الفانت؛ از محصول پر ایراد «پورشه» تا موفق‌ترین شکارچی تانک جنگ جهانی دوم (+عکس)
داستان تانک فردیناند پورشه در سال ۱۹۴۲ زمانی که آدولف هیتلر، رهبر حزب نازی متوجه شد تانک های آلمانی به رغم موفقیت های خود در جنگ به اندازه برخی از تانک های نیروهای متفقین قدرتمند نیستند، آغاز شد. تانک های آلمانی برای نبرد در برابر تانک های سنگین فرانسوی با مشکل مواجه شده بودند و همچنین در جبهه شرقی توسط تانک های تی-۳۴ شوروی تهدید می شدند.
موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – برای حل این مشکل، هیتلر تولید تانک های سنگین را مد نظر قرار داد. در همین راستا، دولت آلمان رقابتی را بین دو شرکت طراحی شناخته شده در آن زمان یعنی پورشه و هنشل برای معرفی یک تانک سنگین برگزار کرد.
طراحی تانک پورشه که به نام وی‌کی ۴۵۰۱ شناخته می شد، جالب توجه بود. این تانک حدود ۶۰ تن وزن داشت و از دو پیشرانه تیپ ۱۰۱ پورشه نیرو می گرفت. این پیشرانه های ۱۰ سیلندر بنزینی با هوا خنک می شدند و هر کدام توانایی تولید ۲۹۶ اسب بخار نیرو را داشتند.
هر پیشرانه ژنراتوری جداگانه را به کار می انداخت که سپس نیروی مورد نیاز دو موتور الکتریکی ۲۳۰ کیلواتی که هر یک به چرخ گرداننده نهایی عقب تانک متصل بودند را تامین می کرد.
تمامی این موارد موجب اختلاف وزن قابل توجه تانک پورشه با تانک ۵۴ تنی هنشل شده بود. همچنین، پیشرانه و سیستم انتقال نیرو تانک پورشه به قطعات مسی با کیفیت بالا نیاز داشتند که تامین آن برای آلمان در آن زمان دشوار بود. این در شرایطی بود که پیشرانه و سیستم انتقال نیروی پورشه هیچگاه برای تانک ها استفاده نشده بودند، از این رو، فناوری آنها برای استفاده در این جنگ افزارهای زرهی به تکامل نرسیده بود.
رقابت بین پورشه و هنشل بسیار یک طرفه بود زیرا پیشرانه های تانک پورشه در آزمایش ها دچار مشکل شده و در به حرکت درآوردن چنین تانک سنگینی با دشواری مواجه بودند. تانک هنشل پیروز این رقابت نام گرفت و طراحی این شرکت به معرفی تانک افسانه ای تایگر منتج شد.
با این وجود، پورشه که به پیروزی خود در این رقابت اطمینان داشت، از قبل ۱۰ تانک را تولید کرده بود. همچنین، این شرکت ۹۰ بدنه تانک اضافه را نیز ساخته بود.
راهبردی خطرآفرین
به جای پذیرش شکست و این که طراحی تانک فردیناند پورشه برای پیشرانه های مورد استفاده در آن بیش از حد سنگین بود، وی بر راهبرد ریسکی خود پافشاری کرده و با ایجاد تغییراتی تانک ها را به یک شکارچی تانک (Tank Destroyer) فوق سنگین جدید تبدیل کرد. بر همین اساس، تانک فردیناند متولد شد.
اما پورشه چگونه می خواست تا بر مشکل آشکار طراحی خود یعنی وزن بیش از حد برای پیشرانه ها غلبه کند؟ جواب ساده بود، وی این مساله را نادیده گرفت. در حقیقت، فردیناند به عنوان یک شکارچی تانک به سلاحی بزرگ‌تر و تغییراتی در بدنه برای پشتیبانی از این سلاح نیاز داشت که بر وزن آن می افزود.
پورشه از توپ ۸۸ میلیمتری PAK 43 استفاده کرد که یک سلاح ضد تانک مستقل بود. وزن تانک فردیناند ۶۵ تن بود. حدود ۹۰ عراده تانک فردیناند تولید شد و خیلی زود به جبهه شرقی ارسال شدند.
