از تعقیب با دزدان دریایی تا رویارویی با دسته وال‌ها!
دریانوردی از آن شغل‌های پر رمز و راز است که خیلی از وجوه آن برای ما ناشناخته مانده. شاید به همین دلیل است که اگر یک دوست یا قوم و خویش دریانورد داشته باشیم به محض دیدن او سوالاتی از این جنس می‌پرسیم که چطور وارد این شغل شدی؟ چقدر درآمد داری؟ چند وقت روی …
دریانوردی از آن شغل‌های پر رمز و راز است که خیلی از وجوه آن برای ما ناشناخته مانده. شاید به همین دلیل است که اگر یک دوست یا قوم و خویش دریانورد داشته باشیم به محض دیدن او سوالاتی از این جنس می‌پرسیم که چطور وارد این شغل شدی؟ چقدر درآمد داری؟ چند وقت روی کشتی هستی؟ اطلاعات ما محدود شده به اخباری که گاهی در رسانه‌ها از برخورد دزدان دریایی با کشتی‌های تجاری می‌بینیم. دو سال پیش هم فیلم هالیوودی کاپیتان فیلیپس گوشه‌ای از مخاطرات این شغل ماجراجویانه را برایمان به تصویر کشید. مصاحبه ما با «جواد تعاونی» را بخوانید:
از چند سال پیش سفرهای تو روی دریا شروع شد؟
من از سال ۱۳۸۸ در حالی که دانشجوی رشته برق قدرت بودم وارد کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شدم.
اگر کسی بخواهد همکار شما بشود از کجا باید شروع کند؟
من وقتی دانشجوی ترم سوم کار‌شناسی برق قدرت بودم در جراید آگهی بورسیه شرکت کشتیرانی را دیدم و ثبت نام کردم. بعد از مدتی برای شرکت در مصاحبه به ساختمان معروف کشتیرانی به نام برج آسمان در چهارراه فرمانیه دعوت شدم. بعد از انجام تعدادی مصاحبه‌های فنی، زبان انگلیسی، روان‌شناسی و انجام تست‌های پزشکی موفق به گرفتن بورسیه شدم. کل این پروسه حدود ۶ ماه طول کشید. بعد از این دوره به موسسه آموزشی کشتیرانی در بوشهر معرفی شدم. ۴ سال در آنجا آموزش دیدم و بعد از شرکت در آزمون‌های سازمان بنادر موفق شدم فعالیتم را به عنوان افسر ناوربر آغاز کنم. خبر دارم که همین حالا هم شرکت دنبال جذب نیرو است و علاقه مندان می‌توانند از رسانه‌ها جویای شرایط آن شوند.
الان با چه درجه‌ای روی کشتی می‌روی؟
من در حال حاضر افسر دوم کشتی یا افسر ناوبر کشتی‌های تجاری هستم که به لحاظ سلسله مراتبی نفر سوم کشتی محسوب می‌شود.
با کشتی تجاری معمولا چه چیزهایی حمل می‌کنید؟
ناوگان تجاری ایران کشتی‌های مختلفی دارد مثل کشتی‌های کانتینری، فله بر، کشتی‌های ویژه حمل مواد نفتی، روغنی و… که با توجه به نیاز شرکت ما به هرکدام از این‌ها اعزام می‌شویم.
روی هر کشتی چند نفر کنار هم در حال فعالیت هستید؟
معمولا روی هر کشتی ۲۳ نفر مشغول خدمت هستند که شامل فرمانده، ۳ افسر ناوبر، ۴ نفر افسر موتورخانه و ۱۰ نفر ملوان عرشه، موتورخانه، سرآشپز به همراه ۴ نفر خدمه آشپزخانه هستند.
بیشتر به کدام نقاط کره زمین سفر می‌کنید؟
با توجه به مسیر و اهداف کشتی تجاری به هر نقطه از کره زمین که راه دریایی وجود دارد و به هر کشوری که بندر داشته باشد ممکن است سفر کنیم. در حال حاضر با توجه به شرایط تحریم بیشتر مقصد ما کشورهای آسیایی مثل چین و کشورهای آفریقایی است.
در این سفر‌ها آیا شما فرصتی هم برای گشت و گذار در کشورهای مقصد هم دارید؟
بله با توجه به مدت زمان بارگیری و تخلیه کشتی می‌توانیم در شهر‌ها و بندرهای مقصد ساعاتی را بگذرانیم اما بلافاصله بعد از اتمام بارگیری باید به سفرمان روی دریا ادامه دهیم.
یک روز عادی تو روی کشتی چطور سپری می‌شود؟
روی کشتی هرکسی شرح وظایف مشخصی دارد. در طول روز وظایفم را انجام می‌دهم به طور مثال من به عنوان افسر ناوبر مسئول کشیدن نقشه‌های دریایی و آماده کردن پل فرماندهی برای دریانوردی هستم. یا به عنوان افسر ایمنی مسئول چک کردن حفظ ایمنی پرسنل حین انجام وظایفشان هستم. ضمن اینکه اگر مسئولیت بیمارستان با من باشد باید با مشورت کادر پزشکی خشکی خدمات درمانی لازم را ارائه دهم.
بهترین خاطره‌ات حین سفرهای دریایی چیست؟
بهترین خاطره من به اولین سفر دریایی‌ام بر می‌گردد. زمانی که به عنوان یک کارآموز به مدت ۶ ماه کل قاره‌های جهان را پیمودم. در این سفر با فرهنگ مردم نقاط مختلف دنیا آشنا شدم. سفر ما از بندر شهید رجایی بندر عباس آغاز شد و پس از طی کردن کشورهای پاکستان، اوکراین، یونان، ترکیه، چین، استرالیا، هند، جنوب آفریقا و برزیل در بندر گوانگژو چین به پایان رسید. از آنجا با هواپیما به ایران برگشتم. خاطرم هست یکبار حین سفر از آفریقا به برزیل یک پرنده عظیم الجثه دیدم که تقریبا اندازه یک آدم کامل بود. یکبار هم در اقیانوس اطلس جنوبی دسته وال‌ها را دیدم که به سمت قطب جنوب مهاجرت می‌کردند، واقعا حیرت انگیز بود.
در این سفرهای پرماجرا تا حالا با دزدان دریایی هم روبه رو شدی؟
در سال‌های اخیر ما علاوه بر خطرات طبیعی مثل طوفان با مسئله دزدان دریایی مسلح هم مواجه هستیم. این افراد تا حالا به چند کشتی تجاری ما دستبرد و پول‌های هنگفتی برای آزادی آن‌ها طلب کردند. خوشبختانه کشور ما با فرستادن نیروهای کارآزموده نظامی امنیت ناوگان تجاری را تامین کرده است. یکبار در حال سفر به بندر مومباسای کنیا بودیم که نزدیک سواحل سومالی ۶ قایق تندرو به تعقیب کشتی ما پرداختند که نیروهای نظامی همراه ما با تیراندازی و حمایت از کشتی آن‌ها را مجبور به فرار کردند.
پس لابد حقوق خوبی می‌گیری که این خطرات را حاضری به جان بخری.
با توجه به درجه افراد حقوق خدمه کشتی متفاوت است. این حقوق به صورت ارزی پرداخت می‌شود. با این حال حقوق دریانوردان ایرانی در قیاس با سایر نقاط دنیا خیلی کمتر است. شاید حدود نصف عرف بین المللی پرداخت می‌شود. البته ما از تسهیلاتی هم برخورداریم مثلا دریانوری جزو یکی از مشاغل سخت و زیان آور محسوب می‌شود و شامل بازنشستگی زود‌تر از موعد است
176/