگان از فاوا در زنجیره ارزش صنعت خودرو، تاسیس مراکز ارتباط با صنعت خودرو در دانشگاه‌ها به خصوص بخش‌های کامپیوتر، حمایت از طرح خلاقانه و نوآورانه در جهت کاربرد فاوا در صنعت خودرو در جهت افزایش بهره‌وری، اقداماتی هستند که در طرح جامع فن‌آوری اطلاعات کشور برای به کارگیری ICT در صنعت خودرو در نظر گرفته شده است.