اما مشکلات مکانیکی در پیشرانه و سیستم انتقال نیرو همچنان برای تانک های فردیناند مساله‌ساز بود و برخی گزارش کردند که این تانک ها در بالا رفتن از تپه ها برای رسیدن به یک موقعیت شلیک بهتر ناتوان بودند.
افزون بر این، خرابی های مکانیکی دیگری مانند آتش گرفتن خطوط انتقال سوخت نیز بر عملکرد تانک های فردیناند تاثیرگذار بودند.
با این وجود، تانک هایی که موفق می شدند خود را به میدان نبرد برسانند، عملکرد خوبی داشتند. توپ ضد تانک فردیناند فوق العاده قدرتمند بود و همچنین زره ضخیم توانایی محافظتی خوبی به آن می بخشید. این تانک ها نسبت کشتن به مرگ خوبی داشتند.
اما این در شرایطی بود که خدمه تانک های فردیناند آن را محصولی قابل اعتماد نمی دانستند. در بسیاری موارد، خدمه تانک ها برای آن که توسط نیروهای دشمن اسیر نشوند مجبور به نابودی و رها کردن آنها بودند.
بروزرسانی های بیشتر و خدمات اواخر جنگ
زمانی که مشخص شد تانک فردیناند عملکرد مورد انتظار را در میدان جنگ ندارد، تانک های باقیمانده برای بروزرسانی به آلمان فرستاده شدند. حتی در این زمان بحرانی نیز آلمان منابع زیادی را برای یک طراحی ضعیف هدر می داد.
از جمله بروزرسانی تانک فردیناند می توان به زره ضخیم‌تر، یک مسلسل، و گنبد فرماندهی اشاره کرد. وزن تانک اکنون به ۷۰ تن رسیده بود و این در شرایطی بود که بروزرسانی خاصی در پیشرانه ها صورت نگرفته بود.
تانک بروزرسانی شده که “الفانت” نام داشت، آماده بازگشت به میدان جنگ بود. تانک های الفانت این بار به ایتالیا فرستاده شدند جایی که باید با زمین های تپه ای و کوهستانی مواجه می شدند.
مسائل قدیمی مانند ناتوانی پیشرانه و مشکلات مکانیکی دیگر در ایتالیا نیز ادامه داشتند. با این وجود، تعداد اندکی از تانک ها که وارد میدان نبرد شدند بار دیگر عملکرد خوبی در نابودی تانک های دشمن از خود نشان دادند.
تانک فردیناند/الفانت به رغم مشکلات مکانیکی خود شاید موفق‌ترین شکارچی تانک تولید انبوه بکار گرفته شده طی جنگ جهانی دوم از نظر نابودی تانک های دشمن نسبت به از دست رفتن تانک های خودی باشد که به نسبت میانگین ادعایی تقریبا ۱۰:۱ رسید. ادعا شده است که طی نبرد کورسک، ۳۲۰ تانک دشمن توسط تانک فردیناند شکار شدند، در شرایطی که تنها ۱۳ عراده از تانک های فردیناند نابود شدند. قدرت آتش برتر و زره مقاوم مزیت چشمیگری هنگام استفاده از تانک های فردیناند در نبردهای رو در رو یا در نقش یک مدافع ایستا ایجاد می کردند، اما تحرک و مانورپذیری ضعیف و مشکلات مکانیکی مختلف تا حد زیادی از توانایی عملیاتی این تانک ها می کاست.
در حال حاضر، دو عراده از این شکارچی تانک وجود دارند. یکی از آنها در موزه تانک کوبینکا روسیه و دیگری در تاسیسات پشتیبانی آموزش توپخانه ارتش آمریکا نگهداری می شوند.
تانک الفانت در تاسیسات پشتیبانی آموزش توپخانه ارتش آمریکا
تانک الفانت در موزه کوبینکا
منبع: مجله تصویری سلاح
